Σύνθετος τετρακιόνιος σταυροειδής εγγεγραμμένος

Ο σύνθετος τετρακιόνιος σταυροειδής εγγεγραμμένος είναι ένας αρχιτεκτονικός τύπος χριστιανικού ναού του 10ου και 11ου αιώνα, που χαρακτηρίζει τη σχολή της Κωνσταντινούπολης. Ο συγκεκριμένοςτύπος, όμως, γνώρισε και κάποια διάδοση και στην κυρίως Ελλάδα. Οι ελλαδικοί σύνθετοι ναοί ακολουθούν μόνο κατά το αρχιτεκτονικό σχέδιο τη σχολή της Κωνσταντινούπολης, ενώ για την τοιχοποιία την ελλαδική σχολή.

Σύνθετος τετρακιόνιος σταυροειδής εγγεγραμμένος
Καθολικό Μονής Πετράκη

Το καθολικό της Μονής Πετράκη στην Αθήνα είναι σύνθετος τετρακιόνιος σταυροειδής εγγεγραμμένος ναός. Σήμερα έχει αλλοιωθεί εσωτερικά, γιατί προκειμένου να διευρυνθεί το Ιερό Βήμα το τέμπλο μετακινήθηκε από τους αρχικούς πεσσούς στους ανατολικούς κίονες. Στη δυτική πλευρά υπήρχε από την αρχή νάρθηκας από τον οποίο σώζονται μόνο τμήματα των πλάγιων τοίχων ενσωματωμένα στο νεότερο. Ο εξωνάρθηκας είναι προσθήκη του 1804.

Ο ναός διακρίνεται για την ισορροπία και την ακρίβειαι στη διάπλαση των χώρων. Στους πλάγιους τοίχους έχει εσωτερικά και δεξιά αντρίδες για ενίσχυση των σημείων, στα οποία μεταβιβάζονται μέσω των τόξων τα βάρη των θόλων και γι’ αυτό ακριβώς χτίστηκαν με μεγαλύτερη φροντίδα απο το υπόλοιπο κτίριο, που έχει χτοστεί με αργολιθοδομή.

Ο τρούλλος με την ιδεάζουσα μορφή, είναι οκταγωνικός με αποστρογγυλευμένες τις γωνίες και ελαφρώς κοίλες τις πλευρές. Μόνο οι τρεις ημικυλινδρικές αψίδες προέρχονται στο σύνολο τους από την αρχική κατασκευή του ναού. Το τρίβηλο παράθυρο της μεσαίας αψίδας είναι ιδιαίτερα πλατύ και μαζί με τις ψηλές και φαρδιές αναλογίες των ημικυκλικών αψίδων φέρνει το μνημείο κοντά σε μνημεία του 9ου και του 10ου αιώνα. Με τα μνημεία της εποχής αυτής συνδέει το ναό η αμελής τοιχοποιία και η έλλειψη κεραμοπλαστικού διάκοσμου που περιορίζεται μόνο στο οδοντωτό γείσο κάτω από τις στέγες των αψίδων και θα υπήρχε και στον υπόλοιπο ναό.

Το μνημείο μπορεί να χρονολογηθεί προς το τέλος του 10ου αιώνα. Με την παράδοση της σχολής της Κωνσταντινούπολης σχετίζεται το μνημείο, εκτός από τον αρχιτεκτονικό τύπο, και με την συμπαγή και μνημειώδη χωρίς την έντονη διαβάθμιση των στεγών του μορφή, πράγμα που το διαφοροποιεί από τα άλλα αθηναϊκά μνημεία, των οποίων είναι πρωιμότερο.

Σύνθετος τετρακιόνιος σταυροειδής εγγεγραμμένος

Ο ναός της Καπνικαρέας στην οδό Ερμού, στο κέντρο της Αθήνας, ανήκει στον ίδιο τύπο ναού. Είναι μεταγενέστερος του καθολικού της Μονής Πετράκη. Στον αρχικό σύνθετο τετρακιόνιο αθηναϊκό ναό προστέθηκε λίγο μετά στη βόρεια πλευρά μονόχωρο τρουλλαίο πρόσκτισμα, το παρεκκλήσι της Αγίας Βαρβάρας. Στη δυτική πλευρά των σημερινών ναών προστέθηκε στην ίδια εποχή ο σημερινός εξωνάρθηκας που αρχικά φαίνεται ότι είχε τη μορφή ανοιχτής στοάς. Μπροστά στη νότια είσοδο του εξωνάρθηκα προστέθηκε μικρό κιονοστήριχτο προστώο τον 12ο αιώνα.

Το μνημείο είναι χτισμένο κάτω με μεγάλους δόμους που σχηματίζουν σταυρούς σε διάταξη. Από εκεί και πάνω έχει χτιστεί με κανονικό πλινθοπερίκλειστο σύστημα, όπου κυριαρχεί η μονή πλίνθος. Ο κυρίως ναός μπορεί να χρονολογηθεί στο 1050, μεταξύ των παλιότερων μνημείων της Αθήνας.

Ο ναός με τα προσκτίσματα του παρέχει στο εσωτερικό την εντύπωση ήρεμης ευρυχωρίας και εξωτερικά την αίσθηση χάρης, αρμονίας και ήρεμης ανάτασης με την κλιμάκωση των στεγών και την εναλλαγή ευθείας και καμπύλης γραμμής.

Υποβολή απάντησης

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *