Τα σλαβικά φύλα του Νότου

Τα σλαβικά φύλα ανήκουν στην ινδοευρωπαϊκή ομάδα λαών. Η αρχική τους κοιτίδα βρίσκεται στην ανατολική Ευρώπη βόρεια και ανατολικά των Καρπαθίων, σε έκταση που ορίζεται από τους ποταμούς Ουιστούλα και Ύπανι, από τα έλη Πριπέτ και Βερεζίνα και από τον μέσο Δνείπερο. Τα σλαβικά φύλα που εγκαταστάθηκαν στη Χερσόνησο του Αίμου ήταν οι Κροάτες, οι Σέρβοι και οι Σλοβένοι. Αυτά τα τρία σλαβικά φύλα αποτελούν μια εθνική ενότητα. Είναι τρεις κλάδοι που ανήκουν στην ομάδα των Νοτιοσλάβων ή Γιουγκοσλάβων (jug=νότος στα σλαβικά).

Τα σλαβικά φύλα

Επειδή τα σλαβικά φύλα κατοικούσαν σε ψυχρά κλίματα, σε ελώδεις ή δασώδεις περιοχές, και μακριά από μεγάλες εμπορικές λεωφόρους, διατήρησαν πρωτόγονο τρόπο διαβίωσης και θρησκευτικές δοξασίες ανιμιστικές. Οι Σλάβοι στις λατινικές πηγές απαντούν ως Venedi και οι γείτονες Γερμανοί τούς ονομάζουν Wenden. Η πρώτη ασφαλής μαρτυρία για την παρουσία σλαβικών φύλων νοτιότερα από την αρχική τους κοιτίδα, στην περιοχή βόρεια του Δούναβη, υπάρχει στο Γότθο ιστορικό Ιορδάνη στα μέσα του 6ου αιώνα και στον Προκόπιο. Στα βυζαντινά κείμενα εμφανίζονται από το 6ο αιώνα ως Σκλαυηνοί, οι Σλαυινοί, Σκλαβίνοι, Σκλάβοι και αργότερα ως Σθλάβοι, Σθλαβηνοί, Σθλαβίνοι.

Χάρη στο Στρατηγικό του ψευδο-Μαυρικίου έχουμε ακριβέστερη εικόνα για τον τραχύ τρόπο διαβίωσης και την υποτυπώδη πολιτικοκοινωνική οργάνωση των τότε Σλάβων. Δεν είχαν κρατική οργναωησ ούτε διεθνείς σχέσεις. Ζούσαν συγκροτημένοι σε μικρότερες ομάδες, που κάθεμια τους αναγνώριζε λενα δικό της αρχηγό με περιορισμένη εξουσία. Οι αποφάσεις για σοβαρά και γενικά ζητήματα λαμβάνονταν από κοινού, προφανώς από τους αρχηγούς όλων των ομάδων.

Αποφασιστικά γεγονότα των τελευταίων δεκαετιών του 6ου αιώνα για τις περαιτέρω εξελίξεις στη Χερσόνησο του Αίμου ήταν η πολιορκία του Σιρμίου από τους Αβάρους, η ανάληψη μετά τον βυζαντινοπερσικό πόλεμο στρατιωτικών επιχειρήσεων, που είχαν σαν αποτέλεσμα την εκκαθάριση των βυζαντινών εδαφών από τους εισβολείς Αβάρους και τους Σλάβους.

Η αποτυχία των Αβάρων προ των τειχών της Κωνσταντινούπολης το 626 είχε αποφασιστική σημασία για την εγκατάσταση των Κροατών και των Σέρβων στη βόρεια και βορειοδυτική χερσόνησο του Αίμου. Οι δύο αυτοί σλαβικοί ή, σύμφωνα με άλλη εκδοχή, σαρματικής καταγωγής λαοί, από την πέρα των Καρπαθίων περιοχή από την οποία είχαν απωθηθεί από ουννικά φύλα, βρέθηκαν υπό την κυριαρχία των Αβάρων. Οι Βυζαντινοί κατά την κρίσιμη περίοδο της σύγκρουσης με την Περσία επί Ηρακλείου, αναζητώντας τρόπο να υπονομεύσουν εκ των έσω την αβαρική δύναμη, ήρθαν σε συνεννοήσεις μαζί τους.

Σημαντικό γεγονός υπήρξε η άλωση της Σάλωνος το 614 από τους Αβάρους, ο πληθυσμός της οποίας κατέφυγε στα γειτονικά νησίδια και τα παραθαλάσσια φρούρια. Μετην παρότρυνση του Βυζαντινού αυτοκράτορα οι Κροάτες (οι Χρωβάτοι του αυτοκρατορικού κειμένου ) πέρασαν τον Δούναβη και μετά το 626 εγκαταστάθηκαν στα ανατολικά των Δειναρικών Άλπεων μεταξύ των ποταμών Δραύου και Σαύου, δηλαδή στις περιοχές που είχαν ερημωθεί εξαιτίας των αβαρικών επιδρομών. Επίσης παραδίδεται ότι ο Ηράκλειος επιχείρησε να εκχριστιανίσει τους Κροάτες μέσω της ρωμαϊκής Εκκλησίας και αυτό ήταν λογικό γιατί το Ιλλυρικό υπαγόταν εκκλησιαστικά ακόμη στη δικαιοδοσία του πάπα.

Οι Σέρβοι με την συγκατάθεση του ίδιου αυτοκράτορα, εγκαταστάθηκαν μακριά από τη δαλματική ακτή, κοντά στους Κροάτες, αλλά νοτιοανατολικά από αυτούς, στην περιοχή νότια και δυτικά περίπου από τον ποταμό Δρίονα και ως τα Σκόπια περίπου. Οι επήλυδες ήταν υποχρεωμένοι να αναγνωρίζουν τα κυριαρχικά δικαιώματα του βυζαντινού ηγεμόνα.

Οι Σλοβένοι, ο λιγότερο πολυάριθμος σλαβικός κλάδος, εγκαταστάθηκαν στην περιοχή των ανατολικών Άπλεων και νωρίς βρέθηκα υπό την κυριαρχία των Αβάρων και από τον 8ο αιώνα των Βαυαρών, ώσπου ο Κάρολος ο Μέγας επεκτείνοντας την κυριαρχία του ως την Αδριατική υπέταξε τα σκλαβικά φύλα. Οι Σλοβένοι νωρίς εντάχθηκαν στη σφαίρα επιρροής των λαών της κεντρικής Ευρώπης και αποσπάσθηκαν από την ομάδα των Νοτιοσλάβων. Ουσιαστικά δεν έπαιξαν κανένα ρόλο στον ιστορικό βίο της Χερσονήσου του Αίμου.

Σημαντική για την εκτίμηση της στρατιωτικής κατάστασης επί Ηρακλείου στην παραδουνάβια περιοχή πρέπει να θεωρηθεί η πληροφορία του Κωνσταντίνου Ζ΄ Πορφυρογέννητου, σύμφωνα με την οποία το Βελιγράδι, σπουδαιότατο στρατιωτικό έρεισμα πάνω στον ποταμό Δούναβη, βρισκόταν στα χέρια των Βυζαντινών. Η πόλη μνημονεύεται με το σλαβικό της όνομα Βελέγραδον και όχι με το παλαιό ρωμαϊκό Σιγγηδών (Singidunum) ως έδρα στρατηγού.

Με πληροφορίες από: Ιστορία του Ελληνικού Έθνους