Ο Πανδάρεος ήταν αγρότης από την Έφεσο, που, σύμφωνα με τον μύθο, η Δήμητρα του χάρισε την ικανότητα να τρώει όσο θέλει, χωρίς να βαρυστομαχιάζει.
Η παράδοση λέει ότι η κόρη του ήταν η Αηδόνα, που παντρεύτηκε τον Πολύτεχνο και ζούσε τόσο αρμονικά μαζί του, ώστε καυχήθηκε ότι ήταν η πιο ευτυχισμένη και από την Ήρα.
Η γυναίκα του Δία, όμως, που δεν συγχωρούσε καμιά ασέβεια, έστειλε την Έριδα να σπείρει τη διχόνοια ανάμεσα στο ζευγάρι. Έβαλαν, λοιπόν, ένα στοίχημα μεταξύ τους με τον όρο ότι όποιος το χάσει θα προσφέρει στον άλλον μια δούλη. Έχασε ο Πολύτεχνος και ξεγελώντας τον πεθερό του, έδωσε στην Αηδόνα ως δούλη την αδελφή της, τη Χελιδόνα. Η Αηδόνα κατάλαβε την απάτη και για να εκδικηθεί τον άνδρα της του έδωσε να φάει τις σάρκες του ίδιου του γιου τους, που τον έσφαξε αι έπειτα πήγε με την αδελφή της στον πατέρα τους.
Ο Πολύτεχνος κυνήγησε τις δύο αδελφές αλλά τον έπιασαν οι άνθρωποι του πεθερού του και αφού τον γύμνωσαν, τον έδεσαν σε ένα δέντρο και τον άλειψαν με μέλι. Τότε η Αηδόνα που λυπήθηκε τον άνδρα της, κάθισε κοντά του και έδιωχνε τις μύγες. Κάτι που θύμωσε τον πατέρα της. Την ώρα που ετοιμαζόταν να την σκοτώσει ο Δίας τιμώρησε ολόκληρη την οικογένεια, μεταμορφώνοντας τον Πανδάρεο σε θαλάσσιο αετό, τον Πολύτεχνο σε πελεκάνο και τις δύο αδελφές στα ομώνυμα τους πουλιά.
Ο μύθος αυτός, που συμβολίζει την τιμωρία για την ανθρώπινη αλαζονεία και την παραβίαση των θεϊκών νόμων που απαγόρευαν την παιδοκτονία και την ανθρωποφαγία, ήταν πλατιά διαδεδομένος στα προϊστορικά χρόνια.
Πανδάρεος λεγόταν και ο γιος του Μέροπα και της νύμφης Εχέμειας. Από τη γυναίκα του Αρμοθέα απόκτησε τέσσερις κόρες, την Αηδόνα, τη Χελιδόνα, την Κλεοθήρα ή Κλεοδώρα και τη Μερόπη.
Έκλεψε από το ναό του Δία στην Κρήτη το ειδώλιο ενός χρυσού σκύλου, που είχε κατασκευάσει ο Ήφαιστος, και το έδωσε στον Τάνταλο της Φρυγίας να το φυλάξει. Ο Δίας ανακάλυψε αμέσως την κλοπή και έστειλε τον Ερμή, ο οποίος καταπλάκωσε τον Τάνταλο με το βουνό Σίπυλο, ενώ κατά του Πανδάρεου έστειλε τις Αρπυίες. Ο Πανδάρεος φοβισμένος έφυγε με τη γυναίκα του και τις κόρες του πρώτα στην Αθήνα και μετά στην Σικελία, όπου και πέθανε.
Σύμφωνα με άλλη παράδοση, οι κόρες του έμειναν ορφανές και ανατράφηκαν με στοργή από την Ήρα, την Άρτεμη και την Αθηνά. Αλλά όταν η Αφροδίτη θέλησε να τις παντρέψει, τις άρπαξαν οι Αρπυίες και τις έκαναν δούλες των Ερινύων.