Η Πρώτη Κυβέρνηση (1843-1844)

Η πρώτη κοινοβουλευτική κυβέρνηση του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους ήταν αποτέλεσμα της επικράτησης της επαναστάσεως που έγινε στις 3 Σεπτεμβρίου 1843. Τότε έληξε η περίοδος της απόλυτης μοναρχίας και άρχισε η νέα περίοδος της ιστορίας του ελληνικού κράτους, η περίοδος της συνταγματικής μοναρχίας. Από τυπικότερη άποψη η περίοδος αυτή άρχισε στις 18 Μαρτίου 1844, οπότε ο Όθων έδωσε τον όρκο για την τήρηση του Συντάγματος.

Η επανάσταση για τη συνταγματική μοναρχία
3η Σεπτεμβρίου 1843

Μέλη της Κυβερνήσεως

Στη νέα κυβέρνηση που επιβλήθηκε στον Όθωνα αντιπροσωπεύονταν και τα τρία κόμματα σε ίση σχεδόν αναλογία. Από τα επτά μέλη της, τρεις ανήκαν στο «ρωσικό» κόμμα: ο Μεταξάς, ο οποίος εκτός από πρωθυπουργός (ονομασία που επικράτησε έκτοτε) ανέλαβε και υποργός Εξωτερικών, ο Μιχ. Σχινάς Εκκλησιαστικών και ο Κων. Κανάρης των Ναυτικών. Το «γαλλικό» κόμμα αντιπροσώπευαν ο Ρ. Παλαμήδης, υπουργός Εσωτερικών και ο Δρόσος Μανσόλας, Οικονομικών. Το «αγγλικό» κόμμα είχε εξασφαλίσει τα υπουργεία Στρατιωτικών και Δικαοσύνης, Αν. Λόντος και Λ. Μελάς αντίστοιχα. Από άποψη ουσιαστικής ισχύος υπήρχε ισορροπία δυνάμεων. Ενώ το «ρωσικό» κόμμα είχε την πρωθυπουργία, τα άλλα δύο κόμματα είχαν τα δύο σημαντικότερα υπουργεία, Εσωτερικών και Στρατιωτικών. Με την είσοδο στην κυβέρνηση του Ι. Κωλέττη («γαλλικό») και του Αλ. Μαυροκορδάτου («αγγλικό») ως υπουργών χωρίς χαρτοφυλάκιο, στις 25 Οκτωβρίου, ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο η ισόρροπη αντιπροσώπευση των κομμάτων, εφόσον μετείχαν σ’ αυτήν οι αρχηγοί και των τριών. Η παρουσία των δύο αυτών πολιτικών ανδρών στην Αθήνα θεωρήθηκε απαραίτητη από το Μεταξά κατά την κρίσιμη εκείνη εποχή.

Παρά την ισορροπία όμως αυτή δυνάμεων και τη φαινομενική ομοφωνία, οι πιθανότητες μακροπρόθεσμης συνεργασίας ήταν ελάχιστες, εξαιτίας των κομματικών ανταγωνισμών στις επαρχίες, καθώς και των διαφόρων απόψεων ανάμεσα στα μέλη της κυβερνήσεως σχετικά με το χαρακτήρα και τους σκοπούς της επαναστάσεως.

Καθήκοντα της Κυβερνήσεως

Η κύρια αποστολή της κυβερνήσεως Μεταξά ήταν η πραγματοποίηση της συγκλήσεως της Εθνικής Συνελεύσεως, από την οποία θα προερχόταν το Σύνταγμα. Το έργο της θα ήταν δύσκολο και εξαιτίας της αντιδράσεως του Όθωνος και μερίδας πολιτικών και εξαιτίας της στάσεως των ξένων Δυνάμεων. Ο Ανδρέας Μεταξάς πολιτεύθηκε με διπλωματικότητα προς όλες τις κατευθύνσεις και πέτυχε έτσι να υπερνικηθούν, ως ένα βαθμό, οι δυσχέρειες και να εκπληρωθεί η αποστολή της κυβερνήσεως. Χαρακτηριστική του συνδιαλλακτικού του πνεύματος αλλά και ενδεικτική της βαρύτητας που αποδιδόταν στη στάση των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων ήταν η Διακοίνωση που απηύθηνε ευθύς, την επόμενη της 3ης Σεπτεμβρίου, στους ξένους πρεσβευτές στην Αθήνα.

Στις 7 Σεπτεμβρίου προκηρύχθηκαν οι εκλογές για την Εθνική Συνέλευση, με εκλογικό νόμο αυτό του 1829, του Καποδίστρια. Οι εκλογές ορίσθηκαν για την τελευταία εβδομάδα του Οκτωβρίου, με εναρκτήρια ημέρα εργασιών της Συνελεύσεως την 1η Νοεμβρίου 1843. Τελικά όμως εξαιτίας της κακοκαιρίας αναβλήθηκαν και διεξήχθησαν μία εβδομάδα αργότερα, με σχετική ησυχία, στις περισσότερες επαρχίες. Έτσι μετατέθηκε για τις 8 Νοεμβρίου και η επίσημη έναρξη των εργασιών της Συνελεύσεως.

Αντεπανάσταση

Στο μεταξύ η κυβέρνηση Μεταξά στις 27 προς 28 Σεπτεμβρίου αντιμετώπισε απόπειρα στρατιωτικού κινήματος εναντίον της. Όταν με αφορμή διαδόσεις ότι η στρατιωτική φρουρά της Αθήνας επρόκειτο να προκαλέσει εμφύλιες ταραχές, ο Όθων έστειλε τον Κολοκοτρώνη στους στρατώνες για να ζητήσει υπακοή και αποχή από την πολιτική. Ο Κολοκοτρώνης έκανε το λάθος στην περίπτωση αυτή να ζητήσει την αποστολή δύο λόχων στο παλάτι. Μολονότι το επεισόδιο έληξε σύντομα με την άφιξη του Καλλέργη στο παλάτι, οποίος από τις 11 Σεπτεμβρίου είχε ορισθεί στρατιωτικός διοικητής της Αθήνας και την αποχώρηση του Κολοκοτρώνη. Η όλη υπόθεση δημιουργούσε υποψίες ότι το παλάτι μηχανορραφούσε κατά της επαναστάσεως και ότι η παρουσία του Κολοκοτρώνη στους στρατώνες αποτελούσε μέρος συνωμοσίας που αποσκοπούσε να κερδίσει με το μέρος των βασιλικών τη φρουρά της Αθήνας και να οργανώσει αντεπανάσταση. Λίγο αργότερα, στις στις 15 Οκτωβρίου, η κυβέρνηση ίδρυσε Εθνοφυλακή «προς διατήρησιν της δημοσίου ασφαλείας και ευταξίας και προς υπεράσπισιν του Συνταγματικού θρόνου του βασιλέως Όθωνος» και μερίμνησε να ληφθούν ορισμένα ακόμη μέτρα ασφαλείας, ώστε να διεξαχθούν ικανοποιητικά οι εργασίες της Εθνικής Συνελεύσεως.

Αλλαγή της Κυβερνήσεως

Ενόσω όμως διαρκούσαν οι εργασίες της Εθνοσυνελεύσεως το «ρωσικό» κόμμα μετά τα γεγονότα της 3ης Σεπτεμβρίου έπαψε να παίζει ενεργό ρόλο ανάλογο με εκείνο των άλλων δύο κομμάτων και ο Μεταξάς βρέθηκε απομονωμένος. Η δύναμη και η επιρροή του εξασθένισαν σημαντικά, με αποτέλεσμα τον Φεβρουάριο του 1844 να παραιτηθεί και ο ίδιος και ο υπουργός Σχινάς, έπειτα από διαφωνία τους σε συζήτηση των πληρεξουσίων της Εθνοσυνελεύσεως σχετικά με την ισοβιότητα των μελών της Γερουσίας. Αντικαταστάτης του ορίστηκε ο Κων. Κανάρης (που διατήρησε και το υπουργείο Ναυτικών) με υπουργούς τον Α. Λόντο επί των στρατιωτικών και των Εσωτερικών, τον Δρόσο Μανσόλα επί των Εξωτερικών και του Βασιλικού Οίκου και επί των Οικονομικών και το Λέοντα Μελά επί της Δικαιοσύνης και των Εκκλησιαστικών. Η κυβέρνηση αυτή έμεινε στην εξουσία ως τις 30 Μαρτίου 1844.

Πηγή: https://www.ekdotikeathenon.gr/istopia-toy-ellhnikoy-ethnoys

Υποβολή απάντησης

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *