Ο Κώνστας

Ο Κώνστας όταν ανέβηκε στον θρόνο ήταν μόλις 11 ετών. Γι΄ αυτό και δεν αντέδρασε αμέσως στην θυελλώδη προέλαση των Αράβων, οι οποίοι το 642 κατέλαβαν την Καισάρεια και έτσι ολοκλήρωσαν την κυριαρχία τους στην Παλαιστίνη.

Ο Κώνστας
Ο Κώνστας

Το Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου συνέβη ένα πραγματικό κοσμοϊστορικό γεγονός: οι Άραβες κατέλαβαν την Αλεξάνδρεια και έτσι διέκοψαν την μεγάλη ελληνική παράδοση στην Αίγυπτο. Λόγο αργότερα κατέλαβαν την Κυρηναϊκή και την Τριπολίτιδα. Πέντε χρόνια αργότερα, το 648 κατέλαβαν την Καρχηδόνα. Ο Κώνστας, τελικά μετά από πολλές συγκρούσεις, κατάφερε να περιορίσει τους Άραβες και να συνάψει μαζί τους ειρήνη με την υποχρέωση να πληρώνουν ετήσιο φόρο (652).

Οι θρησκευτικές έριδες, που προέρχονταν από αιρέσεις, συνεχίστηκαν και την εποχή του Κώνστα, ο τελευταίος δημοσίευσε το 648 ένα διάταγμα τον λεγόμενο «Τύπο» με τον οποίο διατασσόταν η απομάκρυνση της «Εκθέσεως» του αυτοκράτορα Ηρακλείου από τον νάρθηκα της Αγίας Σοφίας και συγχρόνως απαγορευόταν κάθε συζήτηση για τις δύο ενέργειες ή θελήσεις του Χριστού.

Στο διάταγμα αυτό του αυτοκράτορα αντέδρασαν δύο προσωπικότητες της εποχής: ο πάπας Ρώμης Μαρτίνος Α’ και ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής, ο οποίος ήταν πνευματικά παντοδύναμος στη Βυζαντινή Αφρική.

Σε σύνοδο που έγινε το 649 στο Λατερανό ο Μρτίνος Α’ αφόρισε τον μονοθελητισμό και αυτοκρατορικά διατάγματα των ετών 638 και 648. Τότε ο αυτοκράτορας διέταξε να συλλάβουν τον Μαρτίνο και να τον οδηγήσουν σιδηροδέσμιο στην Κωνσταντινούπολη. Πράγματι ο έξαρχος της Ραβέννας με ισχυρή στρατιωτική δύναμη έφτασε στη Ρώμη, όπου συνέλαβε τον Μαρτίνο, και τον έστειλε στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί δικάστηκε από τη σύγκλητο και καταδικάστηκε σε διαπόμπευση και εξορία. Αφού φυλακίστηκε μερικούς μήνες στάλθηκε έπειτα στον τόπο της εξορίας του που ήταν η Ταυρική Χερσόνησος, όπου πέθανε από τις στερήσεις και τις κακουχίες το 656.

Ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής τόλμησε να αρνηθεί στον αυτοκράτορα το δικαίωμα της επέμβασης στα δογματικά ζητήματα. Εξορίστηκε και αυτός σαν άλλος Προμηθέας στον Καύκασο, όπου και πέθανε το 662.

Το 662 ο Κώνστας αποφάσισε να μεταβεί στη Ρώμη. Η «ατμόσφαιρα» της Κωνσταντινούπολης ήταν γι’ αυτόν βαριά για τρεις λόγους: α) ήρθε σε αντίθεση με την Ορθοδοξία, β) φέρθηκε πολύ σκληρά σε προσωπικότητες της Εκκλησίας, γ) δολοφόνησε τον 660 τον αδελφό του Θεοδόσιο.

Αναχώρησε από τη Βασιλεύουσα μέσω της Θράκης και αφού πέρασε από τη Θεσσαλονίκη, έφτασε στην Αθήνα. Εκεί πέρασε τον χειμώνα του 662-663. Ο Παρθενώνας είχε μεταβληθεί σε χριστιανικό ναό όπου δεν λατρευόταν η παρθένος Αθηνά αλλά η Παρθένος Μαρία.

Από την Αθήνα έπλευσε στον Τάραντα. Αμέσως άρχισε αγώνα κατά των Λογγοβάρδων. Στην αρχή είχε κάποιες επιτυχίες, αλλά δεν κατόρθωσε να κυριεύσει τον Βερεβέντο, που ήταν το κυριότερο ορμητήριο τους. Αφού υπέγραψε συνθήκη ειρήνης με τους Λογγοβάρδους κατέφυγε στην Νεάπολη.

Από εκεί πήγε στη Ρώμη όπου ο πάπας Βιταλιανός μαζί με τον κλήρο και τον λαό της πόλης τον υποδέχθηκαν με λαμπρότητα. Κάτι τέτοιο ήταν φυσικό, αφού ήτα ο πρώτος βυζαντινός αυτοκράτορας που επισκεπτόταν τη Ρώμη μετά την πρώτη του δυτικού ρωμαϊκού κράτους το 476.

Μερικοί μελετητές θεωρούν ότι ο Κώνστας μεταβαίνοντας στη Ρώμη είχε μεγαλεπήβολα σχέδια, ίσως να εγκατασταθεί εκεί μόνιμα μεταθέτοντας την πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας στη Δύση.

Όπως και αν είχαν τα πράγματα, ο Κώνστας δεν έμεινε πολύ στην Ρώμη. Σύντομα έφυγε για τις Συρακούσες όπου ζούσαν πολλοί Έλληνες. Εκεί έστησε το στρατηγείο του. Όμως, στις 15 Σεπτεμβρίου 668 ο Κώνστας δολοφονήθηκε από κάποιον αυλικό του μέσα στο λουτρό, κατόπιν συνωμοσίας που είχε οργανωθεί από στρατιωτικούς.