Το Αγρίνιο (2000π.Χ.-…)

Το Αγρίνιο είναι η μεγαλύτερη πόλη του Νομού Αιτωλοακαρνανίας και είναι ο κρίκος που συνδέει την Αιτωλία με την Ακαρνανία. Η θέση της πόλης, στην γη της Αιτωλοακαρνανίας, ορίζεται από τον υδάτινο αρχαίο θεό Αχελώο που κυλά δίπλα της και κείτεται στα ΒΔ της λίμνης Τριχωνίδας, στην άκρη σχεδόν του «μεγάλου αιτωλικού πεδίου». Βρίσκεται στους πρόποδες του Παναιτωλικού και σε υψόμετρο 90 μέτρα. Το Αγρίνιο είναι η μεγαλύτερη πόλη του νομού Αιτωλοακαρνανίας και αριθμεί πληθυσμό 90.000 κατοίκων.

Το αρχαίο Αγρίνιο

Η ιστορία της πόλης χάνεται στα βάθη των αιώνων, καθώς κατοικήθηκε από τα πρώιμα χρόνια της προϊστορικής περιόδου. Η αρχική του τοποθέτηση δε βρισκόταν στη θέση που είναι σήμερα η πόλη. Μέχρι το 1923 υπήρχε η άποψη ότι το αρχαίο Αγρίνιο βρισκόταν νότια της σημερινής Σπολάιτας, στην ανατολική όχθη του Αχελώου, απέναντι από την αρχαία Στράτο. Η υπόθεση αυτή έγινε εξαιτίας υπολειμμάτων τείχους που διακρίνονται στην περιοχή.

 Υπήρχαν ακόμη και άλλες γνώμες αναφορικά με τη θέση του αρχαίου Αγρινίου. Έτσι κάποιοι ήθελαν αυτό να βρίσκεται στα Άγραφα, στη χώρα των Αγραίων, κάποιοι στην τοποθεσία του σημερινού Βλοχού και κάποιοι άλλοι στο «Παλιόκαστρο» του Μαλευρού. Η πληρέστερη άποψη για τη θέση του αρχαίου Αγρινίου διατυπώθηκε από τον Άγγλο περιηγητή Leake, σύμφωνα με τον οποίο το αρχαίο Αγρίνιο βρισκόταν 3χλμ. ΒΔ της σημερινής πόλης, κοντά στη σημερινή Μεγάλη Χώρα (Ζαπάντι).

Το Αγρίνιο κατά τη Βυζαντινή περίοδο

Το 13οαιώνα Αυτοκράτορας του Βυζαντίου ήταν ο Αλέξιος Α΄ Κομνηνός. Αυτός έχτισε στην περιοχή που βρίσκονταν το αρχαίο Αγρίνιο νέα πόλη δίνοντας την ονομασία Μεγάλη Χώρα. Στόχος του ήταν να συγκεντρώσει τους υπάρχοντες μικροοικισμούς των κατοίκων της περιοχής που ασχολούνταν κατά κύριο λόγο με τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Με την πάροδο των χρόνων η πόλη αναπτύσσεται, παράλληλα δε αρχίζει να χρησιμοποιείται και το όνομα «Βραχώρι». Το 1294, στη Μεγάλη Χώρα, χτίστηκε λαμπρός ναός αφιερωμένος στην Παναγία, από την Άννα, τη σύζυγο του Δεσπότη της Ηπείρου Νικηφόρου. Σήμερα σώζονται ερείπια του ναού αυτού.

Το 1294 η περιοχή αποτελεί τμήμα του Δεσποτάτου της Ηπείρου και δίνεται ως προίκα στη Θάμαρ, κόρη του Δεσπότη της Ηπείρου Νικηφόρου, παντρεύοντάς την με το Φίλιππο, γιο του ηγεμόνα του Τάραντα, Κάρολου Β΄ του Ανδεγαυού. Ο Φίλιππος απόκτησε επίσης και τα δικαιώματα επί της διαδοχής του θρόνου της Ηπείρου. Μετά από μια περίοδο έντονων διενέξεων το διάστημα 1340-1355 η περιοχή, μαζί με όλο το Δεσποτάτο της Ηπείρου, πέφτει στα χέρια του Στέφανου Δουσάν, ηγέτη των Σέρβων. Μετά το θάνατο του Δουσάν η αυτοκρατορία του διαμελίζεται και η περιοχή περνά στην εξουσία των Αλβανών που έχουν γενικό αρχηγό τον Κάρολο Τόπια. Τότε δημιουργήθηκαν τέσσερα μικρά κράτη. Ένα από αυτά ήταν το κράτος του Μπούα, στο οποίο υπάγονταν το Βραχώρι. Τα κράτη αυτά έρχονται σε ρήξη μεταξύ τους με αποτέλεσμα την εμπλοκή των Τούρκων, που κατείχαν ήδη τη Μακεδονία, την εισβολή αυτών στην Αιτωλοακαρνανία και την καταστροφή της.

