Οι νομάδες της Στέπας

Στην στέπα μπορούν να ζήσουν μόνο κτηνοτρόφοι, που ζουν νομαδική ζωή. Οι απόλυτοι νομάδες και κτηνοτρόφοι της στέπας της κεντρικής Ασίας στήριξαν τη ζωή τους κατά κύριο λόγο σε δύο ζώα. Το ένα είναι το πρόβατο, το πρόβατο της στέπας. Το δεύτερο πολύτιμο ζώο είναι το άλογο. Επισης, σε διάφορα σημεία των στεπών ανάλογα με το κλίμα και τις θερμοκρασίες, πολύτιμο ζώο μπορεί να είναι και η καμήλα, η βακτριανή καμήλα, δηλαδή η καμήλα με τις δύο καμπούρες.

Το πρόβατο της στέπας δεν είναι σαν τα πρόβατα, που όλοι γνωρίζουμε. Είναι βραχύσωμο και πλατύ, με μακρύ και πλούσιο τρίχωμα και οπλές αρκετά ανεπτυγμένες. Τα πόδια τους δηλαδή, τα ακρόποδά τους, είναι αρκετά ανεπτυγμένα ούτως ώστε να μπορούν να κινηθούν πάνω στον πάγο το χειμώνα και στους βούρκους με το λιώσιμο των χιονιών. Είναι ανθεκτικά στο κρύο και στη ζέστη και γι’ αυτό αποδείχθηκαν πολύτιμος σύντροφος του ανθρώπου εκεί σε αυτή τη σκληρή ζώνη του πλανήτη μας.

Στις στέπες το άλογο αποδείχθηκε ό,τι σπουδαιότερο για τη διαχείριση του όλου συστήματος της οικονομίας. Το άλογο εξημερώθηκε εκεί στα όρια των στεπών, κάπου προς τη νότια Ουκρανία, γύρω στο 4000 π.Χ. και οι άνθρωποι εκεί, στα όρια των στεπών, είναι εκείνοι οι οποίοι σκέφτηκαν να το καβαλήσουν ως ζώο και να το αξιοποιήσουν στη δράση τους ως κτηνοτρόφων. Εξ αυτού οι άνθρωποι των στεπών εξελίχθηκαν σε δεινούς ιππείς, διότι από τη γέννησή τους, το πρώτο πράγμα που κάνουν οι γονείς όταν λίγο μεγαλώσει το νεογέννητο, είναι να το βάλουν πάνω στο άλογο, να εξοικειωθεί με την κίνηση του αλόγου και το ιππεύειν. Είναι δευτερεύον το να μάθει κανείς να περπατάει, πρωτεύον είναι να μάθει κανείς να ιππεύει.

Οι άνθρωποι στις στέπες είναι δεινοί ιππείς, είναι οι καλύτεροι ιππείς στον κόσμο, στην ιστορία της ανθρωπότητας. Διότι ζουν πάνω στο άλογο, δεν χρησιμοποιούν το άλογο. Οι Μογγόλοι για χιλιάδες χρόνια ζουν πάνω στο άλογο, μπορούν να μην κατεβούν καθόλου από το άλογο. Να κάνουν όλες τις ανάγκες πάνω στο άλογο, να τρώνε, να κοιμούνται, όλα να τα κάνουν πάνω στο άλογο. Και βέβαια, είναι τόσο καταπληκτική η εξοικείωσή τους με το άλογο, ώστε μπορούν άνετα να παρακολουθούν κάθε του κίνηση λες και είναι πάνω στο έδαφος.

Το άλογο είναι τόσο πολύτιμο ζώο για τους ανθρώπους της στέπας, ώστε οι Μογγόλοι, που είναι οι πιο χαρακτηριστικοί κάτοικοι της στέπας της κεντρικής Ασίας, έχουν 169 όρους για το άλογο. Άλλον όρο για το ψηλό μελαχρινό άλογο, άλλον για το κοντό μελαχρινό άλογο, άλλον όρο για το άλογο που έχει μακρύ τρίχωμα, κ.ο.κ.

Το άλογο τούς δίνει επίσης γάλα. Οι κάτοικοι των στεπών λατρεύουν το γάλα της φοράδας το οποίο και πίνουν και μάλιστα το γάλα της φοράδας που έχει υποστεί ζύμωση λέγεται «Αϊράγκ» στα μογγόλικα ή «Κουμίς» στα τούρκικα, το οποίο και πίνουν ως οινοπνευματώδες. Το οινοπνευματώδες των ανθρώπων της στέπας είναι αυτό, το γάλα της φοράδας.

Το άλογο της στέπας, δεν είναι σαν τα αραβικά άλογα, τα λεπτόκορμα με τα λεπτά πόδια και την ταχεία επέλαση. Το άλογο της στέπας είναι βραχύσωμο, στο ψηλότερο σημείο των αυτιών του φτάνει το 1.55. Έχουν πλούσιο τρίχωμα, είναι σχετικά παχιά και έχουν πόδια στιβαρά, όχι λεπτά, σχετικά κοντά, με απλωμένες τις οπλές τους. Δεν είναι ταχείας κινήσεως ζώα, δεν τρέχουν πολύ γρήγορα όταν κινούνται. Όμως είναι εξαιρετικά ανθεκτικά.

Το ενδιαφέρον είναι ότι και οι άνθρωποι στη στέπα είναι βραχύσωμοι. Δεν είναι ψηλόκορμοι, τα μέλη τους μοιάζουν πλατιά, είναι στιβαρά, τα ακροπόδαρά τους είναι πλατιά για να ακουμπούν καλά πάνω στη γη και να μην γλιστρούν. Οι κάτοικοι στη στέπα ανάλογα με το σημείο που βρίσκονται έχουν ή δεν έχουν τρίχωμα. Οι φυλές προς στα ανατολικότερα ανήκουν στους άτριχους λαούς και δεν έχουν τρίχωμα αλλά προς το κέντρο της στέπας και προς τα δυτικά το τρίχωμα πάνω στους ανθρώπους είναι περισσότερο.

Οι νομάδες της στέπας έχουν 150 είδη γαλακτοκομικών. Η διατροφή τους στηρίζεται στο γάλα, στο βούτυρο, στο κρέας και έχουν αντιστοίχως ποικιλία τρόπων παρασκευής και 150 είδη γαλακτοκομικών. Γιαούρτια, , πιο αραιά, πιο πυκνά, τυριά διαφόρων τύπων, βούτυρα ανάμικτα κ.τ.λ.. Τρώνε κρέας και γαλακτοκομικά. Κανονικά θα έπρεπε οι άνθρωποι αυτοί να είχαν πεθάνει από την πολύ χοληστερίνη -θα λέγαμε με τα σημερινά μέτρα. Καμία χοληστερίνη. Οι άνθρωποι αυτοί δεν έχουν πρόβλημα με το σύστημά τους, αποδείχτηκε και από μελέτες, και τούτο διότι είναι ολιγόφαγοι και επίσης διότι κινούνται πολύ. Αντιθέτως είναι γεροί και στιβαροί.