Βαλτέτσι: Κολοκοτρώνης και Μητροπέτροβας

Το Βαλτέτσι είχε εγκαταλειφθεί στις 24 Απριλίου, ύστερα από εκστρατεία των Τούρκων από την Τριπολιτσά που διέλυσαν το εκεί στρατόπεδο, που είχε δημιουργηθεί ήδη από την κήρυξη της Επανάστασης. Ο Κολοκοτρώνης, αντιλαμβανόμενος την στρατηγική του θέση, ειδοποίησε τους Κυριακούλη Μαυρομιχάλη (αδελφό του Πετρόμπεη) και Ηλία Μαυρομιχάλη (γιο του Πετρόμπεη) να σπεύσουν στο Βαλτέτσι.

Στις 10 Μαΐου, αφού συγκεντρώθηκαν εκεί και άλλοι οπλαρχηγοί, ανακαταλήφθηκε το Βαλτέτσι και αποφασίστηκε η κατασκευή κλειστών προμαχώνων (ταμπουριών) στους λόφους γύρω από το χωριό και η οχύρωση της εκκλησίας στο κέντρο του Βαλτετσίου, καθώς επίσης και λίγων σπιτιών. Τον ανατολικό προμαχώνα, στο Χωματοβούνι, κατέλαβαν οι Κυριακούλης και Ηλίας Μαυρομιχάλης, τον δυτικό ο Μητροπέτροβας, ο Παπατσώνης και άλλοι Μεσσήνιοι, ενώ στον βορειοανατολικό προμαχώνα τοποθετήθηκαν οι Φλεσσαίοι και οι Γορτύνιοι οπλαρχηγοί. Τέλος στην εκκλησία ταμπουρώθηκαν οι Μπουραίοι.

Γενικός αρχηγός του στρατοπέδου ορίστηκε ο Κυριακούλης Μαυρομιχάλης. Ταυτόχρονα στην επάνω Χρέπα των Τρικόρφων τοποθετήθηκε σκοπιά για να ειδοποιήσει έγκαιρα με καπνούς ποια θα ήταν η κατεύθυνση των εχθρικών στρατευμάτων. Ψυχή και νους όλης αυτής της οργάνωσης ήταν ο Κολοκοτρώνης, που κινούμενος συνεχώς μεταξύ Πιάνας, Χρυσοβιτσίου και Βαλτετσίου φρόντιζε αδιάκοπα για όλα.

Όταν πληροφορήθηκε ο κεχαγιάμπεης τη σύσταση του νέου στρατοπέδου στο Βαλτέτσι, αποφάσισε να κινηθεί με μεγάλη δύναμη εναντίον του, να το διαλύσει και να συντρίψει κατόπιν την επανάσταση στη Μεσσηνία και τη Λακωνία. Υπολόγιζε ότι γυρνώντας νικητής στη Μεγαλόπολη θα μπορούσε να υποτάξει ολόκληρη την Πελοπόννησο.

Πριν τα χαράματα της 12 Μαΐου ξεκίνησε από την Τριπολιτσά το πρώτο και κυριότερο σώμα των Τούρκων υπό την αρχηγία του Βαρδουνιώτη Ρουμπή και έφθασε κατευθείαν βόρεια του Βαλτετσίου, με σκοπό να εμποδίσει τη αποστολή βοήθειας από τα στρατόπεδα της Πιάνας και του Χρυσοβιτσίου και να υπερκεράσει ταυτόχρονα τα οχυρώματα των Γορτυνίων. Λίγο αργότερα ξεκίνησε από την Τριπολιτσά άλλο σώμα με κατεύθυνση το Καλογεροβούνι, μια ώρα περίπου, νότια του Βαλτετσίου, για να ενισχύσει σε περίπτωση ανάγκης το σώμα του Ρουμπή ή να εμποδίσει μαζί με τα σώματα που κατευθύνονταν προς το Φραγκόβρυσο και την Κανδρέβα την πιθανή άφιξη βοήθειας από τα Βέρβαινα στους Έλληνες και επιπλέον να αποκόψει το δρόμο υποχωρήσεως των Ελλήνων από το Βαλτέτσι και να τους αιχμαλωτίσει. Το τουρκικό ιππικό κατέλαβε τους Αραχαμίτες, νοτιοδυτικά του Βαλτετσίου, ενώ ακολουθούσε και σώμα 3.000 ανδρών με πολεμοφόδια, κανόνια κ.α.

Ο Κολοκοτρώνης μόλις πληροφορήθηκε την πορεία των Τούρκων, έτρεξε από το Χρυσοβίτσι με το εκεί ελληνικό τμήμα στο Βαλτέτσι, αφού ειδοποίησε και τον Πλαπούτα που βρισκόταν στην Πιάνα, καθώς και τους άλλους αρχηγούς να σπεύσουν. Πρόλαβε και κατέλαβε ένα ύψωμα βόρεια από το χωριό και άρχισε να χτυπά το σώμα του Ρουμπή, που προσπαθούσε με κυκλωτική κίνηση να συντρίψει τους οχυρωμένους στον ανατολικό και βορειοανατολικό προμαχώνα. Το μεσημέρι έφθασε και ο Πλαπούτας με τους άνδρες του βορειοανατολικά του Βαλτετσίου και άρχισε να χτυπά τον Ρουμπή, που βαλλόταν συγχρόνως και από τους κλεισμένους στα ταμπούρια.

