Η Μπάμπα-Γιαγκά

Η Μπάμπα-Γιαγκά είναι μία από τις πιο ξακουστές αλλά παρεξηγημένες μορφές των ρωσικών λαϊκών παραμυθιών. Μία από τις πιο δημοφιλείς θεωρίες για το κυριότερο ρόλο της την ερμηνεύει ως φύλακα της εισόδου προς τον κόσμο των νεκρών. Στο πρόσωπο της Μπάμπα-Γιαγκά συναντώνται πολλά από τα κυρίαρχα θέματα της ρωσικής μυθολογίας: καβαλικεύει τον άνεμο, μοιράζεται τον κόσμο των λέσι, συνδέει τον κόσμο των ανθρώπων με τον κόσμο των πνευμάτων, σχετίζεται με τον θάνατο, είναι μητέρα δράκων και σε ορισμένα παραμύθια αντικαθιστά την βέντμα.

Η Μπάμπα-Γιαγκά
Η Μπάμπα-Γιαγκά διασχίζει το δάσος μέσα στο γουδί

Χαρακτηρισκό της εμφάνισης της Μπάμπα-Γιαγκά είναι ότι πάντα παρουσιάζεται ως γκριζομάλλα και αποκρουστική γριά. Αναφέρεται ως η «Μπάμπα-Γιαγκά η κοκαλοπόδαρη», καθώς είναι αδύνατη σαν σκελετός. Τα δόντια της είναι μάλλον σιδερένια. Όπως τα ζώα έχει δυνατή την αίσθηση της οσμής, που την διευκολύνει να αντιλαμβάνεται την παρουσία κάποιου ξένου.

Σύζυγοι ή σύντροφοι δεν παίζουν κανένα ρόλο στη ζωή της. Είναι όμως μητέρα που έχει κόρες. Μερικές φορές, ο ήρωας τηις συνατά μεταμορφωμένε ςαπό τη μητέρα τους σε κοπάδι από φοράδες. Σπάνι αη Μπάμπα-Γιάγκα έχει γιους. Ανάμεσα στα άλογα της υπάρχει ένα μοναδικό «ακρωτηριασμένο πουλάρι», το οποίο παραδόξως αποδεικνύεται το γρηγορότερο άλογο από όλα.

Ο τρόπος μετακίνησης της Μπάμπα-Γιάγκα είναι μοναδικός. Μετακινείται με τρομερή ταχύτητα μέσα σε ένα γουδί, που προωθεί με γουδοχέρι, σκουπίζοντας με σκούπα τα ίχνη που αφήνε πίσω της. Η άφιξη της ανακοινώνεται με θυελλώδεις ανέμους, κάτι που μας θυμίζει ότι ο άνεμος χρησιμοποιείται ως μέσο μεταφοράς από τα δαιμόνια.

Το τεράστιο γουδί με το γουδοχέρι, που αποτελούν είδη του καθημερινού νοικοκυριού ενός αγροτόσπιτου και χρησιμοποιείται για το κοπάνιμα των δημητριακών -πέρα από το γνέψιμο, το ράψιμο και την ύφανση, με τα οποία απασχολείται η Μπάμπα-Γιάγκα- υποδεικνύουν την στενή σχέση αυτού του συνήθιστου πλάσματος με την καθημερινή αγροτική ζωή.

Το σπίτι της Μπάμπα-Γιαγκά, η ιζμπούσκα, θυμίζει μια κανονική αγροικία. Βέβαια το σπίτι έχει στοιχεία εντελώς μοναδικά. Στέκεται πάνω σε πόδι ή πόδια κότας. Μερικές φορές περιγράφεται «χωρίς παράθυρα και πόρτες». Συχνά το σπίτι μοιάζει να είναι πολύ μικρό, για τον κάτοικο του, Το εξωτερικό της ιζμπά είναι τρομακτικό και απειλητικό, κάτι που ενισχύει την αντίληψη ότι η Μπάμπα-Γιαγκά είναι ο θλιβερός φύλακας αρχαίου οστεοφυλακίου.

Το σπίτι της Μπάμπα-Γιάγκα δεν είναι εύκολο να το βρει κανείς. Βρίσκεται πολύ μακριά από τις ανθρώπινες κατοικίες. Ίσως βρίσκεται στη αντίπερα όχθη ενός πύρινου ποταμού ή μιας βαθιάς τάφρου, στην ακτή μιας απέραντης θάλσσας ή στη μέση ενός λασπώδους βάλτου. Ίσως βρίσκεται κάτω από τη γη. Πιο συχνά όμως βρίσκεται μέσα ή στην άκρη ενός σκοτεινού αδιαπέραστου δάσους, σε αυτή τη ζώνη λυκόφωτος της λαϊκής πίστης, στην οποία εισέρχονται οι άνθρωποι με κίνδυνο να δοκιμαστούν από τα πλάσματα που κατοικούν εκεί.

Η Μπάμπα-Γιαγκά παρουσιάζεται να καταδυανστεύει τους ανθρώπους, όταν παραβιάζουν την επικράτεια της, εισβάλλουν στο σπίτι της χωρίς την άδεια της, ή της επιτίθενται ή την προκαλούν με οποιονδήποτε τρόπο γίνεται εκδικητική και σκληρή αντίπαλος. Στην πιο απωθητική εμφάνιση της η Μπάμπα-Γιαγκά είναι παιδοφάγος δράκαινα, που πιάνει τη λεία της όταν εκείνη είναι ανυπεράσπιστη. Όταν έχουν αφήσει τα παιδιά μόνα στο σπίτι ή έχουν απομακρυνθεί μόνα τους μέσα στο δάσος. Τα δελεάζει προσφέροντας τους ένα μήλο, προσαρμόζει τη φωνή της να μιάζει με της μητέρας τους ή καλεί το παιδί με το τραγουδάκι που του τραγουδά η μητέρα του. Αφού κλειδώσει το παιδί στο σπίτι της ετοιμάζεται αν το φάει. Το παιδί-ήρωας, όπως και ο ενήλικας, πάντα έχει την εξυπνάδα να ξεγελάσει τη δράκαινα. Πείθει τις κόρες της να καθίσουν στο τηγάνι ώστε η δράκαινα να φάει τα δικά της παιδιά κατά λάθος.

Πολλά παραμύθια τελειώνουν με ένα τρομακτικό κυνηγητό. Η Μπάμπα-Γιαγκά έχοντας συνειδητοποιήσει ότι την κορόιδεψαν και ότι η λεία της δραπετεύει συχνά με κάποιο πολύτιμο αντικείμενο, προσπαθεί με όλη της τη δύναμη να τα προφτάσει με το γουδί και το γουδοχέρι της. Χρησιμοποιεί τα κοφτερά της νύχια και δόντια για να ανοίξει δρόμο ανάμεσα από τα δέντρα και τα καλάμια ορμώντας με τα μούτρα ή χρησιμοποιεί τη μαγική της ασπίδα για να κατατροπώσει με πύρινη καταιγίδα τους δραπέτες.

error

Enjoy this blog? Please spread the word :)

Αρέσει σε %d bloggers: