Η Χάνσα των Τευτόνων, δηλαδή των Γερμανών εμπόρων, βρίσκεται πίσω από πολλές από
τις σημερινές σπουδαίες πόλεις της Βαλτικής. Παραδείγματος χάριν το Μπέργκεν, η δεύτερη
σημαντικότερη πόλη της Νορβηγίας, δημιουργήθηκε από τη Χάνσα, το ίδιο και το Ταλίν στην Εσθονία, η Ρίγα στη Λετονία και περιοχές της Λιθουανίας. Για περισσότερα από 400 χρόνια η Χάνσα λειτούργησε δημιουργικά και συστηματικά στις περιοχές των βορείων θαλασσών της. Όπως λέγεται, η Βαλτική είναι η Μεσόγειος του Βορρά. Εξ αυτού και εκεί υπάρχουν φαινόμενα παρόμοια.
Στη βόρεια γραμμή της σημερινής Πολωνίας δημιουργείται η περιοχή των Τευτόνων ιπποτών, οι οποίοι μετά το 1200 μ.Χ. δημιουργούν εκεί ολόκληρο βασίλειο και διαδίδουν και επιβάλλουν τον χριστιανισμό σ’ ολόκληρη την περιοχή. Η Χάνσα κτίζει στην πραγματικότητα και γερμανικές πόλεις με τον δικό της τρόπο, έτσι εξελίσσονται οι πόλεις που δημιουργούνται σταδιακά. Οι έμποροι της Χάνσα δεν έχουν στόχο να δημιουργήσουν πόλεις, αλλά φυσικά τελικά δημιουργούνται, γιατί οι πόλεις είναι περιοχές στις οποίες γίνεται εμπόριο, συναλλαγές, είναι περιοχές αστικών δράσεων, όπως το λέει και το όνομά τους.
Τα πλοία της εποχής δεν είναι μεγάλα, αλλά έχουν ένα κοίλωμα στο οποίο να μπορούν να φορτώνονται εμπορεύματα, ούτως ώστε να μπορούν να αντέχουν στις κακοκαιρίες και στις κακές λιμενικές εγκαταστάσεις που δεν μπορούσαν να δεχθούν και μεγάλα πλοία.
Οι άνθρωποι της Χάνσα δεν είναι μόνο έμποροι της θάλασσας, αλλά για να συγκεντρώνουν προϊόντα και να τα φέρουν στα πλοία τους, δεν διστάζουν να μπουν και βαθύτερα και φυσικά να μπουν και μέσα σε ποτάμια και, καθώς αυτά εκβάλλουν στις θάλασσες, έτσι να βρεθούν και εσωτερικότερα και να φορτώσουν και να εντοπίσουν εμπορεύματα και να βάλουν μπροστά τη μηχανή της οικονομίας σ’ όλη αυτή την περιοχή.
Το θαλάσσιο εμπόριο έχει δύο ζώνες, τη βόρεια και τη νότια, και βοηθά στη διάχυση των εμπορικών δρόμων και ανάμεσα, διότι η σχετική ασφάλεια που έχει επιτευχθεί μετά το 1100, όπως είπαμε, δίνει το κουράγιο σε κάποιους πρώτους κτηνοτρόφους, γεωργούς να προσπαθήσουν να πουλήσουν κάποια πράγματα σε κάποιες εμποροπανηγύρεις. Η πρώτη τους επιτυχία τους παρωθεί να το συνεχίσουν, ιδιαίτερα από τα ορεινά, στα οποία το φεουδαρχικό σύστημα δεν ήταν τόσο αναπτυγμένο.
Εκεί οι άνθρωποι των ορεινών είχαν ζήσει σε σχετικές ελευθερίες και έτσι πιο εύκολα αυτοί μπαίνουν στη διαδικασία των εμπορικών δράσεων, που δεν μπορούν να είναι μεγαλειώδεις στην αρχή. Πάντως, η βελτίωση της ασφάλειας στους δρόμους, η σταδιακή βελτίωση και επαναλειτουργία μονοπατιών και δρόμων, βοηθά στο να διοχετεύονται τα προϊόντα των
ιταλικών πόλεων στα διάφορα εμπορεία που αρχίζουν και δημιουργούνται σε διάφορες περιοχές της δυτικής Ευρώπης και βέβαια να φθάνουν προϊόντα του Νότου προς τον Βορρά στις πόλεις της Χάνσα και η Χάνσα με τα πλοία της να τα μεταφέρει σε όλη την περιοχή της Βαλτικής και της Βόρειας Θάλασσας και αντιστρόφως, προϊόντα της Βαλτικής και της Βόρειας Θάλασσας να βρίσκονται σε διάφορα σημεία εμπορίου στην ενδοχώρα της Ευρώπης αλλά και να φθάνουν στη Βενετία, στη Γένοβα, και να διαχέονται στη Μεσόγειο.
Οι ιταλικές πόλεις δεν αξιοποιούν μόνο τα προϊόντα της λεκάνης της Μεσογείου αλλά και τα προϊόντα της Ασίας, διότι στη λεκάνη της Μεσογείου, είτε στην Κωνσταντινούπολη είτε στα παράλια της Συρίας είτε στα παράλια της Αιγύπτου, καταλήγουν οι στεριανοί δρόμοι εμπορίου, καταλήγουν οι δρόμοι του μεταξιού, του τσαγιού και βέβαια δρόμοι εμπορίου που πηγάζουν από την Ινδία και με καραβάνια φθάνουν μέχρι τις ακτές της Μεσογείου. Επομένως, οι Βενετοί διαχέουν προϊόντα της Ασίας προς την Ευρώπη και από την Ευρώπη προϊόντα προς την Ασία.
Αρχίζει μια πραγματική ξανά-αναγέννηση της εμπορικής επαφής μεταξύ Ευρώπης και Ασίας, αυτή τη φορά μεταξύ της Δυτικής Ευρώπης και της Ασίας, καθώς η Ανατολική Ευρώπη βρίσκεται σε αναταραχές και το Βυζάντιο σε κάθοδο. Όμως στη θέση του Βυζαντίου αναπτύσσεται η τουρκική δύναμη και σταδιακά η Οθωμανική Αυτοκρατορία, η οποία επίσης, μετά από κάποιο διάστημα, θα μπει και αυτή, στον 16ο αιώνα, στη συμμετοχή του γενικού εμπορίου και θα παίξει και αυτή ρόλο στο ευρωπαϊκό και στο ασιατικό εμπόριο.