Βλέποντας ο κεχαγιάμπεης την δύσκολη θέση του Ρουμπή έστειλε δυνάμεις από το Καλογεροβούνι, για να χτυπήσουν το ταμπούρι των Μανιατών και να ανακουφίσουν έτσι το στρατό του Ρουμπή. Και αυτή η έφοδος όμως αποκρούσθηκε και τότε στήθηκαν κανόνια απέναντι από τον κεντρικό προμαχώνα. Το έδαφος, όμως, ήταν ανώμαλο και τα βλήματα των πυροβόλων άλλοτε χτυπούσαν τους άνδρες του Ρουμπή, άλλοτε αστοχούσαν και έπεφταν στη γη.

Ήδη είχε βραδιάσει, αλλά η μάχη συνεχιζόταν με πείσμα και από τις δύο πλευρές. Ο Κολοκοτρώνης έτρεξε τότε σε ένα ύψωμα που μέχρι σήμερα λέγεται «του Κολοκοτρώνη το βουνό», και φωνάζοντας στον γέρο Μητροπέτροβα, που ακούραστος αντιμετώπιζε τις επιθέσεις του ιππικού, «έρχεται ο Κολοκοτρώνης με 10.000 έρχεται και ο Πετρόμπεης με όλους τους Μανιάτες, βαστάτε» του έδωσε κουράγιο. Κάνοντας μάλιστα και μια αιφνιδιαστική έφοδο το ίδιο βράδυ ο Κολοκοτρώνης διέσπασε τον κλοιό και έφερε τροφές και πολεμοφόδια στους κλεισμένους στους προμαχώνες.

Βαθιά νύχτα η μάχη σταμάτησε και οι δύο αντίπαλοι έμειναν ακλόνητοι στις θέσεις τους, ελπίζοντας από τη μια οι Τούρκοι ότι οι Έλληνες τη νύχτα θα διασκορπίζονταν, και από την άλλη οι Έλληνες ότι μετά την τόσο σθεναρή τους αντίσταση θα υποχωρούσαν οι εχθροί στην Τριπολιτσά.

Γύρω στα μεσάνυχτα έφθασαν από τα Βέρβαινα και το Καλογεροβούνι ενισχύσεις υπό τον Π. Βαρβιτσιώτη και τον Αντώνιο Μαυρομιχάλη, ενώ άλλο σώμα 400 ανδρών έφθασε τη χαραυγή υπό τους Π. Γιατράκο, Α. Κονδάκη και άλλους. Το επόμενο πρωί συνεχίστηκε η μάχη. Και η δεύτερη προσπάθεια των πυροβόλων απέτυχε. Βλέποντας ο κεχαγιάμπεης ότι σώμα του Ρουμπή κυκλωνόταν όλο και πιο πολύ διέταξε υποχώρηση.

Άλλωστε και νέες δυνάμεις έρχονταν προς βοήθεια των Ελλήνων. Ήταν ο Νικήτας Σταματελόπουλος (Νικηταράς), ο Ιωάννης (Γενναίος) Κολοκοτρώνης και άλλοι που επέστρεφαν από το Άργος που μετέφεραν μολύβι για τις πολεμικές ανάγκες. Αυτοί έσπευσαν προς το Ζέλι και από εκεί στη λίμνη Τάκκα, αλλά όταν έφθασαν στη Μπολέτα, οι Τούρκοι ήδη είχαν τραπεί σε φυγή. Σημαντική φθορά υπέστησαν στην υποχώρηση από τους κλεισμένους ως τότε στα ταμπούρια, από τα οποία βγήκαν για να τους κυνηγήσουν, αλλά κυρίως από το σώμα του Πλαπούτα. Τριακόσιοι νεκροί έμειναν στο πεδίο της μάχης και πάνω από 500 τραυματίες μεταφέρονταν όλη τη νύχτα στην Τριπολιτσά.

Η μάχη στο Βαλτέτσι, που κράτησε 23 ώρες, και κατά την οποία για πρώτη φορά οι Έλληνες αγωνίσθηκαν άρτια οργανωμένοι, είχε μεγάλο αντίκτυπο στο ηθικό τους. Συνειδητοποίησαν την υπεροχή και πήραν νέο θάρρος, πολύτιμο για τις μελλοντικές επιχειρήσεις εναντίον των εχθρών. Έκπληκτοι οι Τούρκοι από την έκβαση της μάχης άρχισαν να αντιλαμβάνονται ότι η επανάσταση δεν ήταν μια απλή εξέγερση λίγων ραγιάδων, όπως ήθελαν να πιστεύουν ως τότε.

Με πληροφορίες από: Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών