Ο Οίκος του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν-Σόντερμπουργκ-Γκλύξμπουργκ (γερμανικά: Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg, δανικά: Slesvig-Holsten-Sønderborg-Lyksborg), ο οποίος είναι κυρίως γνωστός ως Οίκος του Γκλύξμπουργκ, είναι ένας Δανογερμανικός κλάδος του Οίκου του Όλντενμπουργκ, μέλη του οποίου βασιλεύουν ή έχουν βασιλεύσει κατά καιρούς στη Δανία, τη Νορβηγία, την Ελλάδα και αρκετά βόρεια Γερμανικά κράτη.
Η Μαργαρίτα Β΄ της Δανίας, ο Χάραλντ Ε΄ της Νορβηγίας, ο Κωνσταντίνος Β΄ της Ελλάδας, η Βασίλισσα Σοφία της Ισπανίας και ο Κάρολος Γ’ του Ηνωμένου Βασιλείου είναι εκ πατρός μέλη της δυναστείας Γκλύξμπουργκ.
Ιστορία των Γκλύξμπουργκ
Η οικογένεια πήρε το όνομα της από τo Γκλύξμπουργκ (Glücksburg), μια μικρή παραλιακή πόλη στη νότια, γερμανική πλευρά του φιόρδ του Φλένσμπουργκ, που χωρίζει τη Γερμανία από τη Δανία. Το 1460 το Γκλύξμπουργκ περιήλθε, ως μέρος των συνενωμένων Δανο-Γερμανικών δουκάτων Σλέσβιχ και Χόλσταϊν, στον Κόμη Χριστιανό Ζ΄ του Όλντενμπουργκ, που το 1448 οι Δανοί είχαν εκλέξει βασιλιά τους ως Χριστιανό Α΄, όπως είχαν κάνει και οι Νορβηγοί το 1450.
Το 1564 ο δισέγγονος του Χριστιανού Α΄, ο Βασιλιάς Φρειδερίκος Β΄, κατά την αναδιανομή των φέουδων των Σλέσβιχ και Χόλσταϊν, διατήρησε κάποιες εκτάσεις για τη δική του ανώτερη βασιλική γραμμή, ενώ παραχώρησε το Γκλύξμπουργκ στον αδελφό του Δούκα Ιωάννη το Νεότερο (1545-1622), μαζί με το Σόντερμπουργκ για τη συντήρησή του. Οι κληρονόμοι του Ιωάννη υποδιαίρεσαν περαιτέρω το μερίδιό τους και δημιούργησαν, μεταξύ άλλων κλάδων, μια γραμμή από δούκες του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν-Σόνντερμπουρκ στο Μπεκ (ένα κτήμα κοντά στο Mίντεν που αγόρασε η οικογένεια το 1605), που παρέμειναν υποτελείς των βασιλιάδων της Δανίας.
Το 1825 το κάστρο του Γκλύξμπουργκ είχε επιστραφεί στο Δανικό στέμμα (από άλλο κλάδο δουκών με το όνομα Γκλύξμπουργκ, που εξέλιπε το 1779) και δόθηκε εκείνο το έτος από το Βασιλιά Φρειδερίκο ΣΤ΄, μαζί με ένα νέο τίτλο δούκα, στο συγγενή του Φρειδερίκο Γουλιέλμο του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν-Σόνντερμπουρκ-Γκλύξμπουρκ. Ο Φρειδερίκος πρόσθεσε τον εδαφικό προσδιορισμό στον τίτλο του δούκα που ήδη κατείχε, αντί του “Μπεκ” (ένα κτήμα που η οικογένεια είχε στην πραγματικότητα πουλήσει το 1745). Έτσι εμφανίστηκαν οι υπάρχοντες Δούκες του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν-Σόνντερμπουρκ-Γκλύκσμπουρκ.
Η Δανική γραμμή των βασιλιάδων του Όλντενμπουργκ εξέλιπε το 1863, το ίδιο και η παλαιότερη γραμμή της οικογένειας Σλέσβιχ-Χόλσταϊν με το θάνατο του τελευταίου δούκα του Αουγκούστενμπουργκ το 1931. Ετσι ο Οίκος του Γκλύξμπουργκ έγινε η μεγαλύτερη σωζόμενη γραμμή του Οίκου του Όλντενμπουργκ. Μια άλλη γραμμή κατιόντων του Όλντενμπουργκ, οι Δούκες του Χόλσταϊν-Γκόττορπ, αποτελούντο από δύο κλάδους που διατήρησαν την εξουσία μέχρι τον 20ό αιώνα. Αλλά τα μέλη της γραμμής Ρομανώφ εκτελέστηκαν ή εξορίστηκαν από τη Ρωσική Αυτοκρατορία τους το 1917, ενώ το Μεγάλο Δουκάτο του Όλντενμπουργκ καταργήθηκε το 1918, αν και επιβιώνει η δυναστική γραμμή του.
Ούτε οι Δούκες του Μπεκ ούτε εκείνοι του Γκλύξμπουργκ ήταν κυρίαρχοι ηγεμόνες, αλλά είχαν τα εδάφη τους ως φέουδα στην κορυφή από τους κυβερνώντες Δούκες του Σλέσβιχ και Χόλσταϊν, δηλ. τους βασιλιάδες της Δανίας, και (μέχρι το 1773) τους Δούκες του Χόλσταϊν-Γκόττορπ.
Ο Πρίγκιπας Χριστιανός του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν-Σόνντερμπουρκ-Γκλύξμπουρκ, τέταρτος γιος του Δούκα Φρειδερίκου του Γκλξμπουρκ, αναγνωρίστηκε με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου του 1852 ως διάδοχος του άτεκνου Βασιλιά Φρειδερίκου Ζ΄ της Δανίας. Έγινε βασιλιάς της Δανίας ως Χριστιανός Θ΄ στις 15 Νοεμβρίου 1863.
Ο Πρίγκιπας Γουλιέλμος, δεύτερος γιος του Πρίγκιπα του Στέμματος Χριστιανού και της Πριγκίπισσας του Στέμματος Λουίζας, εξελέγη Βασιλιάς των Ελλήνων στις 30 Μαρτίου 1863, διαδεχόμενος τον εκπεσόντα Όθωνα της Ελλάδας των Βίττελλσμπαχ, και βασίλεψε με το όνομα Γεώργιος Α΄.
Ο Πρίγκιπας Κάρολος, δεύτερος γιος του Φρειδερίκου Η΄ της Δανίας, μεγαλύτερου γιου του Χριστιανού Θ΄, έγινε βασιλιάς της Νορβηγίας στις 18 Νοεμβρίου 1905 ως Χάακον Ζ΄ της Νορβηγίας.
Οι κόρες του Χριστιανού Θ΄, Αλεξάνδρα της Δανίας και Δάγμαρ της Δανίας (ως Μαρία Φιόντοροβνα) έγιναν σύζυγοι, αντίστοιχα, του Εδουάρδου Ζ΄ του Ηνωμένου Βασιλείου και του Αλέξανδρου Γ΄ της Ρωσίας. Έτσι το 1914 οι απόγονοι του βασιλιά Χριστιανού Θ΄ κατείχαν τα στέμματα αρκετών ευρωπαϊκών βασιλείων, και έγινε γνωστός ως «Πεθερός της Ευρώπης».
Ο μεγαλύτερος αδελφός του Χριστιανού Θ΄ κληρονόμησε την επίσημη ηγεσία της οικογένειας ως Κάρολος Δούκας του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν-Σόνντερμπουρκ-Γκλύξμπουρκ και οι δικοί του απόγονοί αντιπροσωπεύουν σήμερα τη μεγαλύτερη γραμμή του κλάδου Σλέσβιχ-Χόλσταϊν του Οίκου του Όλντενμπουργκ.
Οι κλάδοι
Εκτός από τον κύριο (πρεσβύτερο) κλάδο των Γκλύκσμπουρκ, έχουν δημιουργηθεί οι υποκλάδοι:
- Γκλύξμπουρκ-Δανίας
- Γκλύξμπουρκ-Δανίας-Ελλάδας
- Γκλύξμπουρκ-Δανίας-Βάλντεμαρ
- Γκλύξμπουρκ-Δανίας-Νορβηγίας
Ο κύριος κλάδος και οι πλάγιοι κλάδοι έχουν απογόνους ως τις ημέρες μας.
Σλέσβιχ-Χόλσταϊν-Σόντερμπουργκ-Γκλύξμπουργκ
Οι Δούκες του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν-Σόντερμπουργκ-Γκλύξμπουργκ αποτελούν την παλαιότερη αρσενική γραμμή του κλάδου. Κρατούν την ηγεσία με την πρωτοτοκία του κατιόντος οίκου του Γκλύξμπουργκ. Την ηγεσία με πρωτοτοκία (με προτεραιότητα των αδελφών) ολόκληρου του Οίκου του Όλντενμπουργκ κατέχει ο Χριστόφορος, Πρίγκιπας του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν.
Δανία
Το 1853 ο Πρίγκιπας Χριστιανός του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν-Σόνντερμπουρκ-Γκλύξμπουργκ έγινε διάδοχος του Βασιλείου της Δανίας και το 1863 ανέβηκε στο θρόνο. Ηταν ο τρίτος γιος του Φρειδερίκου Γουλιέλμου, Δούκα του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν-Σόνντερμπουρκ-Γκλύξμπουρκ, του οποίου ο μεγαλύτερος αδελφός (και οι άρρενες απόγονοι) διατήρησαν τον τίτλο του Δούκα του Γκλύξμπουργκ. Η βασιλική οικογένεια της Δανίας ονομάζεται Γκλύξμποργκ, μια ελαφρώς εκδανισμένη μορφή του Γκλύξμπουργκ.
Διάδοχος είναι ο Φρειδερίκος, Πρίγκιπας του Στέμματος της Δανίας (γ. 1968), που ανήκει στην οικογένεια Moνπεζά. Παρόλο που δεν υπάρχουν πλέον αντρικά μέλη της δυναστείας των Γκλύξμπουργκ, που να κατοικούν στη Δανία, υπάρχουν απόγονοι του Χριστιανού Θ΄, που παντρεύτηκαν χωρίς την άδεια του μονάρχη, χάνοντας έτσι το βασιλικό τους καθεστώς. Φέρουν το Δανικό τίτλο ευγενείας “Κόμης του Ρόζενμποργκ” (και της Εξοχότητας), κληρονομημένο από τους απογόνους τους κατά τη νόμιμη αρσενική γραμμή.
Noρβηγία
Το 1905 και με το όνομα Χάακον Ζ΄ ο Πρίγκηπας Κάρολος της Δανίας έγινε Βασιλιάς της Νορβηγίας. Πατέρας του ήταν ο Βασιλιάς Φρειδερίκος Η΄ της Δανίας και ένας από τους θείους του ήταν ο Βασιλιάς Γεώργιος Α΄ της Ελλάδας. Διάδοχος είναι ο Πρίγκιπας του Στέμματος Χάακον της Νορβηγίας (γ. 1973).
Iσλανδία
Το 1918 η Ισλανδία αναβαθμίστηκε από αυτόνομη επαρχία της Δανίας σε ξεχωριστό Βασίλειο της Ισλανδίας. Ο Χριστιανός Ι΄ της Δανίας ήταν εφεξής Βασιλιάς της Δανίας και της Ισλανδίας μέχρι το 1944, όταν η Ισλανδία διέλυσε την ένωση μεταξύ των δύο χωρών. Διάδοχος ήταν ο γιος του Φρειδερίκος Θ΄ της Δανίας (1899–1972).
Δούκας του Εδιμβούργου
Το 1947 ο Πρίγκιπας Φίλιππος της Δανίας και της Ελλάδας (που παραιτήθηκε από τους πριγκιπικούς του τίτλους και υιοθέτησε το επώνυμο Μαουντμπάττεν όταν έγινε Βρετανός υπήκοος πριν από το γάμο του) αναγορεύθηκε Δούκας του Εδιμβούργου από τον πεθερό του, Γεώργιο ΣΤ΄. Οι άρρενες απόγονοι του γάμου του με τη Βασίλισσα Ελισάβετ Β΄ ανήκουν, με διάταγμα, στον Οίκο του Ουίνδσορ και χρησιμοποιούν το “Μάουντμπάττεν-Ουίνδσορ” ως επώνυμο, όποτε χρειαστεί. Οι πρώτες είκοσι θέσεις στη σειρά διαδοχής στο βρετανικό θρόνο κατέχονται από τους απογόνους του Δούκα. Μετά τον θάνατο τον διαδέχτηκε ο γιος του Κάρολος, Πρίγκιπας της Ουαλίας (γ. 1948).
Ελλάδα
Το 1863 και με το όνομα Γεώργιος Α΄ ο Πρίγκιπας Γουλιέλμος της Δανίας εκλέχτηκε Βασιλιάς των Ελλήνων μετά από υπόδειξη των Μεγάλων Δυνάμεων της Ευρώπης. Ήταν νεώτερος γιος του Βασιλιά Χριστιανού Θ΄ της Δανίας.
Η Ελληνική συνταγματική μοναρχία έχασε την εξουσία, μετά την απόπειρα να ανατρέψει τη στρατιωτική χούντα και τη φυγή σε εξορία το 1967, με το σύνταγμα του 1968, διατηρώντας τυπικά τον τίτλο, αλλά με ορισμό αντιβασιλέα. Στο δημοψήφισμα του 1974 το 69,18% των ψηφοφόρων ψήφισε κατά της επιστροφής της μοναρχίας. Ο Κωνσταντίνος Β’ απεβίωσε στις 10 Ιανουαρίου 2023.
Με πληροφορίες από: https://el.wikipedia.org/wiki/ΟίκοςτουΓκλύξμπουργκ