Στην Ελληνική Επανάσταση του 1821 δεν υπήρχε τακτικός στρατός. Η χερσαία στρατηγική στηριζόταν στα λεγόμενα «μπουλούκια». Δηλαδή όποιος πίστευε ότι μπορούσε να διοικήσει ένα μικρό ή μεγάλο αριθμό ανδρών, τούς συγκέντρωνε σε ένα συγκεκριμένο μέρος και τους εκπαίδευε, τούς έδινε διαταγές για τον τρόπο με τον οποίο θα πολεμούσαν τους Τούρκους, τούς ανέθετε αποστολές και φυσικά τούς πλήρωνε. Αυτός λεγόταν μπουλουκατζής ή οπλαρχηγός.
Στα μπουλούκια δεν υπήρχε καμιά επιμελητεία. Επιμελητεία υπάρχει στους τακτικούς και οργανωμένους στρατούς. Οι διάφοροι μπουλουκατζήδες και οπλαρχηγοί δεν επιθυμούσαν με κανέναν τρόπο να υπάρχει τακτικός στρατός, διότι αν υπήρχε τακτικός στρατός, τότε οι ίδιοι θα έχαναν τη δύναμη. Και εξ αυτού σε όλη τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης, οι άτακτοι μισούσαν όλες τις προσπάθειες δημιουργίας τακτικού στρατού. Και όχι μόνο τις μισούσαν, αλλά και πολλές φορές τις υπονόμευαν. Έτσι υπήρχε ένα μέτωπο μεταξύ τακτικών και άτακτων.
Η Ελληνική Επανάσταση πορεύτηκε επί εννιά χρόνια χωρίς τακτικό στρατό. Πορεύτηκε με μπουλούκια, και με αυτά έκανε δράσεις, γιατί το κάθε μπουλούκι συντονιζόταν με ένα άλλο μπουλούκι. Έτσι όμως τα πράγματα λειτουργούσαν μες στην αναρχία και στην ωμή βία, διότι δεν υπήρχαν ούτε ιεραρχίες ούτε κανόνες, ούτε τίποτα. Υπήρχαν μπουλούκια με τους οπλαρχηγούς.
Τρεις φορές στη διάρκεια της Επανάστασης έγινε προσπάθεια να δημιουργηθεί τακτικός στρατός και τις τρεις φορές η προσπάθεια απέτυχε. Και ήταν πολύ σημαντική η ανάγκη να υπάρξει τακτικός
στρατός, διότι, όταν ένα έθνος ξεκινάει μια δράση για τη δημιουργία εθνικού κράτους, είναι
πολύ σημαντικό να υπάρχει εθνικός στρατός. Αυτός ο εθνικός στρατός θα ενισχύσει την εθνική
κυβέρνηση και θα δώσει ένα στίγμα κανόνων και στιβαρής κεντρικής διαχείρισης ενός πολύ
δύσκολου εγχειρήματος που είναι ο πόλεμος.
Οι Έλληνες αντ’ αυτού, ενώ στις Εθνοσυνελεύσεις τους ψήφισαν κυβερνήσεις, αυτές οι
κυβερνήσεις παρέμειναν σε όλη τη διάρκεια της Επανάστασης αδύναμες στην πραγματικότητα,
ακριβώς διότι δεν υπήρχε στρατός πίσω από αυτές τις κυβερνήσεις. Οι ένοπλοι ήταν
οργανωμένοι σε μπουλούκια και επομένως, όταν σε έναν πόλεμο η δύναμη βρίσκεται
κατεσπαρμένη στα χέρια δεκάδων και εκατοντάδων μικρών και μεγαλύτερων οπλαρχηγών, τότε
δεν μπορεί να υπάρχει και ομαλή πολιτική κατάσταση ούτε έλεγχος των πραγμάτων. Για την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης δεν χρησιμοποιείται ο όρος «ο ελληνικός στρατός», αλλά χρησιμοποιείται ο όρος τα «ελληνικά στρατεύματα», διότι σπανιότατα έχουμε δράση τακτικού στρατού.
Αυτά οπωσδήποτε η Ελληνική Επανάσταση τα πλήρωσε φυσικά και με τους εμφυλίους και
με την αναρχία και με την κακή διαχείριση όλων των πραγμάτων και κυρίως των οικονομικών,
γεγονός που έπαιξε πολύ βαρύ ρόλο στην Επανάσταση του 1821.
Πώς αμείβονταν οι στρατιώτες; α) Ο κάθε μπουλουκατζής έπρεπε να βρει χρήματα για να αμείψει αυτούς τους στρατιώτες. Αν ο ίδιος είχε από κάπου χρήματα, μπορούσε να καλύπτει αυτή την ανάγκη. Κατά κανόνα όμως οι μπουλουκατζήδες έβρισκαν λύση στο πρόβλημα της σκληρότατης απαίτησης των στρατιωτών τους οπωσδήποτε να αμείβονται, πολλές φορές και πριν από τις μάχες, όχι μόνον μετά τις μάχες. Μπροστά σε αυτό το δίλημμα οι μπουλουκατζήδες λύση είχαν τη λεηλασία. Έτσι οι στρατιώτες θεωρούσαν αυτονόητο όχι μόνο τη λεηλασία, αλλά με σκληρότατο τρόπο, τη λεηλασία ανθρώπων, την κατασφαγή ανθρώπων για να τους αφαιρέσει κανείς τα τιμαλφή που είχαν πάνω τους. Η λεηλασία, εκείνη την εποχή, ήταν μέσα στο «παιχνίδι» του πολέμου, ιδιαίτερα και ο οθωμανικός στρατός τα έκανε αυτά, για αυτό και οι Έλληνες από εκεί είχαν πάρει τα μαθήματα.
Οι ένοπλοι φιλέλληνες, οι οποίοι έρχονται με τα πλοία και αποβιβάζονται είτε στην
Πελοπόννησο είτε στο Μεσολόγγι, στη Στερεά Ελλάδα, περιμένουν, φανταζόμενοι, ότι: α) θα τους περιμένει κάτι, δηλαδή ένας τακτικός στρατός και β) θα τους περιμένει ένας λαός για τον οποίο είχαν δημιουργήσει την πιο υψηλή εικόνα. Διότι δεν ήταν όποιος και όποιος λαός, ήταν οι απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων. Επομένως, στο μυαλό τους ήταν ότι εδώ θα βρουν ευγενέστατους ανθρώπους, υψηλής καλλιέργειας και μόρφωσης, αλλά περίμεναν ότι θα βρουν ιδανικά πλάσματα. Αντ’ αυτού δεν βρίσκουν ούτε το ένα ούτε το άλλο. Ούτε στρατό, όπως αυτοί γνώριζαν ούτε έναν λαό, όπως τον είχαν πλάσει στο μυαλό τους. Μπορεί κανείς να φανταστεί πόσο απογοητεύονταν αυτοί οι φιλέλληνες, που κακώς έρχονταν στην Ελλάδα νομίζοντας ότι θα βρουν αυτά που είχαν ζήσει εκείνοι στους οργανωμένους στρατούς. Και εδώ βρίσκουν μπουλούκια, χωρίς αρχή, μέση και τέλος με έναν μπουλουκατζή, ο οποίος για να τους αμείψει τους επιτρέπει να κάνουν κάθε είδους ωμότητες και λεηλασίες, όπως στην άλωση της Τριπολιτσάς, χωρίς να υπάρχει συντονισμός. Και βέβαια οι ίδιοι μέσα σ’ αυτό νιώθουν ξένοι και αμήχανοι.
Οι φιλέλληνες προσπάθησαν να δημιουργήσουν δικά τους σώματα τακτικού στρατού και ένα από τα πιο μεγάλα στρατόπεδα ήταν αυτό του Φαβιέρου στα Μέγαρα. Σε αυτά είχαν εντάξει φιλέλληνες συμπατριώτες τους, αλλά και Έλληνες που είχαν έρθει από την Ήπειρο, τη Μακεδονία, τη Θράκη, την Κρήτη για να πολεμήσουν στην Πελοπόννησο και τη Στερεά Ελλάδα, στα μέτωπα του πολέμου δηλαδή, που ήταν ακόμη ισχυρά. Δυστυχώς αυτά τα σώματα δεν είχαν αξιόλογες επιτυχίες στην Ελληνική Επανάσταση. Ο πόλεμος κερδήθηκε από τα μπουλούκια των οπλαρχηγών.
Με πληροφορίες από: Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών