Ο ρωμαϊκός κόσμος και γενικότερα ο κόσμος της αρχαιότητας βάσιζε την οικονομία του στη γεωργία: η αγροτική παραγωγή διασφάλιζε την επιτυχία πλήθους δραστηριοτήτων, όπως η χειροτονία και το εμπόριο. Η ρωμαϊκή αριστοκρατία και οι εύπορες τάξεις επένδυαν ένα μεγάλο τμήμα του πλούτου τους στη γεωργία. Οι πλούσιοι προτιμούσαν να ζουν στις πιο παραγωγικές ζώνες, όπου έχτιζαν με τις βίλες του, που λειτουργούσε ταυτόχρονα ως άρτια οργανωμένα αγροκτήματα.

Η αγροτική εργασία και άλλες δραστηριότητες σχετιζόμενες με την αγροτική παραγωγή διεξάγονταν κυρίως από δούλους. Μολονότι υπήρχαν ελεύθεροι εργάτες, η επιτυχία κάθε επιχείρησης εξαρτιόταν από το μεγάλο εργατικό δυναμικό των δούλων. Στο τμήμα της βίλας που ήταν γνωστό ως pars rustica και στο οποίο κατοικούσαν οι υπηρέτες και οι εργάτες της βίλας γίνονταν η επεξεργασία και η αποθήκευση των τροφών.
Ο ιδιοκτήτης -dominus- διέθετε μια περιοχή στη βίλα για κατοικία του, διαχωρισμένη από το υπόλοιπο αγρόκτημα, όπου μπορούσε να απολαμβάνει όλες τις χαρές της υπαίθριας ζωής. Επρόκειτο για ένα μεγάλο πλεονέκτημα, αφού οι Ρωμαίοι, όπως και οι σύγχρονοι άνθρωποι, διαμαρτύρονταν για το χάος και τον θόρυβο της πόλης.
Στο pars rustica υπήρχαν και ζώα σε στάβλους και χοιροστάσια καθώς επίσης μαντριά και περιφραγμένα κοτέτσια. Κανένα από τα προϊόντα που προέρχονταν από τα ζώα δεν πήγαινε χαμένο: χρησιμοποιούσαν το κρέας, το μαλλί, το δέρμα, το γάλα και τα αυγά τους, ενώ τα ίδια τα ζώα επιστρατεύονταν για μεταφορές και εργασίες στο χωράφι. Η μελισσοκομία είχε τεράστια σημασία για το κερί και ιδιαίτερα για το μέλι, αφού ήταν το μόνο φυσικό γλυκαντικό εκείνης της εποχής.
Μια βίλα είχε τη δυνατότητα να παράγει το δικό της κρέας, λαχανικά, σιτηρά, αυγά, γάλα και μέλι. Εκτός από τους λαχανόκηπους, υπήρχαν και οπωρώνες παραγωγής φρούτων. Η καλλιέργεια αμπελιών και ελαιοδέντρων ήταν ζωτικής σημασίας για τη ρωμαϊκή οικονομία και αποτελούσε κύριο χαρακτηριστικό της ζωής στη «Βίλα», τη ρωμαϊκή έπαυλη. Στο pars rustica υπήρχαν ελαιοτριβείο και συσκευές σύνθλιψης σταφυλιών.
Μολονότι το μεγαλύτερο μέρος της αγροτικής παραγωγής προοριζόταν για την κάλυψη των αναγκών των ενοίκων της έπαυλης, τα πλεονάσματα πωλούνταν. Χρησιμοποιούσαν το ελαιόλαδο στο μαγείρεμα και στα προϊόντα καλλωπισμού, ενώ το κρασί το έπιναν ελεύθερα όλες οι κοινωνικές τάξεις. Το κρασί ήταν ένα προϊόν που καλλιεργούνταν για αιώνες στην ανατολική Μεσόγειο. Στη Ρώμη έφτασε από Έλληνες αποίκους της νότιας Ιταλίας. Η παραγωγή εξειδικεύτηκε και διαφοροποιήθηκε και έτσι ο ρωμαϊκός κόσμος μπορούσε πλέον να καταναλώνει ευρύτατη ποικιλία κρασιών. Ένας τεράστιος αριθμός από αμφορείς, τα δοχεία μέσα στα οποία μετέφεραν υγρά, ανακαλύφθηκε στις ανασκαφές της Πομπηίας αλλά και σε ναυαγισμένα εμπορικά πλοία στο βυθό της θάλασσας.

Η αποτελεσματικότητα των ρωμαϊκών αγροτικών εργασιών, ιδιαίτερα όταν διεξάγονταν στην έπαυλη ενός πλούσιου γαιοκτήμονα, εξαρτιόταν από τους δούλους. Η βαριά εργασία τους μείωνε το κόστος παραγωγής, αφού λάμβαναν μόνο τα απαραίτητα για την υγιεινή επιβίωση τους. Οι δούλοι θεωρούνταν αντικείμενα. Συνήθως τους ανέθεταν περιορισμένα καθήκοντα, στα οποία μπορούσαν να επιτυγχάνουν μέγιστη απόδοση, όπως το όργωμα, η σπορά και το κλάδεμα. Υπήρχαν επίσης δούλοι υπεύθυνοι για την φροντίδα των ζώων και άλλοι που άρμεγαν τις αγελάδες και έφτιαχναν τυρί. Η παραγωγή λαδιού και το πάτημα των σταφυλιών ήταν επίσης δουλειές των δούλων.
Επειδή η έπαυλη ήταν τόσο πολύ εξαρτημένη από αυτό το εργατικό δυναμικό, οι δούλοι είχαν συνήθως καλή μεταχείριση. Η διατήρηση της υγείας τους και η αποφυγή της έκθεσης τους σε κινδύνους ήταν προς το συμφέρον του γαιοκτήμονα. Πληρώνονταν σε σιτηρά και η ποσότητα ποίκιλε ανάλογα με την εργασία τους: όσοι έκαναν βαριά σωματική εργασία λάμβαναν περισσότερα από εκείνους που είχαν λιγότερο κουραστικές ασχολίες.
Η επανάπαυση στην εργασία των δούλων σίγουρα συνέβαλε στην έλλειψη τεχνολογικής προόδου στον ρωμαϊκό κόσμο. Η πρόοδος δεν εμποδιζόταν από τη δυσκολία κατανόησης της τεχνολογίας, αλλά μάλλον από την απουσία ανάγκης για επένδυση σε εναλλακτικά συστήματα, δεδομένου ότι η δύναμη των δούλων επαρκούσε. Ο δούλος, τόσο ως άνθρωπος όσο και ως εργαλείο, ήταν πολύ αποτελεσματικός, αξιόπιστος, πιστός και συνεπώς προτιμητέος από κάθε άλλη λύση.
Με πληροφορίες από: nationalgeographic