Λάκωνες πολιτικοί της αρχαιότητας

Ο νομοθέτης Λυκούργος, ο Χίλων που «λακωνίζει», ο Λεωνίδας των Θερμοπυλών, ο διάδοχος του Παυσανίας Α’, ο «δημοκρατικός» Παυσανίας Β, και ο κουτσός Αγησίλαος είναι οι πιο σημαντικοί Λάκωνες πολιτικοί της αρχαιότητας.

Λάκωνες πολιτικοί

Λυκούργος (9ος-8ος αιώνας π.Χ.)

Ο Λυκούργος ήταν ο νομοθέτης της αρχαίας Σπάρτης. Οι πληροφορίες για τη ζωή του είναι συγκεχυμένες και δεν γνωρίζουμε αν ήταν μυθολογικό ή ιστορικό πρόσωπο. Ούτε το χρόνο που έζησε ξέρουμε με βεβαιότητα. Βασικός βιογράφος του είναι ο Πλούταρχος. Σύμφωνα με την επικρατέστερη παράδοση. Ο Λυκούργος υπήρξε κηδεμόνας και επίτροπος του μικρού βασιλιά Χαρίλαου. Ταξίδεψε στην Κρήτη, την Ασία και την Αίγυπτο μελετώντας τον τρόπο διοίκησης. Όταν επέστρεψε στη Σπάρτη άρχισε να διαμορφώνει τη νομοθεσία της πόλης. Θέσπισε τη Γερουσία, με τη συμμετοχή των δύο βασιλιάδων, η οποία θα ετοίμαζε τα νομοσχέδια που θα υποβάλλονταν στη συνέχεια έγκριση στην Απέλλα. Η Απέλλα έπρεπε να συνεδριάζει σε συγκεκριμένο χρόνο και τόπο, ενώ οι πολίτες χωρίζονταν κατά κώμας, δηλαδή στα χωριά που έμεναν και όχι μόνο κατά φυλές. Σε αυτούς τους πολίτες μοίρασε τη γη της Σπάρτης, την οποία είχε χωρίσει σε ίσους κλήρους και απαγόρευσε την απαλλοτρίωση τους, δηλαδή την πώληση ή την κατάσχεση τους. Για να διώξει την επιθυμία από τους Σπαρτιάτες του πλουτισμού, καθιέρωσε τη χρήση βαριών και σιδερένιων νομισμάτων, που δεν ήταν εύκολη η μετακίνηση και η αποθήκευση τους, ούτε είχαν κάποια αξία στην υπόλοιπη Ελλάδα. Τέλος, η εκπαίδευση και η μόρφωση των πολιτών έπρεπε να ανατεθεί στο κράτος. Η νομοθεσία του Λυκούργου ήταν διαποτισμένη από τη φιλοπατρία και την υπακοή στους νόμους. Όταν τελείωσε το έργο του, ο Λυκούργος έφυγε στην Κίρρα της Φωκίδας ή στην Κρήτη όπου αφέθηκε να πεθάνει από ασιτία.

Χίλων (6ος αιώνας π.Χ.)

Ο Χίλων ήταν ένας από τους επτά σοφούς της αρχαιότητας. Λακεδαιμόνιος, γιος του Δημαγήτου. Υπήρξε το πλέον αντιπροσωπευτικό παράδειγμα επιγραμματικής βραχυλογίας, που έμεινε στην ιστορία ως «λακωνίζειν». Διετέλεσε έφορος της Σπάρτης περί τα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ., κατά την 56 Ολυμπιάδα (556-553), εκπροσωπώντας φιλολαϊκές τάσεις και συγκρουόμενος με τη βασιλική κυριαρχία. Με τη φιλολαϊκή του τοποθέτηση εξύψωσε τον ρόλο των εφόρων, τοποθετώντας τον σε ίση θέση με τη βασιλεία. Συνεργάστηκε με το βασιλιά Αλεξανδρίδα για την έκπτωση του τυράννου της Σικυώνος Αισχίνη. Ο Χίλων επίσης πρωταγωνίστησε στην προσέγγιση της Σπάρτης με την Τεγέα, με αποτέλεσμα την απομόνωση των Μεσσηνίων και των ειλώτων, που κατέφευγαν εναντίον των εδαφών της Σπάρτης. Κατά την παράδοση, πέθανε σε βαθύ γήρας, μόλις αγκάλιασε το γιο του Ολυμπιονίκη.

Λεωνίδας (…-480π.Χ.)

Ο Λεωνίδας ήταν ο θρυλικός βασιλιάς της Σπάρτης, που το όνομα του συνδέθηκε με την πλέον ιδιόμορφη μάχη της αρχαιότητας, τη μάχη των Θερμοπυλών. Ανέβηκε στο θρόνο το 488π.Χ. και ήταν ετεροθαλής αδελφός του Κλεομένη Α’, τον οποίο διαδέχθηκε. Όταν έφτασαν οι Πέρσες στις Θερμοπύλες ο Λεωνίδας ήταν εκεί με 6.000 άνδρες. Για να αποφύγει μια μάταιη σφαγή έδιωξε τους περισσότερους και κράτησε μαζί του 300 Σπαρτιάτες και 700 Θεσπιείς που αρνήθηκαν να φύγουν. Οι Σπαρτιάτες στρατιώτες του Λεωνίδα είχαν όλοι αρσενικούς απογόνους ώστε να συνεχιστεί η γενιά τους. Ο Λεωνίδας παρέμεινε με μεγάλη γενναιότητα στη θέση του, διατυπώνοντας την ενδοξότερη στην ιστορία απάντηση ηγέτη, το κατά τον Πλούταρχο «Μολών λαβέ», υπακούοντας στους νόμους της Σπάρτης και δημιουργώντας έτσι μια αιώνια στάση θυσίας και φιλοπατρίας. Χρησιμοποίησε έντεχνα το χώρο τις Θερμοπύλες επιτιθέμενος και αμυνόμενος σε διάταξη βάθους, παρασύροντας στα στενά τους Πέρσες, εκμεταλλευόμενος το υψηλό ηθικό και τη δύναμη των στρατιωτών του. Οι Πέρσες πέτυχαν έναν ελιγμό θέσεων με τη βοήθεια του Εφιάλτη, που από ένα μυστικό πέρασμα, την «Ανοπαία ατραπό», τους οδήγησε στην πλάτη των Ελλήνων. Πολεμώντας με παραφορά οι Έλληνες υπό τον Λεωνίδα έπεσαν μέχρι τον τελευταίο, σε αυτή τη μάχη-σύμβολο για την παγκόσμια ιστορία. Η αίγλη της μάχης των Θερμοπυλών, παρά την ήττα, είχε κρίσιμο ηθικό αποτέλεσμα για την τελική έκβαση της περσικής επίθεσης, καθώς σκόρπισε τρόμο στον περσικό στρατό και ταυτοχρόνως ως αμυντική προσπάθεια, κέρδισε ορισμένο χρόνο, ώστε να κριθεί ο πόλεμος στη θάλασσα, στη ναυμαχία της Σαλαμίνας.

Παυσανίας Α’ (…-470π.Χ.)

Ο Παυσανίας ανέβηκε στο θρόνο μετά το θάνατο του Λεωνίδα στις Θερμοπύλες, σαν αντιβασιλιάς στο όνομα του ανήλικου γιου του προκατόχου του Ο Παυσανίας ήτνα ένας μεγάλος στρατηγός, που μπόρεσε να επιβάλει στους προσεκτικούς και προοδευτικούς Σπαρτιάτες μια επιθετική πολιτική, έξω από τα σύνορα της Πελοποννήσου, από την οποία με μεγάλη δυσκολία έβγαιναν να πολεμήσουν. Ήταν ο εμπνευστής της νίκης στη μάχη των Πλαταιών, που έδωσε οριστικό τέλος στις περσικές εισβολές στην Ελλάδα. Μετά το τέλος των Περσικών πολέμων, ο Παυσανίας επεδίωξε να την επέκταση της σπαρτιατικής ηγεμονίας σε όλη την Ελλάδα, πολιτική που την έφερε σε σύγκρουση με την Αθήνα. Κατέλαβε μεγάλο μέρος της Κύπρου και ύστερα στράφηκε στο Βυζάντιο. Η αντίδραση των Ιώνων και των άλλων συμμάχων οδήγησαν, όμως, στην αντικατάσταση του. Ο Παυσανίας, όμως, ξαναγύρισε στο Βυζάντιο το 477 και έμεινε εκεί για 7 χρόνια, προσπαθώντας να υλοποιήσει την πολιτική του. Τελικά το 470 οι Αθηναίοι τον έδιωξαν από το Βυζάντιο, αφού ο Παυσανίας δεν είχε καμία υποστήριξη από την Σπάρτη. Τότε κατηγορήθηκε για προδοσία υπέρ των Περσών και καταδικάστηκε από τους Σπαρτιάτες σε θάνατο. Κατέφυγε σε έναν ναό, ικέτης, αλλά οι Σπαρτιάτες έχτισαν τον ναό και τον άφησαν να πεθάνει από πείνα και δίψα. Λέγεται πως την πρώτη πέτρα την έβαλε η μητέρα του. Η σημασία, όμως, του θανάτου του Παυσανία είναι πως πίσω από αυτόν κρύβεται η απόφαση των Σπαρτιατών να αφήσουν στους Αθηναίους την ηγεμονία στη θάλασσα, ενώ οι Αθηναίοι, σε αντάλλαγμα, έδιωξαν τον Θεμιστοκλή και βεβαίωσαν τους Σπαρτιάτες πως δεν είχαν καμία φιλοδοξία να ηγεμονεύσουν στην ξηρά.

Αγησίλαος (439π.Χ.-355π.Χ.)

Ο Αγησίλαος ήταν ένας από τους σημαντικότερους βασιλιάδες της αρχαίας Σπάρτης. Ήταν κουτσός και κοντόσωμος, αλλά είχε πολλά προτερήματα και αρετές. Πολύ γενναίος, υψηλόφρων και φιλόπατρις, ήταν επίσης και ικανότατος στρατηγός. Προσπάθησε να ενώσει τους Έλληνες εναντίον των Περδών. Το 396π.Χ. πήγε στη Μικρά Ασία για να βοηθήσει ελληνικές πόλεις εναντίον του Πέρση σατράπη Τισσαφέρνη. Ο Αγησίλαος νίκησε τους Πέρσες σε αρκετές μάχες, που προσπάθησαν να αντιταχθούν πρώτα με τον Τισσαφέρνη και μετά με έναν άλλο σατράπη, τον Φαρνάβαζο. Ο Αγησίλαος κυρίευσε τις Σάρδεις και ετοιμαζόταν να εκστρατεύσει εναντίον της Περσία, στο εσωτερικό της. Τότε όμως ξέσπασε ο Κορινθιακός πόλεμος και ο Αγησίλαος με εντολή της Σπάρτης, αναγκάστηκε να γυρίσει στην Ελλάδα. Μετά την μάχη στην Κορώνεια, ο ρόλος του Αγησίλαου υποβαθμίστηκε. Η Σπάρτη άλλαξε πολιτική απέναντι στην Περσία και ο Αγησίλαος που ήτα θανάσιμος εχθρός των Περσών δεν μπορούσε να συνεχίσει τη πολιτική του. Δεν σταμάτησε, όμως, να υποστηρίζει το μεγαλείο της Σπάρτης και δεν δέχτηκε ποτέ το τέλος της σπαρτιατικής ηγεμονίας. Το 362, μετά την ήττα της Σπάρτης στη Μαντίνεια, έφυγε στην Αίγυπτο, για να βρει χρήματα και νέους συμμάχους στον αγώνα του εναντίον των εχθρών της. Επιστρέφοντας, όμως, πέθανε στην Κυρήνη σε ηλικία 84 ετών.

Παυσανίας Β’ (…381π.Χ.)

Ο Παυσανίας Β’ ήταν βασιλιάς της Σπάρτης, γιος του Πλειστώνακτα και εγγονός του Παυσανία Α’. Ανέβηκε στο θρόνο το 409π.Χ. και εξεστράτευσε δύο φορές εναντίον των Αθηναίων, το 405 και το 403. Ο Παυσανίας ήταν αντίπαλος του Λύσανδρου, που είχε εγκαθιδρύσει στην Αθήνα ολιγαρχικό πολίτευμα και προσπάθησε να να περιορίσει την επιρροή του Λύσανδρου να βγει από τα παραδοσιακά πλαίσια της σπαρτιατικής νομοθεσίας. Εκφραστής των συντηρητικών δυνάμεων στη Σπάρτη, στηρίχθηκε στους δημοκρατικούς της Αθήνας για να μειώσει τη δύναμη του Λύσανδρου. Έτσι, το 403, σε μυστική επαφή με τον Θρασύβουλο, επέτρεψε στον τελευταίο να μπει στην Αθήνα και να ανατρέψει τους ολιγαρχικούς. Για την ενέργειας του αυτή κατηγορήθηκε από τον αντίπαλο του για προδοσία, αλλά το δικαστήριο τον αθώωσε. Το 395, στον πόλεμο εναντίον των Θηβαίων, καθυστέρησε, ίσως εσκεμμένα, να βοηθήσει τον Λύσανδρο, που σκοτώθηκε στη μάχη της Αλιάρτου και οι Σπαρτιάτες ηττήθηκαν. Κατηγορήθηκε ξανά για προδοσία, προτίμησε να διαφύγει στην Αρκαδία, όπου τον υποδέχτηκαν οι δημοκρατικοί φίλοι του και έμεινε εκεί ως το θάνατό του το 381π.Χ.

Please follow and like us:
error
fb-share-icon

6 Σχόλια

Υποβολή απάντησης

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

error

Enjoy this blog? Please spread the word :)