Χριστιανικά μνημεία στη Ρώμη χρονολογούνται από την εποχή του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Το πρώτο χριστιανικό μνημείο, που ίδρυσε ο αυτοκράτορας ήταν η πεντάκλιτη αφιερωμένη αρχικώς στον Σωτήρα Χριστό βασιλική στο Λατερανό. Ο ναός, που ολοκληρώθηκε πριν το 320, είναι γνωστός σήμερα με την επωνυμία που προσέλαβε τον 7ο αιώνα, όταν αφιερώθηκε στον Ευαγγελιστή Ιωάννη.
Ο Μέγας Κωνσταντίνος μετά τη νίκη του στη Μολβία γέφυρα διέλυσε τη φρουρά που είχε πολεμήσει εναντίον του στο πλευρό του Μαξεντίου. Κατέστρεψε στη συνέχεια τους στρατώνες τους στον Εσκουλίνο λόφο και παραχώρησε το εκεί παλάτι στον πάπα Μιλτιάδη, για να το χρησιμοποιηθεί σαν κατοικία του προκαθημένου της ρωμαϊκής Εκκλησίας. Κοντά στο επισκοπικό μέγαρο χτίστηκε ο πρώτος καθεδρικός ναός της Ρώμης, μια πεντάκλιτη βασιλική.
Η πεντάκλιτη βασιλική του Αγίου Πέτρου χτίστηκε πάνω από το νεκροταφείο όπου είχε ταφεί ο ιδρυτής της Εκκλησίας της Ρώμης, ο Άγιος Πέτρος. Ο ναός περιέβαλε το μικρό μαρτύριο που είχε ανεγερθεί τον 2ο αιώνα πάνω στον τάφο του αποστόλου. Η βασιλική άρχισε να χτίζεται μεταξύ του 319-322 και ολοκληρώθηκε γύρω στο 329.
Την εποχή αυτή εκτείνεται η λατρεία των νεκρών και η τάση να θάπτονται οι χριστιανοί κοντά στον τάφο κάποιου μάρτυρα της πίστεως, με την κρυφή επιθυμία η γειτνίαση να τους εξασφαλίσει την αιώνια σωτηρία. Για να εκπληρωθεί η επιθυμία αυτή όσο τον δυνατόν περισσότερων πιστών αφενός και αφετέρου για να εξυπηρετηθούν οι λατρευτικές ανάγκες που σχετίζονταν με τα μνημόσυνα των νεκρών, τα επιτύμβια δείπνα αρχικώς, αλλά και με τον καιρό και οι υπόλοιπες λατρευτικές ανάγκες των κατοίκων της περιοχής, χτίστηκαν έξω από τα τείχη της Ρώμης, όπου βρίσκονταν χριστιανικά νεκροταφεία, κοιμητήρια, ιδιότυπες χριστιανικές βασιλικές. Οι βασιλικές αυτές ήταν τρίκλιτες. Ολόκληρο το δάπεδο του ναού καλυπτόταν από τάφους. Τα μνημεία αυτά βρίσκονταν κοντά σε τάφους αποστόλων ή σημαντικών μαρτύρων και σε αυτά έχουν προσαρτηθεί επιβλητικά μαυσωλεία της αυτοκρατορικής οικογένειας.
Από τα μαυσωλεία της οικογένειας του Μεγάλου Κωνσταντίνου σώζονται: α) Το μονόχωρο μαυσωλείο της Αγίας Ελένης, β) το μαυσωλείο της Κωνσταντίας, κόρης του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Το κυκλικό κτίριο έχει εσωτερική κιονοστοιχία από διπλούς κίονες που στηρίζουν θόλο, ο οποίος περιβάλλεται από καμαροσκέπαστο διάδρομο. Η προσθήκη του περιμετρικού διαδρόμου στο μνημείο αυτό εγκαινιάζει μια νέα περίοδο για τα ρωμαϊκά κυκλικά κτίρια και θα κυριαρχήσει στο μέλλον.