Ο Γάιος Σαλλούστιος Κρίσπος (86π.Χ.-35π.Χ)

Ο Γάιος Σαλλούστιος Κρίσπος (Gaius Sallustius Crispus, 1 Οκτωβρίου 86 π.Χ. – 13 Μαΐου 35 ή 34 π.Χ.) ήταν Ρωμαίος ιστορικός και πολιτικός από ιταλική πληβεία οικογένεια. Γεννήθηκε στη χώρα των Σαβίνων (δίπλα στον ποταμό Τίβερη) και ήταν αντίπαλος της παλαιάς ρωμαϊκής αριστοκρατίας.

Τα πρώτα χρόνια του Σαλλούστιου

Ο Γάιος Σαλλούστιος Κρίσπος γεννήθηκε στο Αμίτερνο, πόλη της γης των Σαβίνων σε απόσταση 90 περίπου χιλιομέτρων βορειοανατολικά της Ρώμης. και πέθανε στις 131 Μαρτίου του 35 ή ο 34π.Χ. Για την οικογένεια και τη ζωή του έχουμε πολύ λίγες πληροφορίες. Επειδή εξελέγη δήμαρχος εικάζεται ότι καταγόταν από οικογένεια πληβείων. Αυτό όμως δεν είναι καθόλου βέβαιο – το αξίωμα του δημάρχου μπορεί απλά να υποδηλώνει τον πολιτικό προσανατολισμό του Σαλλούστιου – και υπάρχουν εκείνοι που υποστηρίζουν ότι η οικογένεια του ιστορικού ανήκε στην τάξη των ιππέων ή τουλάχιστον είχε περιουσία της τάξεως των ιππέων. Αυτό ενισχύεται από το γεγονός ότι ο Σαλλούστιος μετά τα πρώτα γράμματα, που έμαθε στην πατρίδα του, είχε τη ευχέρεια να μεταβεί στην Ρώμη για ανώτερες σπουδές, όπως συνήθιζαν οι νέοι των καλών και εύπορων οικογενειών. Άλλωστε η οικογένεια του διέθετε σπίτι στην πρωτεύουσα. Στις ανώτερες σπουδές του Σαλλούστιου συμπεριλαμβάνονταν και η γραμματική-λογοτεχνία και η ρητορική, ο ίδιος δε ομολογεί την ιδιαίτερη κλίση του στην ιστορία.

Πολιτική σταδιοδρομία του Γάιου Σαλλούστιου Κρίσπου

Αλλά η πολυτέλεια, η απληστία και η διαφθορά μέσα στην οποία κλυδωνιζόταν η νεολαία της εποχής του, δεν άφησαν ανεπηρέαστο και τον Σαλλούστιο, ο οποίος προσανατολίστηκε προς την πολιτική ως μέσο όχι μόνο ικανοποιήσεως της προδωπικής του φιλοδοξίας αλλά και εξασφάλισης πόρων για μια ανώτερη και πολυτελή διαβίωση.

Σε ηλικία περίπου 30 ετών, δηλαδή με τη συμπλήρωση του κατώτατου ορίου ηλικίας που απαιτούσε ο νόμος, εξελέγη ταμίας. Το 52 π.Χ. ο Σαλλούστιος διετέλεσε δήμαρχος και από τη θέση αυτή εκδηλώνεται σαφέστατα υπέρ του Καίσαρος και του «δημοκρατικού» κόμματος και αντιτίθεται με σφοδρότητα στον Κικέρωνα και το συντηρητικό κόμμα.

Ο Καίσαρας αμείβοντας τις υπηρεσίες του Σαλλούστιου και θέλοντας να του δώσει μια ευκαιρία να εφαρμόσει ο ίδιος τις αρχές και τις συμβουλές του, τον διόρισε διοικητή με τον τίτλο του ανθυπάτου, της νεοϊδρυθείσης επαρχίας της Νέας Αφρικής. Ο Σαλλούστιος ως διοικητής δεν απέφυγε τον πειρασμό να ιδιοποιηθεί πολλούς θησαυρούς του πρώην βασιλείου και πλουτίσει υπέρμετρα εις βάρος των διοικουμένων. Γι’ αυτό όταν το 45 π.Χ. όταν επανήλθε στη Ρώμη, κατηγορήθηκε για παράνομο πλουτισμό και κάκωση της επαρχίας. Με παρέμβαση όμως του πανίσχυρου Καίσαρα απέφυγε τη δίκη και την επαπειλούμενη καταδίκη.

Μετά τη δολοφονία του Καίσαρα (15 Μαρτίου 44π.Χ.) ο Σαλλούστιος απογοητευμένος αποσύρεται από την πολιτική.

Ο Γάιος Σαλλούστιος Κρίσπος στρατιωτικός

Με την έκρηξη του εμφυλίου πολέμου μεταξύ Καίσαρος και Πομπηίου, ο Καίσαρας χρησιμοποίησε τον Σαλλούστιο σε διάφορες στρατιωτικές αποστολές. Στην πρώτη από αυτές εναντίον των Πομπηιανών στην Ιλλυρία ο Σαλλούστιος νικήθηκε. Το 47 ο Σαλλούστιος στάλθηκε από τον Καίσαρα στην Καμπανία ως μεσολαβητής, προκειμένου να κατευνάσει τη στάση των λεγεωνάριων εξαιτίας της καθυστέρησης των μισθών τους, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Κινδύνεψε μάλιστα να χάσει και τη ζωή του από τους εξαγριωμένους λεγεωνάριους. Το 46 Π.Χ. συμμετέχει ως στρατηγός στον Αφρικανικό πόλεμο του Καίσαρα και σημείωσε μια αξιόλογη επιτυχία: κατόρθωσε να κυριεύσει τη νήσο Κερκίνα και τις πλούσιες προμήθειες και τα εφόδια που είχαν συγκεντρώσει εκεί οι Πομπηιανοί, προσφέροντας μεγάλη ανακούφιση στα στρατεύματα του Καίσαρος και ενισχύοντας σημαντικά την θέση του.

Το συγγραφικό έργο του Σαλλούστιου

Ο Σαλλούστιος έγραψε ένα λίβελλο κατά του Κικέρωνα και δύο παραινετικές-συμβουλευτικές επιστολές ή λόγους προς τον Καίσαρα. Τα έργα όμως που τον έκαναν γνωστό και ένδοξο είναι τα ιστορικά του.

• Η συνωμοσία του Κατιλίνα ή Κατιλιναϊκός Πόλεμος (42-41 π.Χ.)
• Ο Ιουγουρθικός Πόλεμος ή Ο Πόλεμος κατά του Ιουγούρθα (41-40π.Χ.)
• Ιστορίες (μετά το 40π.Χ.)

Κρίσεις για τον Σαλλούστιο

Ο Σαλλούστιος υπήρξε μία από τις πιο αμφιλεγόμενες προσωπικότητες και γνώρισε πολλούς επικριτές και πολύ περισσότερες θαυμαστές διαμέσου των αιώνων. Οι σύγχρονοι του αντιμετώπισαν δυσμενώς το έργο του, αλλά έναν αιώνα μετά το θάνατο του οι θαυμαστές ήταν πολύ περισσότεροι από τους επικριτές του.

Η αδιάκοπη έρευνα και η διχογνωμία γύρω από το Σαλλούστιο και το έργο του είναι δείγμα του μεγέθους του συγγραφέα, ο οποίος καταφέρνει να δώσει στα γεγονότα και στις μορφές μια πολυσημία, που αντικατοπτρίζει την πολυσημία των ιστορικών φαινομένων και της ζωής.

Με πληροφορίες από: https://www.miet.gr/book-list/?author=salloystios

Please follow and like us: