Καταστροφή των Ψαρών

Μέχρι το 1823 οι Τούρκοι προσπαθούσαν να καταστείλουν την Επανάσταση στην ηπειρωτική Ελλάδα. Τον Ιανουάριο ο τουρκικός στόλος προετοιμαζόταν εντατικά για επίθεση κατά των ναυτικών νησιών. Στις 19 Απριλίου ο εχθρικός στόλος βρισκόταν ήδη στο Αιγαίο. Το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Μαΐου είχε γίνει πια φανερό ότι ο τουρκικός στόλος θα στρεφόταν κατά των Ψαρών και μια καταστροφή των Ψαρών δεν φαινόταν πια μακρινή.

Καταστροφή των Ψαρών
Καταστροφή των Ψαρών

Σε αντίθεση με τη βραδύτητα με την οποία ενεργούσε η κυβέρνηση Κουντουριώτη, η Βουλή των Ψαρών προετοίμαζε ταχύτατα την άμυνα του νησιού. Στις 8 Ιουνίου συγκεντρώθηκαν όλοι οι παράγοντες του νησιού στο ναό του Αγίου Νικολάου και τελικά αποφάσισαν πως δεν τους έμενε άλλη διέξοδος από το να αμυνθούν στη στεριά. Έτσι για να ενισχύσουν την άμυνα τους μετέφεραν τα κανόνια των πλοίων τους σε όποιες θέσεις έκριναν πιο κατάλληλες. Και για να αποκλείσουν κάθε δυνατότητα φυγής σε όλους, αφαίρεσαν τα πηδάλια των πλοίων. Όσο και αν η ενέργεια αυτή φανέρωνε την απόφαση τους ή να νικήσουν ή να πεθάνουν όλοι εκεί πολεμώντας, σήμερα φαίνεται παράξενη η τελική αχρήστευση της ναυτικής δύναμης τους.

Η στρατιωτική δύναμη του νησιού έφθανε τους 3.000 άνδρες. Από αυτούς 1.300 ήταν Ψαριανοί, 700 πάροικοι και 1.027 μισθωτοί στρατιώτες Μακεδόνες και Θεσσαλοί. Η δύναμη αυτή μοιράστηκε στις θέσεις, όπου ήταν δυνατόν να γίνει απόβαση. Τα εννέα πυρπολικά, με αρχηγό τον Κανάρη και άλλους πλοιάρχους, χωρίστηκαν στα δύο. Τα τέσσερα έμειναν στο λιμάνι έτοιμα για δράση, τα υπόλοιπα έπλευσαν στη δυτική πλευρά του νησιού στο Φτελιό, για να επιτεθούν στον εχθρό. Τριακόσια δέκα κανόνια θα υπεράσπιζαν το νησί.

Οι Ψαριανοί μέχρι την τελευταία στιγμή ήλπιζαν για ελληνική βοήθεια. Στις 16 Ιουνίου όμως αντί για ελληνικά πλοία είδαν να πλησιάζουν προς το νησί 15 εχθρικά πολεμικά με ένα δίκροτο. Τα Ψαριανά πυροβολεία έβαλαν εναντίον τους και ο Κανάρης έλαβε διαταγή να επιτεθεί με τα πυρπολικά του. Τα εχθρικά αναγνωριστικά έσπευσαν τότε να απομακρυνθούν.

Στις 20 Ιουνίου ο εχθρικός στρατός προσπάθησε απόβαση στο νησί, αλλά απέτυχε, όπως και αυτή της επόμενης μέρας. Ο μεγάλος αριθμός των υπερασπιστών της κορυφογραμμής του Κανάλου, εμπόδισε την απόβαση και προκάλεσε σοβαρές ζημιές στις βάρκες με τον στρατό. Ο Χοσρέφ, αρχηγός του εχθρικού στόλου, έδωσε διαταγή να κατευθυνθούν πλοιάρια ανατολικότερα, προς τον κάβο του Μαρκάκη, όπου στον μικρό όρμο Ερινό, κατόρθωσε να αποβιβάσει 3.000 στρατό. Στη μάχη που ακολούθησε οι Έλληνες ηττήθηκαν. Τώρα πια οι Τούρκοι χωρίς αντίσταση αποβίβαζαν συνέχεια στρατό, έως 10.000. Κατευθύνθηκαν προς το Φτελιό όπου έγινε δεύτερη μάχη. Οι Ψαριανοί είχαν μεγάλες απώλειες. Οι εχθροί τους περικύκλωσαν. Η κατάσταση τους ήταν απελπιστική.

