Ετικέτα: Άνθρωποι

Η πιο παλιά μαρτυρία σχετικά με τη μοναξιά αποδίδεται στον Zimmerman και στο έργο του ÜberdieEinsamkeit («Περί Μοναξιάς»). Από τη δεκαετία του 1950 και μετά αρχίζει να προσδιορίζεται το πλαίσιο της μοναξιάς, ενώ τα πρώτα ερευνητικά δεδομένα έρχονται αρκετά αργότερα. H μοναξιά, αν και αποτελεί αναπόφευκτη εμπειρία ζωής, την οποία όλοι οι άνθρωποι ανεξαρτήτως ηλικίας και φύλου, βιώνουν κάποια στιγμή στη ζωή τους, περιγράφεται με ποικίλους τρόπους, δίχως να αντιστοιχεί σε έναν συγκεκριμένο ορισμό.

Η μοναξιά σύμφωνα με τους φιλοσόφους

Από τους κλασσικούς ερευνητές της μοναξιάς των ενηλίκων, οι Peplau & Perlman, η μοναξιά ορίζεται ως η δυσάρεστη εμπειρία που βιώνει ένα άτομο, όταν το δίκτυο των κοινωνικών του σχέσεων είναι ελλιπές κατά κάποιο σημαντικό τρόπο, ποιοτικά ή/και ποσοτικά.

Ένας άλλος ορισμός, αρκετά συχνός στην ευρωπαϊκή βιβλιογραφία αναφέρει πως: η μοναξιά είναι μια κατάσταση η οποία βιώνεται από το άτομο όταν υπάρχει δυσάρεστη ή ανεπίτρεπτη απουσία (της ποιότητας) ορισμένων σχέσεων. Περιλαμβάνει καταστάσεις όπου ο αριθμός των υπαρκτών σχέσεων είναι μικρότερος από αυτόν που το άτομο επιθυμεί, καθώς και καταστάσεις όπου η οικειότητα που ποθεί το άτομο, δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί.

Άλλοι πάλι τη θεώρησαν προϊόν αλληλεπίδρασης ανάμεσα στους παράγοντες της προσωπικότητας και τους περιβαλλοντικούς παράγοντες, με την ανάγκη για ανθρώπινη οικειότητα, να παραμένει ανεκπλήρωτη.

Από την πλευρά τους οι φιλόσοφοι έχουν τοποθετηθεί ποικιλοτρόπως απέναντι στη μοναξιά, κάνοντας λόγο και για τις δύο μορφές που μπορεί να πάρει – επώδυνη και ευεργετική. Ο Πλάτωνας (428-347 π.Χ) θεωρούσε πως η μοναξιά είναι ικανή να επηρεάσει τόσο τη συμπεριφορά όσο και τη συνείδησή του ανθρώπου. Ο Αριστοτέλης (384-322 π.Χ) υποστήριξε ότι για να μπορέσει να ζήσει κάποιος μόνος του θα πρέπει να είναι ή Θεός ή θηρίο.

O Pascal αναφέρει πως: Όλα μας τα δεινά προέρχονται από το ότι δεν είμαστε ικανοί να καθίσουμε ήρεμα σ’ ένα δωμάτιο, μονάχοι.

O Schopenhauer, συνδέει την ελευθερία έκφρασης και ύπαρξης με τη μοναξιά. Συγκεκριμένα, Εντελώς ο εαυτός του μπορεί να είναι κανείς μόνο εφόσον μένει μόνος του. Μόνον τότε είναι ελεύθερος.

---

Από το χώρο του υπαρξισμού ο Kierkegaard περιγράφει τη μοναξιά, ως μέσο για προσωπική εμβάθυνση και εσωτερική αναζήτηση, η οποία περνάει μέσα από τη συμφιλίωση με το φόβο του θανάτου· Μόνο όταν ο άνθρωπος αποδεχθεί το θάνατο, είναι ελεύθερος να εμβαθύνει στην αλήθεια της ύπαρξής του.

Από τον ίδιο χώρο του υπαρξισμού, ο Gotesky, διαχωρίζει τη φυσική μόνωση (όταν δεν βρισκόμαστε στον ίδιο χώρο με άλλους ανθρώπους), από τη μοναξιά, ως απόρροια της απόρριψης και το αποκλεισμού μας από τους άλλους, ενώ επιθυμούμε να είμαστε μέρος της ομάδας τους. Και τη μοναξιά που μας υπαγορεύει η μοναχική μας διαδρομή σε αυτή τη ζωή από την επιλεγμένη μοναξιά, που είναι απαλλαγμένη από πόνο και δυσφορία.

O Sartre με τη γνωστή πλέον διαπίστωση ότι: Η κόλαση είναι οι άλλοι, κατατάσσει τη μοναξιά στις αρνητικές αντιδράσεις του ανθρώπου που εκδηλώνονται είτε ως παραίτηση, είτε ως απελπισία. Γνωρίζοντας ότι οι άλλοι υπάρχουν, οδηγούμαστε στην οδυνηρή διαπίστωση της προσωπικής μας μόνωσης.

O Nietzsche, διαχωρίζει τη μόνωση από τη μοναξιά μέσα στο πλήθος. Η ειδοποιός διαφορά για τον ίδιο είναι ότι στην πρώτη περίπτωση, ο ίδιος ο άνθρωπος «κατατρώει» τον εαυτό του, ενώ στη δεύτερη «κατατρώγεται» από το πλήθος που τον περιβάλει.

O αυστροεβραίος φιλόσοφος, Martin Buber, έχει σχετικά αναφέρει ότι Η μοναξιά είναι ο τόπος του εξαγνισμού, περιγράφοντάς τη ως αναγκαίο στοιχείο της ανθρώπινης ύπαρξης. Πιο συγκεκριμένα, υποστηρίζει ότι μέσα από την αληθινή αλληλεπίδραση με τους άλλους, το άτομο κατανοεί τη μοναδικότητά του.

Πηγή: https://www.psychologynow.gr/arthra-psyxologias/sxeseis/monaksia/8385-monaksia-mia-filosofiki-proseggisi.html

Ακολούθησε την καρδιά σου, Άκουσε το ένστικτό σου, Βρες τον εαυτό σου, Να μιλάς αληθινά… όλοι έχουμε ακούσει αυτές τις φράσεις κατ’ επανάληψη. Όλες τους υποτίθεται ότι έχουν σκοπό να μας ενθαρρύνουν να ζήσουμε αυθεντικά και ευθυγραμμισμένοι με τις προσωπικές μας επιθυμίες, αξίες ή ιδέες. Παρ’ όλα αυτά, μπορεί να μας φαίνεται πάρα πολύ δύσκολο και απαιτητικό να τα εφαρμόσουμε όλα αυτά ή ακόμη και να κατανοήσουμε πλήρως τι ακριβώς σημαίνει να τα εφαρμόσουμε. Ίσως όμως είναι ο μόνος δρόμος για να γίνουμε υπέροχοι άνθρωποι.

Ακολουθούμε την καρδιά μας;

Πρόκειται πραγματικά για τα δικά μας «πιστεύω»; Για παράδειγμα. Οι άνθρωποι που υπερ-αποδίδουν στην εργασία τους, πιστεύουν ότι Είμαι αυτό που κάνω. Πιστεύουν ότι η αξία τους προέρχεται πρώτα και κύρια από την παραγωγικότητά τους, σε όλες της μορφές της.

Κατά συνέπεια, η ευημερία τους εξαρτάται πλήρως από τις ανταμοιβές και την επίτευξη των στόχων τους: παίρνοντας άριστα, ιδρύοντας επιτυχημένες επιχειρήσεις, γινόμενοι δεκτοί για την πρακτική τους άσκηση σε μία πετυχημένη εταιρία ή αποκτώντας κάποια περιζήτητη ηγετική θέση. Είσαι αξιόλογος άνθρωπος μόνο αν είσαι επιτυχημένος, ισχυρός, πλούσιος ή αν έχεις επιτύχει ένα υψηλό κύρος.

Πολλές φοιτήτριες στα μαθήματα που δίδασκα μου απεκάλυπταν ότι ακόμη και αν ήθελαν πολύ να κάνουν οικογένεια, το μήνυμα που λάμβαναν υποσυνείδητα ήταν: Δεν μπορείς να κάνεις οικογένεια πριν τα 30 σου, γιατί διαφορετικά θα καταστρέψεις την καριέρα σου. Κανείς δεν θα τις έπαιρνε σοβαρά αν παραδέχονταν τι πραγματικά επιθυμούσαν, ακόμη και αν, μιλώντας ιατρικά, η υγιέστερη περίοδος για να αποκτήσει κάποιος παιδί είναι μεταξύ 20 και 30 ετών.

Δυστυχώς συχνά αποδεχόμαστε θεωρίες για την επιτυχία που είναι λάθος και που δεν οδηγούν στην μακροπρόθεσμη ευτυχία μας. Αυτή η προκατειλημμένη νοοτροπία συνδέει τόσο στενά την ταυτότητα με την παραγωγικότητα που μπορεί να οδηγήσει τους ανθρώπους σε μια διά βίου αναζήτηση της επιτυχίας.

Έτσι όμως πάντα τους αφήνει πεινασμένους για περισσότερη, καθώς γνωρίζουμε πολύ καλά από τις έρευνες (και την εμπειρία στη ζωή) ότι τα επιτεύγματα, τα βραβεία, οι τιμές και τα οικονομικά κέρδη οδηγούν σε περιορισμένη ικανοποίηση στη ζωή και ποτέ σε ένα βαθύ αίσθημα ικανοποίησης.

Όπως αυτοί οι άνθρωποι με υψηλή απόδοση στην εργασία τους, έτσι όλοι μας επηρεαζόμαστε από την κουλτούρα στην οποία ζούμε, είτε είναι ο χώρος εργασίας μας, η οικογένειά μας, η κοινότητά μας ή η θρησκεία μας. Αποδεχόμαστε πεποιθήσεις που μπορεί να μην είναι υποστηρικτικές για τη ζωή μας ή ωφέλιμες για εμάς και βλέπουμε τον κόσμο μέσα από έναν φακό που είναι έντονα επηρεασμένος από τις σκέψεις, τις πεποιθήσεις και τις ιδέες που έχουμε μάθει. 

Πως να γίνουμε υπέροχοι άνθρωποι

Όλοι αγωνιζόμαστε για να γίνουμε επιτυχημένοι ή «καλοί» εργαζόμενοι, γονείς, αθλητές ή ακόμα και σε οποιοδήποτε χόμπυ που έχουμε. Όμως ένα πράγμα που δεν σκεφτόμαστε είναι πώς να γίνουμε υπέροχοι άνθρωποι.

Μία μέρα, αμφισβήτησα την ιδέα της «επιτυχίας» στο μάθημα που δίδασκα. Ρώτησα τους φοιτητές μου: Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του πιο υπέροχου ανθρώπου που γνωρίζετε;. Τα επίθετα πού ήρθαν στο μυαλό τους ήταν «στοργικός», «τρυφερός» και «παρών». Τότε τους ρώτησα: Θα λέγατε ότι αυτό το πρόσωπο είχε έναν ευτυχισμένο αντίκτυπο στη ζωή σας; Δεν μίλησε κανείς. Δεν είχαν σκεφτεί ποτέ πριν αυτόν τον ορισμό της επιτυχίας.

Όμως δεν είναι οι υπέροχοι, οι γενναιόδωροι, οι ευγενικοί και οι συμπονετικοί άνθρωποι που στην πραγματικότητα σηκώνουν τα φορτία; Αυτοί δεν είναι που μας υπομένουν στη ζωή; Βρίσκονται εκεί όταν πέφτουμε, μας αγαπάνε όταν δεν αγαπάμε τον εαυτό μας, νοιάζονται για εμάς όταν δεν το κάνει κανένας άλλος, δείχνουν τόσο βαθιά κατανόηση που μας εμπνέουν να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι, γελάνε γεμάτοι σοφία και γαλήνη και μοιράζονται μαζί μας την καλοσύνη που δεν βρίσκουμε πουθενά αλλού.

Οπότε, τι μας δείχνουν οι έρευνες; Μας αποκαλύπτουν ότι θα κερδίσουμε μόνο στιγμιαίες εκρήξεις χαράς όλων των ικανοποιήσεων που επιζητούμε στη ζωή μας, από το σεξ μέχρι και το χρήμα. Όμως, η ανθεκτική ικανοποίηση που αναζητούμε προέρχεται από μια ζωή με σκοπό, νόημα, συμπόνια και αλτρουϊσμό. Δημιουργείται όταν στεκόμαστε στο πλευρό των άλλων, όπου και όπως μπορούμε, αγαπώντας τους ανθρώπους γύρω μας παρά τις διαφορές μας και από την προσπάθειά μας να κάνουμε τους άλλους να χαμογελούν.

Βεβαίως και να ακολουθήσετε τις φιλοδοξίες σας, τα όνειρά σας και τους επαγγελματικούς σας στόχους. Μπορεί και όλα τα παραπάνω να οδηγήσουν σε μεγάλη ικανοποίηση και ακόμη και να δώσουν νόημα στη ζωή σας. Αλλά θυμηθείτε και τι άλλο οδηγεί στην επίτευξη της βαθύτερης ευτυχίας σας. Γνωρίζετε ήδη αυτό που θα διαπιστώσετε όταν θα φεύγετε από τη ζωή: ότι μια καλή ζωή είναι μια ζωή κατά την οποία μοιραστήκατε άφθονη αγάπη. Ότι η μόνη φιλοδοξία που αξίζει να έχεις, είναι να είσαι ένας υπέροχος άνθρωπος για κάποιον άλλον.

Πηγή: https://www.psychologynow.gr/arthra-psyxikis-ygeias/proagogi-psyxikis-ygeias/eveksia/4371-to-kleidi-gia-na-gineis-i-pio-yperoxi-ekdoxi-tou-eaftoy-sou.html

Στο Ψυχόδραμα, η προσωπικότητα κάθε ατόμου ορίζεται ως ένα σύνολο ρόλων. Ο ρόλος δείχνει τον τρόπο που λειτουργεί το άτομο σε μια συγκεκριμένη κατάσταση μια δεδομένη στιγμή. Οι ρόλοι που έχουμε δεν είναι ψεύτικοι και φτιαχτοί, δεν είναι προϊόν προσποίησης. Δείχνουν πώς χρησιμοποιούμε τα χαρακτηριστικά, τις ικανότητες, τις συμπεριφορές μας, προκειμένου να διαχειριστούμε τις καταστάσεις που προκύπτουν στην καθημερινότητα μας και να σχετιστούμε με τους ανθρώπους γύρω μας.

Είναι αρκετά πολύπλοκο να εξηγηθεί το πώς διαμορφώνονται οι ρόλοι μέσα μας, που με το πέρασμα του χρόνου συγκροτούν την ιδιαίτερη προσωπικότητα του καθενός μας. Μας δίνονται από τους γονείς κυρίως και το ευρύτερο οικογενειακό σύστημα κι εμείς τους υιοθετούμε σε πάρα πολύ μικρή ηλικία. Υπάρχει κι αυτό το ιδιαίτερο μοναδικό κάτι που φέρει το κάθε παιδί, αλλά σίγουρα η επίδραση του περιβάλλοντος είναι καθοριστικής σημασίας.

Η λέξη παιδί χρησιμοποιείται στο παρόν κείμενο για να περιγράψει αφενός το ρόλο του παιδιού μέσα στο οικογενειακό σύστημα κι αφετέρου το ρόλο του παιδιού ως μέρος της προσωπικότητας μας. Με άλλα λόγια, μιλάμε για το παιδί που υπήρξαμε κάποτε και το κουβαλάμε ακόμα μέσα μας ως ενήλικες και σε κάποιες περιπτώσεις λειτουργούμε έτσι.

Κάνοντας μια προσπάθεια να προσεγγίσουμε την διαδικασία διαμόρφωσης ενός παιδιού, θα λέγαμε ότι είναι ένα σύνολο από χαρακτηριστικά στοιχεία του πατέρα, της μητέρας και της μεταξύ τους σχέσης. Το πρώτο παιδί έρχεται στον κόσμο για να συναντήσει το ζευγάρι, οι οποίοι μαζί του θα αρχίσουν να διαμορφώνουν το γονεϊκό τους ρόλο.

Κάθε επόμενο παιδί, έρχεται να προστεθεί και σταδιακά να ενσωματωθεί σε μια ήδη διαμορφωμένη οικογένεια, όπου υπάρχει η μαμά, ο μπαμπάς και το πρώτο παιδί. Έτσι, το δεύτερο παιδί επηρεάζεται από τον κάθε γονιό, τη σχέση τους και τον αδερφό/ή του και κάθε επόμενο παιδί κοιτάει και παίρνει στοιχεία από όλους τους παραπάνω.

Λόγω της διαφορετικότητας του κάθε ατόμου και της κάθε οικογένειας, είναι απλοϊκό να μιλήσουμε για συγκεκριμένα στοιχεία προσωπικότητας που έχει το πρώτο, δεύτερο, τρίτο παιδί μιας οικογένειας. Ωστόσο, κοιτάζοντας την δική μας οικογένεια ή κάποια του κύκλου μας, διαπιστώνουμε μεταξύ των παιδιών όχι μόνο ομοιότητες και διαφορές, αλλά και συμπληρωματικότητα στους ρόλους.

Για να γίνει πιο ξεκάθαρο παρατίθενται κάποια απλοϊκά παραδείγματα: το ένα παιδί μπορεί να είναι πιο υπάκουο και το άλλο πιο απείθαρχο, το ένα πιο συνεσταλμένο και το άλλο πιο κοινωνικό, το ένα ζωηρό και το άλλο ήρεμο. Η λίστα των χαρακτηριστικών είναι ατελείωτη.

Το να αποκτήσουμε επίγνωση των διαφόρων τρόπων λειτουργίας μας συμβάλλει στο να κατανοήσουμε καλύτερα τον εαυτό μας και να δούμε ξεκάθαρα πώς σχετιζόμαστε με τους άλλους. Διαφορετικά προβάλλουμε δικά μας κομμάτια στους άλλους, αδυνατώντας να κατανοήσουμε το πώς συμβάλλουμε εμείς στη διαμόρφωση και τελική έκβαση μιας κατάστασης.

Μόνο έτσι μπορούμε να διακρίνουμε ποιοι ρόλοι μας προάγουν και πώς κάποιοι άλλοι μας εγκλωβίζουν. Κι έτσι να διερωτηθούμε περαιτέρω στο πώς μπορούμε να συμβάλλουμε στη διεύρυνση της προσωπικότητας τόσο εμάς των ιδίων όσο και των παιδιών μας.

Για να γίνει πιο κατανοητό το πώς οι ρόλοι επιδρούν στη ζωή μας και στις σχέσεις μας, θα δώσουμε κάποια παραδείγματα ρόλων που βλέπουμε συχνά. Όλοι μας μπορούμε να αναγνωρίσουμε είτε στον εαυτό μας είτε σε κάποιον που γνωρίζουμε το ρόλο του «καλού παιδιού».

Λειτουργώντας έτσι γίνεται πολύ συμπαθητικός, είναι ευγενικός, συχνά πρόθυμος να ακούσει, διαθέσιμος όταν υπάρξει ανάγκη, ακολουθεί τη γνώμη των περισσοτέρων. Δεν θέλει να φέρνει τους άλλους σε δύσκολη θέση, οι περιπτώσεις να διαφωνήσει ή να συγκρουστεί είναι λίγες.

Συσχετιζόμενος με αυτόν τον τρόπο λοιπόν, νιώθει καλά με τον εαυτό του κι εισπράττει την εκτίμηση των άλλων. Ταυτόχρονα, υπάρχουν στιγμές που δυσκολεύεται να εκφράσει την διαφορετική του θέση, καθώς αυτό τον φέρνει αντιμέτωπο τόσο με τον ίδιο του τον εαυτό όσο και με τους άλλους. Καλείται να μείνει σταθερός και να υποστηρίξει την άποψη του, ενώ οι άλλοι παραξενεύονται που βλέπουν μια συμπεριφορά που δεν περιμένουν από εκείνον.

Συχνά συναντούμε γύρω μας «αυστηρούς κριτές». Άτομα που η γνώμη τους είναι αμετάκλητη, που έχουν πολλές απαιτήσεις από τους άλλους ή κι από τον εαυτό τους, είτε το αντιλαμβάνονται είτε όχι. Ο γονιός που είναι αυστηρός με το παιδί του, συμβάλλει στο να γίνει το παιδί αυστηρό με τον εαυτό του και τους άλλους γύρω του.

Έτσι, παγιώνεται σταδιακά μια στάση απαιτητική κι επικριτική προς το παιδί και τους άλλους, διαμορφώνεται μια στάση ζωής που μένει σταθερή μέχρι να αντιληφθεί ως ενήλικας πλέον πώς και πόσο επηρεάζεται η αυτοεκτίμηση του κι οι σχέσεις του.

Κάποια παιδιά μέσα στις οικογένειες τους εκτελούν χρέη «διαμεσολαβητή». Συναισθάνονται πολύ την ατμόσφαιρα μέσα στο σπίτι, γίνονται «καλοί ακροατές» ή «πρόθυμοι συμβουλάτορες» κι ως τέτοιοι παίζουν τον ενωτικό κρίκο μεταξύ των γονιών και των άλλων μελών της οικογένειας. Ο ρόλος του διαμεσολαβητή που μεταφέρει τα μηνύματα ή που ηρεμεί τα πνεύματα, παγιώνεται και βλέπουμε να εμφανίζεται σε όλες τις σχέσεις του ατόμου, εντός κι εκτός σπιτιού.

Κάποιος που εναντιώνεται σε ό,τι του λένε, που δεν δέχεται εύκολα αντίθετες γνώμες κι αμφισβητεί τα δεδομένα, μπορεί να χαρακτηριστεί ως «πνεύμα αντιλογίας» ή «αντιδραστικός επαναστάτης».

Κάποιος, άντρας ή γυναίκα, που φροντίζει υπερβολικά τους άλλους, τρέχει να βοηθήσει, να ικανοποιήσει, που συγχωρεί τα πάντα, μας θυμίζει μια «υπερπροστατευτική μαμά» ή τη «μητέρα Τερέζα».

Το άτομο που παραπονιέται συχνά για τις ατυχίες που του συμβαίνουν κι ενώ νιώθει ότι κάνει προσπάθειες αυτές δεν του αποδίδουν τα ανάλογα, παρομοιάζεται με «θύμα των καταστάσεων».

Κάποιοι ρόλοι μας είναι πιο κεντρικοί, δηλαδή μας χαρακτηρίζουν έντονα, και κάποιοι περιφερειακοί, δηλαδή υπάρχουν αλλά δεν τους εκδηλώνουμε συχνά. Για παράδειγμα, ένας αγχώδης χαρακτήρας που κάπου- κάπου χαλαρώνει και αντιμετωπίζει με ηρεμία τις καταστάσεις στη ζωή του. Άλλοι ρόλοι λειτουργούν ως ταμπέλες φορεμένες, που μας ακολουθούν μια ζωή και ενίοτε συμπεριφερόμαστε αντίστοιχα για να τους επιβεβαιώσουμε.

Για παράδειγμα, ο «απρόσεχτος μαθητή» που ξεχνάει κάποιες από τις εργασίες του και κάνει λάθη από βιασύνη. Αν ο γονιός αναφέρεται συχνά και επικριτικά σε αυτό, τότε ενισχύει -άθελα του ενδεχομένως- αυτήν τη συμπεριφορά του παιδιού, που γίνεται στάση ζωής και τρόπος αντιμετώπισης καταστάσεων. Ή μπορεί να ενισχύσει μια στάση φαινομενικής αδιαφορίας του παιδιού καθώς και την αίσθηση ανεπάρκειας του εαυτού του.

Αν ο γονιός σχετιστεί με πιο χαλαρό και δημιουργικό τρόπο με αυτήν τη συμπεριφορά και κάθε άλλη συμπεριφορά, θα συμβάλλει στο να διαμορφώσει το παιδί έναν αποτελεσματικό τρόπο ανάληψης των υποχρεώσεων του και μια θετική εικόνα για τον εαυτό του, στοιχεία πολύτιμα για όλη τη μετέπειτα ζωή του. Αυτός είναι κι ο λόγος που ασχολούμαστε με τους ρόλους στο ψυχόδραμα, μας δίνουν επίγνωση όλων των πλευρών του εαυτού μας και τους δίνουμε την δυνατότητα να υπάρχουν ισότιμα, να έχουν εξίσου λόγο και φωνή.

