Το 538π.Χ. ο Πέρσης βασιλιάς Κύρος κατέλαβε την Βαβυλωνία και επέτρεψε στους εξόριστους Εβραίους την επιστροφή στην πατρίδα. Οι Εβραίοι, υπό τις οδηγίες των Εσδρά, και Νεεμία, επανιδρύουν τις κοινότητες τους στην Παλαιστίνη και σε λίγα χρόνια αρχίζει η κατασκευή του Δεύτερου Ναού της Ιερουσαλήμ. Από αυτήν, που καταστράφηκε το 70π.Χ. από το Ρωμαίο αυτοκράτορα Τίτο, απομένει μόνο το δυτικό τείχος, το λεγόμενο Τείχος των Δακρύων, ένα από τα σημεία-σύμβολα για τους πιστούς της εβραϊκής θρησκείας.

Η πολιτική ενότητα του εβραϊκού λαού μετά την επιστροφή από τη Βαβυλωνία φαίνεται πως είχε πλέον χαθεί και η διακυβέρνηση της ώρας άλλαξε πολλές φορές χέρια. Το μόνο στοιχείο που ακόμα ένωνε τον πληθυσμό ήταν η θρησκεία: ο Εσδρά, ο νομοδιδάσκαλος, υπεύθυνος για την σύνταξη των βιβλίων των Χρονικών της Παλαιάς Διαθήκης και για την επιστροφή στην Ιερουσαλήμ κάποιων Εβραίων αιχμαλώτων από τη Βαβυλωνία, αποδείχθηκε πως υπήρξε σημαντικός μεταρρυθμιστής καθιστώντας την Τορά, το σημείο αναφοράς της εβραϊκής καθημερινότητας.
Στο μεταξύ -ήδη από το τέλος του 5ου π.Χ. αιώνα- σημειώθηκαν αλλαγές στο διεθνές σκηνικό: Η Αίγυπτος και η Ελλάδα επαναστάτησαν ενάντια στη περσική κυριαρχία όπως και οι φοινικικές πόλεις εξεγέρθηκαν ενάντια στους ξένους κατακτητές.
Το 334π.Χ. οι εκστρατείες του Μεγάλου Αλεξάνδρου ανέδειξαν την νέα δύναμη που ανέτρεψε τις εύθραυστες ισορροπίες των αυτοκρατοριών στην Εγγύς Ανατολή. Το 332π.Χ. ύστερα από εντυπωσιακές νίκες εναντίον των Περσών ο Μέγας Αλέξανδρος κατέλαβε και την Παλαιστίνη, που παραδόθηκε σχεδόν χωρίς αντίσταση. Μετά τον θάνατό του οι διάδοχοι του -στρατηγοί του Μακεδόνα βασιλιά- έδωσαν μάχη για τη διαδοχή. Η Αίγυπτος αρχικά ανατέθηκε στον Πτολεμαίο, Η Μακεδονία και η νότια Ελλάδα στον Κάσσανδρο, η Θράκη στον Λυσίμαχο, η Βαβυλωνία στον Σέλευκο, η Μικρά Ασία και η Συρία στον Αντίγονο.
Ο Αντίγονος, εν τούτοις, φιλοδοξώντας να ενώσει την αυτοκρατορία κάτω από την κυριαρχία του, σύντομα έδωσε το έναυσμα για νέες μάχες: Συγκρούστηκε με τον Λυσίμαχο και τον Σέλευκο το 301π.Χ. στην Ιψό, όπου ηττήθηκε και σκοτώθηκε, ενώ το βασίλειο του μοιράστηκε στους νικητές βασιλείς. Μετά τον θάνατο του Κάσσανδρου, ο Δημήτριος ο Πολιορκητής, γιος του Αντίγονου, κατέλαβε ορισμένες περιοχές της Ελλάδας που το 283π.Χ. πέρασαν στον γιο του Αντίγονου Γονατά. Στην Ασία ο Σέλευκος νίκησε και σκότωσε τον Λυσίμαχο, στο Κουροπέδιο το 281π.Χ., αλλά και αυτός με τη σειρά του δολοφονήθηκε από τον Πτολεμαίο Κεραυνό.
Έτσι, βρήκαν το τέλος τα βασίλεια των Επιγόνων, και τη θέση τους πήραν οι τρεις μοναρχίες των ελληνιστικών χρόνων: η Μακεδονία της δυναστείας των Αντιγονιδών, η Ασία της δυναστείας των Σελευκιδών και η Αίγυπτος της δυναστείας των Πτολεμαίων.
Το φαινόμενο του εξελληνισμού της Παλαιστίνης ήταν αναπόφευκτο: Σχηματίστηκαν πολυάριθμες ιουδαϊκές-ελληνιστικές κοινότητες και έξω από τα σύνορα της χώρας, από τον Ευφράτη έως την Κυρήνη, από την Αλεξάνδρεια ως την Αθήνα. Η Βίβλος μεταφράστηκε στην ελληνική γλώσσα που έγινε επίσημη γλώσσα μαζί με την αραμαϊκή και εβραϊκή. Παρόλο που κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Αντίοχου Γ’ παραχωρήθηκε στους Εβραίους θρησκευτική ελευθερία, η ανοχή που έδειξαν οι Πτολεμαίοι διακόπηκε βίαια από τους Σελευκίδες, που έγιναν κυρίαρχοι της Παλαιστίνης στις αρχές του 2ου π.Χ. αιώνα.
Το 168π.Χ. ο βασιλιάς της Συρίας Αντίοχος Δ’ ο Επιφανής θέλησε να επιβάλει τον ελληνικό πολιτισμό και τρόπο ζωής βεβηλώνοντας τους ναούς λεηλατώντας τους θησαυρούς τους, και φτάνοντας στο σημείο να μετατρέψει το Ναό της Ιερουσαλήμ σε ιερό του Δία.
Από την Μπεθ προέρχεται ένα άγαλμα της Αφροδίτης, φτιαγμένο από μάρμαρο, από την πόλη Αφροδισιάς, που χρονολογείται στον 2οπ.Χ. αιώνα, κια σήμερα βρίσκεται στο Μουσείο του Ισραήλ στην Ιερουσαλήμ. Το γλυπτό θεωρείται πως μεταφέρθηκε από τη Μικρά Ασία ή πως φτιάχτηκε από Μικρασιάτες γλύπτες, και διατηρείται σε εξαιρετική κατάσταση με στοιχεία από την αρχαία πολυχρωμία: διατηρείται μέρος της κόκκινης επιφανειακής βαφής της κόμης και μελών του σώματος της θεάς, των βραχιολιών στα χέρια και της κόμης του νηπίου. Τα φτερά του Έρωτα παρουσιάζουν πινελιές κυανού και κίτρινου χρώματος, ενώ το δελφίνι και τα κύματα της θάλασσας φέρνουν ίχνη κόκκινου, κίτρινου και κυανού χρώματος.

Το σχέδιο εξελληνισμού του Αντίοχου Δ΄ του Επιφανούς στις επαρχίες κυριαρχίας του, σύντομα βρήκε σθεναρή αντίσταση από τους Εβραίους. Η διάδοση εικόνων γυμνών αθλητών και θεοτήτων και τα υπερβολικά, για τους Εβραίους, ελεύθερα ήθη των Ελλήνων έμοιαζαν υπέρμετρα προκλητικά στα μάτια όχι μόνο της ιερατικής κάστας αλλά και σε όλους τους πιστούς -τους Χασιδίμ- που συγκεντρώνονταν γύρω από τον ιερέα Ματττατία και τους πέντε γιους του, ανάμεσα στους οποίους βρισκόταν και ο Ιούδας.
Ο τελευταίος ονομάστηκε Μακκαβαίος, με άλλα λόγια «σφυρί», από το πείσμα του ενάντια στον εχθρό, ενώ το όνομα κατέληξε να χαρακτηρίζει ολόκληρη την οικογένεια. Οι Μακκαβαίοι υποστήριξαν ένθερμα την εξέγερση ενάντια στην δυναστεία των Σελευκιδών, που εκείνη την εποχή είχαν δώσει μεγαλύτερη βαρύτητα στον πόλεμο εναντίον των Πάρθων, καταφέρνοντας έτσι να καταλάβουν πολυάριθμες πόλεις και να μπουν θριαμβευτικά στην Ιερουσαλήμ το 165π.Χ.
Ο ναός εξαγνίστηκε, ανακαινίστηκε και τελέστηκε θρησκευτική λειτουργία, στο όνομα του Γιαχβέ, γεγονός που στη συνέχεια γιορτάστηκε και με το Χανουκά (ή γιορτή των φώτων) και αποτέλεσε μία από τις σημαντικότερες και ευτυχίες επετείους γα το εβραϊκό ημερολόγιο.
Με πληροφορίες από: nationalgeographic