Το βορειοδυτικό τμήμα της Αφρικής, που οι Ρωμαίοι το ονόμαζαν Africa, διαμοιρασμένο σήμερα μεταξύ Λιβύης, Τυνησίας, Αλγερίας και Μαρόκου, εκτείνεται από τον κόλπο της Μεγάλης Σύρτεως ως τον Ατλαντικό ωκεανό, ενώ η Μεσόγειος Θάλασσα, στον Βορρά το χωρίζει από την Ευρώπη και η έρημος της Σαχάρας στον νότο το απομονώνει από την υπόλοιπη Αφρική. Σύγχρονος μελετητής, βρίσκοντας στο τμήμα αυτό της αφρικανικής ηπείρου αναλογίες με τη Μικρά Ασία, την ονόμασε Μικρά Αφρική.
Οι Έλληνες στη ΒΔ Αφρική -παλαιότερα η ίδρυση ελληνικών αποικιών στη δυτική Μεσόγειο είχε εμποδισθεί από τους Καρχηδόνιους- ήταν εγκατεστημένοι ως τη ρωμαϊκή κατάκτηση είτε στην παράλια ζώνη, όπου κυριαρχούσαν οι Καρχηδόνιοι, είτε στα πλαίσια των ιθαγενών βασιλείων της Νουμιδίας και της Μαυριτανίας.
Η επίδραση του Ελληνισμού στην καρχηδονιακή επικράτεια ήταν αρκετά έντονη και γινόταν αρχικά μέσω της Σικελίας και αργότερα άμεσα με την ανάπτυξη σχέσεων μεταξύ της Καρχηδόνας και της κυρίως Ελλάδας. Ωστόσο ο εξελληνισμός της μητρόπολης της Καρχηδόνας, της Τύρου, καθόρισε πιο αποφασιστικά την ένταση της ελληνικής επίδρασης, που απλώθηκε πέρα από τα όρια αυτής της πόλης και δεν έσβησε με την πτώση της.
Εκεί που η ακτινοβολία του ελληνιστικού πολιτισμού εκδηλωνόταν με κάποια μάλλον αποκλειστικότητα, φαίνεται ότι ήταν τα ανώτερα στρώματα της καρχηδονιακής κοινωνίας. Ο ελληνιστικός τρόπος ζωής, η ελληνιστική παιδεία, η ελληνική γλώσσα ήταν αναμφίβολα διαδεδομένα μεταξύ αυτών των στρωμάτων. Είναι πιθανό ότι ένας αριθμός Καρχηδονίων είχαν Έλληνες δασκάλους, όπως ο Αννίβας τον Λακεδαιμόνιο Σωσύλο, τον μετέπειτα ιστορικό του, και τον Σιληνό τον Καλακτίνο. Η ελληνική λατρεία της Δήμητρας και της Κόρης, που είχε γίνει δεκτή στην Καρχηδόνα και μάλιστα ως επίσημη λατρεία, ακολουθούσε ως προς το τυπικό το ελληνικό τελετουργικό πρότυπο.
Ποια ήταν η τύχη του Ελληνισμού της Καρχηδόνας, τι αλλαγές υπέστη και ιδιαίτερα τι ακριβώς συνέβη μετά την καταστροφή αυτής της πόλης δεν είναι γνωστό. Πιθανόν, εκτός από τον χώρο της Καρχηδόνας, όπου επί έναν αιώνα δεν επιτρεπόταν να κατοικήσει κανείς, να υπήρχαν σε άλλες πόλεις ορισμένες μικρότερες ή μεγαλύτερες εγκαταστάσεις Ελλήνων. Από τους χρόνους του Ιούλιου Καίσαρα, όταν επιτράπηκε τελικά ο αποικισμός στον χώρο της Καρχηδόνας, εμφανίστηκαν με τον καιρό και εγκαταστάσεις Ελλήνων.
Η συμμετοχή των Ελλήνων ή εξελληνισμένων Ανατολιτών στην καθημερινή κοινωνική ζωή των πόλεων της Μικράς Αφρικής ή Africa φαίνεται ότι δεν παρουσίαζε στην εποχή της ρωμαϊκής κατάκτησης την έκταση ή την σημασία που είχε γνωρίσει κατά την περίοδο των βασιλέων. Η αριθμητική παρουσία των Ελλήνων ήταν ανισομερής και πιθανότατα σημαντικότερη στις μεγάλες πόλεις.
Η δραστηριότητα των Ελλήνων στην Αφρική, ήδη από παλαιά, υπήρξε πολυποίκιλη: μισθοφόροι που υπηρετούσαν στον στρατό, έμποροι και ναυτικοί που αποτελούν μαρτυρία για τις εμπορικές σχέσεις των πόλεων της Ελλάδας και της ελληνιστικής Ανατολής με τις παράλιες πόλεις της ΒΔ Αφρικής, διανοούμενοι, φιλόσοφοι, καλλιτέχνες, γλύπτες, όπως ο Βόηθος, ψηφοθέτες. Τον 3ο μ.Χ. αιώνα, συρροή αρχιτεκτόνων και άλλων τεχνιτών παρατηρείται στην Μεγάλη Λέπτι, γενέτειρα του Σεπτίμιου Σεβήρου. Για τον εξωραϊσμό της πόλης μεταφέρθηκαν μάρμαρα από τα λατομεία της Πεντέλης και του Δοκιμείου στη Φρυγία. Πάνω στα μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη σώζονται ονόματα Ελλήνων οικοδόμων.
Ιδιαίτερα αξιοσημείωτη είναι η ύπαρξη Ελλήνων ιατρών, που είχαν μια ευρύτερη παρουσία στην Δυτική Μεσόγειο. Μια τρίγλωσση επιγραφή από τη Μεγάλη Λέπτι, σε ελληνική, λατινική και καρχηδονιακή γλώσσα, σώζει το όνομα ενός ιθαγενή ιατρού. Από την άποψη αυτή είναι αξιοσημείωτη η χρήση της ελληνικής γλώσσας όχ μόνο ως πρόσθετη ένδειξη μιας ελληνιστικής επίδρασης, αλλά και ως αποδεικτικού στοιχείου ελληνικής ιατρικής επαγγελματικής μόρφωσης.
Η αρκετά εκτεταμένη προφορική και γραπτή χρήση της ελληνικής και από μη Έλληνες κατοίκους οφείλεται ίσως βασικά στην υψηλής ποιότητας παιδεία που προσφερόταν στα τέκνα των πλούσιων Ρωμαίων γαιοκτημόνων και εμπόρων ή και της ιθαγενούς αριστοκρατίας.
Επί ρωμαϊκής κυριαρχίας χρονολογείται και η αντικατάσταση των καρχηδονιακών ιερών από ναούς ελληνιστικού τύπου, όπως είχαν διαμορφωθεί υπό ρωμαϊκές συνθήκες. Η απήχηση των ελληνικών λατρειών στην Αφρική αναγνωρίζεται πρωταρχικά στην λατρεία του Ακληπιού και μερικότερα ίσως στη λατρεία του αιγυπτιακού θεού Σαράπιδος, όπως είχε διαμορφωθεί στην Αλεξάνδρεια. Χαρακτηριστική είναι η ελληνική επίδραση στην επαρχία των Ρωμαίων Africa τόσο στον χώρο του θεάματος, όπως το θέατρο, όσο και στους αθλητικούς αγώνες, που τελούνταν με τον ελληνικό τρόπο.
Με πληροφορίες από: Ιστορία του Ελληνικού Έθνους
