Ο Αλέξιος Καλλέργης

Το 1282 ξέσπασε η μεγαλύτερη και σκληρότερη επανάσταση της κρητικής αριστοκρατίας κατά των Βενετών. Υποκινητής αυτής της επανάστασης ήταν ο Αλέξιος Καλλέργης, ο επιφανέστερος Κρητικός της εποχής. Καταγόταν από τη μεγάλη βυζαντινή οικογένεια των Φωκάδων. Το επώνυμο Καλλέργης φαίνεται πως του το έδωσαν οι Βενετοί γιατί έπραττε καλά έργα.

Ο Αλέξιος Καλλέργης
Οικόσημο της οικογένειας Καλλέργη

Ακολουθώντας καιροσκοπική πολιτική, άλλοτε εχθρός, άλλοτε φίλος των Βενετών κατόρθωσε να αποκτήσει μεγάλη δύναμη και κολοσσιαία περιουσία και κατόρθωσε να γίνει σεβαστός τόσο από τους Βενετούς όσο και από τους Κρητικούς. Έχοντας το φέουδο του στο Μυλοπόταμο μπορούσε να ελέγχει όλη την Κρήτη.

Τις πρώτες δεκαετίες του 13ου αιώνα ξέσπασαν επαναστάσεις στην Κρήτη εναντίον των Βενετών. Η οικογένεια των Φωκάδων και του Καλλέργη πάντα πρωταγωνιστούσαν. Η απιστία των Βενετών στην τήρηση των συμφωνιών και η προσπάθεια τους να κάμψουν τη δύναμη και την επιρροή του Καλλέργη στο νησί προκάλεσαν την αντίδραση του τελευταίου και μια επανάσταση που διήρκεσε 17 ολόκληρα χρόνια.

Τον Καλλέργη στην επανάσταση πλαισίωναν γόνοι μεγάλων κρητικών οικογενειών, οι Βαρούχες, οι Γαβαλάδες, οι Βλαστοί, ακόμη και ο Μιχαήλ Χορτάτζης με την οικογένεια του οποίου είχε παλαιότερα κόντρα ο Καλλέργης. Κέντρο των επαναστάσεων ήταν ο Μυλοπόταμος, αλλά ολόκληρο το νησί ξεσηκώθηκε στον αγώνα που πήρε τη μορφή κλεφτοπόλεμου.

Οι Βενετοί επιχείρησαν αρχικά με απίστευτες βαρβαρότητες να κάμψουν την ορμή των επαναστατών, χωρίς να καταφέρει κάτι το σημαντικό. Το 1292 μάλιστα, όταν Γενουάτες απείλησαν να αποσπάσουν τη Δυτική Κρήτη, η Βενετία βρέθηκε σε δεινή θέση. Οι Γενουάτες προσπάθησαν με υποσχέσεις να πάρουν με το μέρος τους τον Αλέξιο Καλλέργη. Ο Κρητικός αρχηγός αρνήθηκε και αυτό ήταν το πρώτο βήμα για να αρχίσει η συνδιαλλαγή με τους Βενετούς.

Ο κάματος της πολύχρονης μάχης και από τα δύο μέρη, η άρνηση του Καλλέργη να πολιορκήσει τα φρούρια των Βενετών και η διαφωνία των αρχηγών οδήγησαν την επανάσταση στο τέλος της, το οποίο επισφραγίστηκε με συνθήκη που υπογράφηκε στις 28 Απριλίου 1299. Για πρώτη φορά κανονίστηκαν σε μόνιμη και σταθερή βάση τα δικαιώματα του Κρητικού λαού. Είναι χαρακτηριστικό ότι τους όρους της συνθήκης τήρησε απόλυτα ο Καλλέργης και σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες όρκισε τους απογόνους του να τους τηρούν και αυτοί.

Η συνθήκη περιελάμβανε 33 άρθρα, υπογράφτηκε από το Δούκα της Κρήτης Μιχαήλ Βιτάλη και επικυρώθηκε αμέσως από τη Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας. Ανάμεσα στα άλλα όριζε τα παρακάτω:

  1. Παραχωρήθηκε γενική αμνηστία και αποδόθηκαν τα κτήματα που είχαν δημευθεί με την έκρηξη της επανάστασης.
  2. Αναγνωρίστηκαν στον Καλλέργη όλα τα δικαιώματα, που είχε πριν την επανάσταση και παραχωρήθηκαν ακόμη τέσσερα ιπποτικά φέουδα δυτικά του Στρούμπουλα, όπως και το δικαίωμα να παραχωρεί ο ίδιος φέουδα και προνόμια και τιμές σε τρίτους, καθώς και το δικαίωμα να αγοράζει και να εκτρέφει πολεμικούς ίππους.
  3. Επιτράπηκαν οι επιγαμίες Κρητικών και Λατίνων.
  4. Παραχωρήθηκε φορολογική ατέλεια για τα χρέη των επαναστατών με τη δυνατότητα να πληρωθούν μέσα σε μια διετία.
  5. Αναγνωρίστηκαν ως έγκυρες οι αποφάσεις των δικαστηρίων, που είχε συστήσει ο Καλλέργης κατά τη διάρκεια της επανάστασης.
  6. Απελευθερώθηκαν οι 100 βιλλάνοι, που είχα συλληφθεί γιατί υποστήριζαν την επανάσταση.
  7. Παραχωρήθηκαν στον Καλλέργη τα μοναστήρια του δημοσίου, δυτικά του όρους Στρούμπουλας, με το ίδιο μίσθωμα που πληρώνονταν γι’ αυτά πριν από την επανάσταση.
  8. Παραχωρήθηκε επίσης στον Καλλέργη το δικαίωμα να μισθώνει τα μοναστήρια της Λατινικής Αρχιεπισκοπής της Κρήτης στην ίδια περιοχή με προνομιακούς όρους.
  9. Ακόμη επετράπηκε στον Καλλέργη να εγκαταστήσει ορθόδοξο επίσκοπο στην επισκοπή του Α(γ)ρίου και να μισθώνει τις δύο επισκοπές Μυλοποτάμου και Καλαμώνος (Ρεθύμνου). Η επισκοπή Α(γ)ρίου ονομάστηκε επισκοπή Καλλεργιουπόλεως.

Μετά την υπογραφή της συνθήκης ο Αλέξιος Καλλέργης απέκτησε τεράστια δύναμη και θεωρήθηκε ο μόνος νόμιμος ηγέτης των ορθοδόξων της Κρήτης. Ο Καλλέργης τήρησε πιστά τους όρους της συνθήκης και θεωρήθηκε τόσο φίλος της Βενετίας ώστε να γραφτεί στη Χρυσή Βίβλο της βενετικής ευγένειας.

Στα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Αλέξιος Καλλέργης διέμενε στον Χάνδακα. Πέθανε το 1321 και ενταφιάστηκε στο μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης των Σιναϊτών του Χάνδακα.

Με πληροφορίες από: Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών

Please follow and like us:
error
fb-share-icon

Υποβολή απάντησης

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

error

Enjoy this blog? Please spread the word :)