Οι Τούρκοι προχωρούσαν στο νησί σκοτώνοντας, καίγοντας και καταστρέφοντας. Το μεγαλύτερο μέρος του άμαχου πληθυσμού κατευθύνθηκαν στην παραλία, προσπαθώντας να επιβιβαστούν στα πλοία, αλλά από το πολύ βάρος τα πλοία ανατρέπονταν παρασύροντας τους στο βυθό. Όσοι κατόρθωναν να επιπλέουν σκοτώνονταν από τους Τούρκους. Άλλες γυναίκες έπαιρναν τα παιδιά τους αγκαλιά και έπεφταν στη θάλασσα, προτιμούσαν να πνιγούν, παρά να παραδοθούν. Ο Ψαριανός πρόξενος της Ρωσίας συγκέντρωσε όσα γυναικόπαιδα μπόρεσε στο σπίτι του και ύψωσε τη ρωσική σημαία ελπίζοντας ότι θα τα σώσει, αλλά και αυτός έπεσε νεκρός. Όσα από τα γυναικόπαιδα δεν σφάγηκαν, αιχμαλωτίστηκαν.

Τελευταίο έπεσε το Παλαιόκαστρο. Μέσα στο φρούριο βρίσκονταν 85 Ψαριανοί και 45 Θεσσαλοί. Ο κανονιοβολισμοί ήταν ισχυροί. Οι εχθροί όμως όλο και πλησίαζαν. Όσες γυναίκες και παιδιά είχαν βρει εκεί καταφύγιο, συγκεντρώθηκαν γύρω από την πυριτιδαποθήκη και πίσω από μέρος του τείχους στην κορυφή απότομου κρημνού, έτοιμες να κατακρημνιστούν, αν το φρούριο έπεφτε. Το απόγευμα της 22ας Ιουνίου οι Τούρκοι μπήκαν στο φρούριο και ακολούθησε μάχη σώμα με σώμα. Ο Αντώνιος Βρατσάνος, γιος του προέδρου της Βουλής των Ψαρών, έβαλε φωτιά στην πυριτιδαποθήκη. Κανένας από όσους είχαν κλεισθεί στο Παλαιόκαστρο δεν έζησε. Σε μερικές γωνιές μονάχα του φρουρίου, που δεν ανατινάχθηκαν, επέζησαν κάποιες γυναίκες, για να αφηγηθούν αργότερα την καταστροφή των Ψαρών.

Ο σουλτάνος είχε δώσει εντολή να εξαφανισθούν τα Ψαρά. Ο Χοσρέφ εκπλήρωσε την εντολή. Από τους 7.000 άνδρες του νησιού οι 4.000 σκοτώθηκαν. Οι επιζώντες Ψαριανοί ήταν 3.614. Από τους 25.000 πρόσφυγες μονάχα 10.000 σώθηκαν, οι άλλοι είτε σφάγηκαν, είτε αιχμαλωτίστηκαν. Η σημαία των Τούρκων, που υψώθηκε το απόγευμα της 22ας Ιουνίου στο Παλαιόκαστρο, στήθηκε πάνω στη στάχτη των Ψαρών, στους νεκρούς υπερασπιστές και στα πτώματα χιλιάδων Τούρκων στρατιωτών. Μόνο στους απότομους γκρεμούς κείτονταν 2.000 Τούρκοι.

Με πληροφορίες από: Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών

Please follow and like us:
error
fb-share-icon

Ένα σχόλιο

Υποβολή απάντησης

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

error

Enjoy this blog? Please spread the word :)