Οι παραπάνω ρόλοι είναι παραδείγματα για να γίνει πιο σαφές πώς εννοούμε στο ψυχόδραμα τον συγκεκριμένο όρο. Κάθε άτομο παίζει πολλούς ρόλους καθημερινά, γιατί είναι μια πολυδιάστατη προσωπικότητα που καλείται να ανταποκριθεί σε διαφορετικές καταστάσεις.

Σε μια ημέρα ένας ενήλικας μπορεί να είναι ο «συνεπής επαγγελματίας» που ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις της εργασίας του, η «καλή νοικοκυρά» που φροντίζει ώστε όλες οι ανάγκες του σπιτιού να είναι τακτοποιημένες, ο «αγχωμένος γονιός» που προβληματίζεται για το παιδί του, το «ανέμελο παιδί» που διασκεδάζει με τους φίλους του σε μια βραδινή έξοδο και τόσα άλλα.

Κάθε προσωπικότητα είναι ένα μοναδικό παζλ αποτελούμενο από πολλά κομμάτια – ρόλους, που όλα μαζί συνθέτουν την εικόνα. Ένα παζλ που έχει διαμορφωθεί πολύ νωρίς στην παιδική ηλικία κι οι επιρροές του φτάνουν στο σήμερα της ενήλικης ζωής. Έχοντας επίγνωση των ρόλων μας, έχουμε επίγνωση του εαυτού μας.

Δεν είναι τόσο ο διαχωρισμός σε θετικούς κι αρνητικούς ρόλους που έχει σημασία. Όλοι έχουμε ρόλους που λιγότερο ή περισσότερο μας δυσκολεύουν. Το θέμα είναι να τους αποδεχτούμε, να αναπτύξουμε τους λειτουργικούς ρόλους που έχουμε και να δημιουργήσουμε νέους που μας ικανοποιούν περισσότερο.

Να γίνουμε «εραστές της ζωής», να δημιουργήσουμε το δικό μας όραμα, ανοίγοντας νέες προοπτικές και διεξόδους στον εαυτό μας. Να βάλουμε το σπόρο και να τον φροντίσουμε να μεγαλώσει, να ανθίσει και να βγάλει καρπούς. Για να νιώθουμε ότι αντιμετωπίζουμε αποτελεσματικά ό,τι συμβαίνει στη ζωή μας, για να είμαστε εντάξει με τον εαυτό μας και τους ανθρώπους που μας ενδιαφέρουν. Για να γίνουμε καλύτεροι γονείς και να μεγαλώσουμε παιδιά που αγαπούν τον εαυτό, τους ανθρώπους και τον κόσμο.

Πηγή: https://www.psychologynow.gr/arthra-psyxologias/prosopikotita/gnostiki-psyxologia/8318-poioys-rolous-paizoume-sti-zoi-mas.html

Τα κουνούπια είναι ένας πονοκέφαλος για τους πάντες σε ανοιχτούς ή κλειστούς χώρους. Αυτό δεν είναι τίποτε βέβαια μπροστά στους πολύ χειρότερους και συχνά θανατηφόρους κινδύνους που «κουβαλάνε».

Για παράδειγμα, λέγεται πως ένας βασικός λόγος που η νικηφόρα στρατιά του Μεγάλου Αλεξάνδρου αναγκάσθηκε να διακόψει την εκστρατεία της έως τη μακρινή Ινδία, ήταν ο αποδεκατισμός της από την ελονοσία που μετέφεραν μολυσμένα κουνούπια.

Τα κουνούπια άλλαξαν την Ιστορία

Ένα νέο σημαντικό βιβλίο του Καναδού ιστορικού Τίμοθι Γουάινγκαρντ του Πανεπιστημίου MESA του Κολοράντο, με τίτλο «Κουνούπι: Μια ανθρώπινη ιστορία του πιο φονικού θηρευτή μας» (εκδόσεις Dutton 2019), παρουσιάζει αναλυτικά την συχνά κρυφή αλλά μεγάλη επίπτωση που είχαν στην ανθρώπινη ιστορία οι διάφορες ασθένειες που μετέφεραν τα κουνούπια. Εκτιμάται ότι αυτά έχουν σκοτώσει περισσότερους ανθρώπους στην παγκόσμια ιστορία από κάθε άλλη μεμονωμένη αιτία.

Ο Γουάινγκαρντ υποστηρίζει ότι εξαιτίας των μολυσμένων κουνουπιών έχουν πεθάνει περίπου 52 δισεκατομμύρια άνθρωποι, σχεδόν οι μισοί από όλους τους ανθρώπους που έχουν ζήσει στη Γη μέχρι σήμερα! Γι’ αυτό, αποκαλεί τα κουνούπια «τον κορυφαίο θηρευτή μας», «τον καταστροφέα των κόσμων» και «τον υπέρτατο παράγοντα της ιστορικής αλλαγής».