Το Αγρίνιο την εποχή της Τουρκοκρατίας

Η ονομασία «Βραχώρι», που αναφέρθηκε ήδη, έχει διάφορες ερμηνείες. Μια εκδοχή θέλει να προήλθε από τη λέξη «Εβραιοχώριο» και τούτο γιατί κατοικήθηκε από Εβραίους, με τη διαφορά όμως ότι οι Εβραίοι μετά την καταστροφή της Βαβυλώνας και της Ιερουσαλήμ από το Ρωμαίο στρατηγό Τίτο, ζούσανε σποραδικά σε διάφορα μέρη έχοντας εγκατασταθεί σε πόλεις οι οποίες κατοικούνταν από άλλους λαούς, χωρίς να ιδρύσουν αμιγώς δικά τους χωριά ή πόλεις.

Η δεύτερη άποψη θέλει την ονομασία Βραχώρι να προέρχεται από το «Ραχοχώρι», αφού οι πρώτοι κάτοικοι εγκαταστάθηκαν αρχικά στις πλαγιές των παρακείμενων βουνών και συγκεκριμένα στην περιοχή του σημερινού παλιού Αγίου Χριστοφόρου.

Μια άλλη εξήγηση, η πιθανότερη, είναι ότι η ονομασία προήλθε από την ονομασία «Βλοχοχώρι», αφού η περιοχή ανήκε διοικητικά στον «καζά» (διοικητική περιφέρεια) του Βλοχού και οι πρώτοι του κάτοικοι ήρθαν από εκεί. Με παρετυμολογία της λέξης προήλθε το «Βλαχοχώρι», αφού οι κάτοικοι ήταν βοσκοί (βλάχοι) και κατά τη λεγόμενη απλολογία και από αφομοίωση του λ προς ρ, συνήθως στη δημοτική γλώσσα, μπορεί να μετατραπεί σε Βλοχώρι,Βλαχώρι, Βραχώρι.

Η κατοχή των Τούρκων κράτησε για 120 χρόνια, οπότε και πέρασε στην κυριαρχία των Ενετών, αλλά σύντομα γύρισε ξανά στην τουρκική κατοχή. Το 1449, όταν οι Τούρκοι κατέλαβαν την Ήπειρο, προχώρησαν προς το Κάρλελι και κάνανε πρωτεύουσα αυτής της περιοχής τον Αετό, όμως κατά τα τέλη του 17ου μ.Χ. αιώνα, μετέφεραν την πρωτεύουσα στο Βραχώρι. Η μεταφορά της πρωτεύουσας έγινε τόσο γιατί ήταν εμπορικό και παραγωγικό κέντρο όσο και γιατί βρισκόταν περίπου στο μέσον του δρόμου μεταξύ Ηπείρου-Πελοποννήσου. Έτσι δεν έχουν παρά να εγκατασταθούν σ’ αυτό τουρκικές οικογένειες, στις οποίες σύμφωνα με το τουρκικό τιμαριωτικό σύστημα, απονεμήθηκε η κάρπωση των εύφορων χωραφιών.

Το Αγρίνιο και η Ελληνική Επανάσταση

Το 1821 το Βραχώρι ήταν έδρα ισχυρών τουρκικών στρατευμάτων και διοικητικό κέντρο της περιοχής. Στις 24-2-1822 στο Βραχώρι συνήλθε η Γερουσία της Δυτικής Ελλάδας. Το Σεπτέμβριο του 1822, το Βραχώρι καταλήφθηκε από τον Ομέρ Βρυώνη και το Ρεσίτ Πασά και καταστράφηκε ολοκληρωτικά. Μετά την Επανάσταση του 1821, η πόλη ξαναχτίστηκε. Με το Β.Δ. 3/15-4-1833 συστάθηκε ο Νομός Αιτωλίας και Ακαρνανίας και το Βραχώρι ορίστηκε ως Πρωτεύουσά του. Όμως, πέντε μήνες αργότερα, στις 22-9-1833, η πρωτεύουσα του Νομού μεταφέρθηκε στο Μεσολόγγι. Τον Οκτώβριο του 1835 το Βραχώρι μετονομάστηκε και πήρε πλέον την αρχαία του ονομασία, «Αγρίνιο». Για τη μετονομασία αυτή ο Κωστής Παλαμάς αναφέρει: «…κι αν άλλο πήρες όνομα, θαμμένο στο βιβλίο, μ’ αρέσει το αρματολικό όνομά σου».

Με πληροφοίες από: https://agriniomemories.gr/articles.php?cid=2&id=1