Το βασικό μήνυμα του βιβλίου είναι ότι τα ταπεινά κουνούπια μπορεί να μη γεμίζουν το μάτι με το μέγεθος τους, αλλά στην πραγματικότητα έχουν αποδειχθεί ικανά να αλλάξουν την πορεία των ιστορικών γεγονότων, ακόμη και να σώσουν ή να γκρεμίσουν ολόκληρες αυτοκρατορίες.

Οι προσπάθειες του Ιπποκράτη

Οι αρχαίοι Έλληνες και Ρωμαίοι πέθαιναν κατά χιλιάδες εξαιτίας των κουνουπιών και ο Ιπποκράτης προσπαθούσε να δώσει μια εξήγηση και να βρει θεραπεία για τις μεταδοτικές ασθένειες τους. Αλλά έπρεπε να φθάσει το τέλος του 19ου αιώνα για να επιβεβαιωθεί επιστημονικά ότι πίσω από νόσους όπως η ελονοσία κρύβονται τα κουνούπια. Έως τότε οι περισσότεροι άνθρωποι πίστευαν ότι κάτι έφταιγε στον αέρα γύρω τους.

Συχνά οι νεκροί από τα κουνούπια ήσαν πολύ πιο αποφασιστικής σημασίας από ό,τι οι νεκροί στα πεδία των μαχών για την κατάκτηση ή τη σωτηρία μιας περιοχής, αφού οι ασθένειες των κουνουπιών σκοτώνουν καλύτερα αυτούς που δεν έχουν αποκτήσει την παραμικρή ανοσία, άρα τους επιδρομείς από μακρινά μέρη.

Τα κουνούπια έβαλαν φρένο σε κατακτητές

Δεν ήταν μόνο ο Μέγας Αλέξανδρος, αλλά και ο Τζέγκις Χαν, οι Μογγόλοι του οποίου επίσης αποδεκατίστηκαν στις ουγγρικές πεδιάδες, όταν οι υγρές συνθήκες του 1241 είχαν πολλαπλασιάσει τα κουνούπια με ελονοσία. Κάπως έτσι, η Νότια Ευρώπη σώθηκε από τη μογγολική επιδρομή.

Ανάλογο «φιάσκο» έπαθε αργότερα ο εγγονός του Κουμπλάι Χαν κατά την επιδρομή του στη Νότια Κίνα και στο Βιετνάμ, ενώ τα κουνούπια έπαιξαν καθοριστικό ρόλο και στην τελική κατάρρευση του αρχαίου πολιτισμού των Χμερ στην Καμπότζη.

Πολύ νωρίτερα, 40.000 Ρωμαίοι στρατιώτες είχαν πεθάνει από μολυσμένα κουνούπια, όταν προσπάθησαν -μάταια τελικά- να επεκτείνουν την αυτοκρατορία τους στη Σκωτία. Αλλά αργότερα τα κουνούπια έσωσαν τους Ρωμαίους, όταν θέρισαν το στρατό του Αννίβα, που είχε εισβάλει στην Ιταλία. Οι πλούσιοι Ρωμαίοι είχαν αποκτήσει τη συνήθεια να χτίζουν τα σπίτια τους ψηλά σε λόφους για να αποφεύγουν τα κουνούπια, μια συνήθεια που διατηρήθηκε ανά τους αιώνες μέχρι σήμερα.

Το Μεσαίωνα οι ασθένειες των κουνουπιών σκότωσαν περίπου το ένα τρίτο των Ευρωπαίων Σταυροφόρων που είχαν εισβάλει στην «ιερή» Μέση Ανατολή. Η πιο δραματική κατάκτηση με τη βοήθεια των κουνουπιών ήταν αναμφίβολα αυτή του Νέου Κόσμου από τους διαδόχους του Κολόμβου, οι οποίοι έφεραν με τα πλοία μαζί τους τα κουνούπια και τις ασθένειες τους, απέναντι στις οποίες οι ντόπιοι δεν είχαν καμία ανοσία.

Έως τότε στην Αμερική υπήρχαν πολλά κουνούπια, αλλά δεν ήσαν φορείς μεταδοτικών ασθενειών. Οι μαζικοί θάνατοι των Αζτέκων και των άλλων πολιτισμών από τις νόσους των κουνουπιών ήσαν σε μεγάλο βαθμό «αόρατοι» στα μάτια των εισβολέων Ισπανών, πράγμα που οδήγησε στο μύθο της «άδειας» ηπείρου.

Μερικούς αιώνες μετά, στο τέλος του 16ου και στις αρχές του 17ου αιώνα, τα κουνούπια και οι μεταδοτικές αρρώστιες τους έβαλαν «φρένο» στον αποικισμό της Κεντρικής Αφρικής από τους Ευρωπαίους αποικιοκράτες, ενώ ο διάσημος Άγγλος καπετάνιος και δουλέμπορος σερ Φράνσις Ντρέικ ήταν ένα από τα θύματα των κουνουπιών και της ελονοσίας το 1596.

Στο μεταξύ, το δουλεμπόριο και οι πρώτοι Αφρικανοί σκλάβοι έφεραν στο Νέο Κόσμο ακόμη περισσότερα κουνούπια, παράσιτα και θάνατο (μεταξύ άλλων, αποδεκατίσθηκαν και οι πρώτοι Ευρωπαίοι άποικοι στην Αμερική και στην Καραϊβική).

Τα κουνούπια ένωσαν τη Βρετανία

Το 1698 μια αποτυχημένη αποστολή με πέντε πλοία της Εταιρείας της Σκωτίας στον Παναμά, η οποία κατέληξε σε σκέτη καταστροφή εξαιτίας του κίτρινου πυρετού και της ελονοσίας που μετέδωσαν τα κουνούπια στους Σκωτσέζους αποίκους και εμπόρους, είχε μια απρόσμενη επίπτωση: εξαιτίας του τεράστιου χρέους που συσσώρευσαν οι Σκωτσέζοι μετά την υπερατλαντική αποτυχία τους, αναγκάσθηκαν να αποδεχθούν την ένωση με την Αγγλία. Τελικά, τα κουνούπια μάλλον έβαλαν το χεράκι τους για τη δημιουργία της Μεγάλης Βρετανίας!

Αργότερα, τα κουνούπια βοήθησαν τους Αμερικανούς να κερδίσουν την ανεξαρτησία τους, κάνοντας δύσκολη τη ζωή του αγγλικού στρατού που είχε έλθει από την Ευρώπη, ενώ κάτι παρόμοιο συνέβη με τους επαναστάτες της Λατινικής Αμερικής στον αγώνα ανεξαρτησίας τους κατά των Ισπανών. Από τον Σαλαντίν εναντίον των Σταυροφόρων μέχρι το Ναπολέοντα και τους Ναζί, διάφοροι στρατηγοί είχαν την ιδέα να χρησιμοποιήσουν τα κουνούπια ως όπλο κατά των αντιπάλων.

Οι ασθένειες των κουνουπιών

Στον 20ό αιώνα το DDT αποτέλεσε βασικό όπλο κατά των κουνουπιών και για την αντιμετώπιση της ελονοσίας σε διάφορα μέρη του κόσμου, αλλά όχι στην ίδια την Αφρική, όπου το κλίμα ευνοεί την αναπαραγωγή και την εξάπλωση των κουνουπιών και των ασθενειών τους.

Πιο πρόσφατα τα κουνούπια μεταφέρουν στη Δύση άλλες ασθένειες όπως ο ιός του Δυτικού Νείλου, ο οποίος π.χ. εισέβαλε στη Νέα Υόρκη το 1999 με τη βοήθεια των κουνουπιών.

Στο μεταξύ, σύμφωνα με το New Yorker και το Science, νέα εντομοκτόνα αντικατέστησαν το DDT, ενώ στην εποχή μας οι επιστήμονες αναπτύσσουν νέα βιολογικά όπλα (π.χ. γενετική τροποποίηση των κουνουπιών), καθώς και εμβόλια.

Η στόχευση είναι πια όχι τόσο να εξολοθρευθούν τα ίδια τα κουνούπια, κάτι καθόλου εύκολο, αλλά να μειωθεί η ικανότητά τους να μεταφέρουν ιούς και παράσιτα και, παράλληλα, να υπάρχουν πιο αποτελεσματικά φάρμακα είτε για πρόληψη είτε για θεραπεία.

Παρόλα αυτά, τα κουνούπια συνεχίζουν να σκοτώνουν πάνω από 800.000 ανθρώπους κάθε χρόνο, κυρίως στην Αφρική. Η παγκοσμιοποίηση, που διευκολύνει τα ταξίδια και το διασυνοριακό εμπόριο, παίζει καθοριστικό ρόλο, επεκτείνοντας τις επιπτώσεις των κουνουπιών πολύ πέρα από τους τροπικούς και φέρνοντας στο προσκήνιο διάφορες μεταδοτικές ασθένειες (π.χ. δάγκειος πυρετός, τσικουνγκούνια, Ζίκα).

Παράλληλα, η κλιματική αλλαγή διευρύνει την ακτίνα δράσης των κουνουπιών σε ολοένα βορειότερα γεωγραφικά πλάτη. Μια πρόσφατη μελέτη εκτιμά ότι μέσα στα επόμενα χρόνια ένα δισεκατομμύριο περισσότεροι άνθρωποι θα έχουν εκτεθεί σε μεταδοτικές από τα κουνούπια ασθένειες.

Πηγή: https://www.tovima.gr/2019/12/01/science/kounoupia-pos-epireasan-tin-ekseliksi-tou-kosmou-mas/