Προβλήματα όπως εκείνα που αντιμετώπιζαν οι βασιλείς των Μακεδόνων στην κυρίως Ελλάδα και οι Σελευκίδες στο εσωτερικό του κράτους τους, οι Πτολεμαίοι, οι βασιλείς της Αιγύπτου δεν είχαν. Τόσο στην εποχή του Πτολεμαίου Β’ Φιλάδελφου όσο και του διαδόχου του Πτολεμαίου Γ’ Ευεργέτη το κύρος της βασιλικής εξουσίας ήταν αναμφισβήτητο. Οι Πτολεμαίοι επέβαλαν πολιτική βαθμιαίου εξελληνισμού της Αιγύπτου, φρόντισαν όμως να μην προκαλέσουν την αντίδραση των Αιγυπτίων. Όποιες αντιδράσεις εκ μέρους του εντόπιου πληθυσμού ήταν ήσσονος σημασίας και από τις δυναστικές κρίσεις που συνέβησαν καμία δεν είχε πολιτικές συνέπειες.
Το μόνο σοβαρό πρόβλημα αποτελούσαν οι τάσεις ανεξαρτητοποίησης που υπήρχαν στην Κυρηναϊκή, κυρίως για το λόγο ότι έδιναν την δυνατότητα στους αντιπάλους των Πτολεμαίων να επεμβαίνουν και να απειλούν την ίδια την ακεραιότητα του κράτους. Ο κίνδυνος όμως αποσοβήθηκε και το πρόβλημα διευθετήθηκε με τον τρόπο που ήθελαν οι Πτολεμαίοι. .
Την διοίκηση της Κυρηναϊκής ασκούσε από το 300π.Χ. ο Μάγας, γιος της Βερενίκης (της κατοπινής συζύγου του Πτολεμαίου Α’ από τον πρώτο της γάμο). Τον διορισμό του όφειλε κυρίως στη επιρροή που είχε η μητέρα του στον Πτολεμαίο. Ο Μάγας διατήρησε τη θέση του και όταν τον θρόνο των Πτολεμαίων κατέλαβε ο ετεροθαλής αδελφός του Πτολεμαίος Β’ Φιλάδελφος. Οι σχέεσεις των δύο αδελφών ήταν καλές.
Μετά τον θάνατο του Μάγα δημιουργήθηκε στην Κυρηναίκή μια νέα κατάσταση, αλλά ο Πτολεμαίος απέφυγε τη σύγκρουση αν και είχε ισχυρούς λόγους: η χήρα του Μάγα δεν επέτρεψε τον γάμο της κόρης της Βερενίκης με τον γιο του Πτολεμαίου Β’ -παρά την επιθυμία του Μάγα- αλλά την έδωσε ως σύζυγο στον ετεροθαλή αδελφό του βασιλιά των Μακεδόνων Αντίγονου Γονατά, Δημήτριο. Έτσι η Κυρηναϊκή περιηλθε στη σφαίρα επιρροής των Μακεδόνων. Τυχόν επέμβαση του Πτολεμαίου θα προκαλούσε εξέγερση των κατοίκων εναντίον του και συγχρόνως θα οδηγούσε σε πόλεμο με τον Αντίγονο Γονατά.
Την επέμβαση επιχείρησε ο Πτολεμαίος Γ’, τρία χρόνια αργότερα. Επειδή η φιλόδοξη Βερενίκη ήθελε -σύμφωνα και με την επιθυμία του πατέρα της- να ανέλθει στο θρόνο των Πτολεμαίων και επειδή νόμιζε ότι ο Δημήτριος την απατά με τη μητέρα της, υποστήριξε τη συνωμοσία που οργανώθηκε εναντίον του και διέταξε τους συνωμότες να σκοτώσουν τον Δημήτριο. Χωρίς μεγάλη δυσκολία ο Πτολεμαίος Γ’ Ευεργέτης έγινε κύριος της Κυρήνης. Μετά τον γάμο του με τη Βερενίκη η Κυρηναϊκή ενώθηκε με την Αίγυπτο διατήρησε όμως της αυτονομία της. Ανεξάρτητο βασίλειο έγινε πάλι η Κυρηναϊκή το 163π.Χ.
Εξωτερική πολιτική
Το γεγονός ότι έλειπαν τα σοβαρά εσωτερικά προβλήματα από την Αίγυπτο εξηγεί ως ένα βαθμό την δραστηριότητα των Πτολεμαίων στην εξωτερική πολιτική. Εξωτερική πολιτική των Πτολεμαίων σημαίνει κυρίως τη διατήρηση της επικυριαρχίας τους στο Αιγαίο και στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου. Και γι’ αυτήν υπήρχαν ιδαίτεροι λόγοι. Πρώτα πρώτα οικονομικοί. Η Αίγυπτος ήταν πλούσια χώρα και χάρη στη οικονομική πολιτική των πρώτων Πτολεμαίων έγινε πλουσιότερη. Ωστόσο δεν ήταν αυτάρκης. Έλειπαν μέταλλα, ελέφαντες και ξυλεία, πράγμα που είχε αποφασιστική σημασία όχι μόνο για την οικονομία, αλλά και για την άμυνα της χώρας.
Τα αγαθά αυτά μπορούσαν να προμηθευτούν οι Πτολεμαίοι από τις χώρες της ανατολικής Μεσογείου (χαλκό από την Κύπρο, ξυλεία από τη Συρία, Κιλικία, Λυκία και Κύπρο). Ελέφαντες προμηθεύονταν από την Σομαλία. Σε περίπτωση σιτοδείας μπορούσαν να εισάγουν σιτηρά από την Συρία και την Κύπρο. Έπειτα έχοντας υπό την κυριαρχία τους τούς λιμένες της Φοινίκης και της Παλαιστίνης, εξασφάλιζαν τις εμπορικές συναλλαγές με την Αραβία και τις Ινδίες. Εξάλλου οι φόροι που πλήρωναν οι επαρχίες ήταν ένα αρκετά σημαντικο έσοδο.
Η εξωτερική πολιτική των Πτολεμαίων δεν περιοριζόταν σε οικονομικούς λόγους. Την επικυριαρχία στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου και στα νησιά του Αιγαίου θεωρούσαν οι Πτολεμαίοι αναγκαία προϋπόθεση για την ύπαρξη του ίδιου του κράτους τους. Αν περιοριζόταν στην Αίγυπτο θα κυριαρχούσαν στο Αιγαίο οι βασιλείς των Μακεδόνων στην Εγγύς Ανατολή οι Σελευκίδες και αργά ή γρήγορα θα υπέκυπταν.
Για να εξασφαλίσουν την κυριαρχία τους στο Αιγαίο και στην ανατολική παραλία της Μεσογείου, έπρεπε οι Πτολεμαίοι να έχουν υπό την επιρροή τους τούς λιμένες της Φοινίκης και της Συρίας, τα παράλια της Δυτικής και Νότιας Μικράς Ασίας, όπως και της κυρίως Ελλάδας, καθώς και τα νησιά του Αιγαίου. Την πολιτική όμως αυτή ήταν αδύνατο να δεχθούν οι βασιλείς των Μακεδόνων και οι Σελευκίδες γιατί έθιγε βασικά οικονομικά τους συμφέροντα.
Ιδαίτερους λόγους να θέλουν να περιορίσουν τη θαλάσσια κυριαρχία των Πτολεμαίων είχαν οι Σελευκίδες. Κατοχή της δυτικής παραλίας της Μικράς Ασίας-και ιδιαίτερα των πόλεων Μιλήτου, Εφέσου και Σμύρνης- σήμαινε αποκοπή του κράτους από το Αιγαίο με σοβαρές συνέπειες τόσο από οικονομική όσο και από πολιτιστική άποψη. Εφόσον οι Πτολεμαίοι είχαν υπό τηνκυριαρχία τους τα δυτικά και νότια παράλια της Μικράς Ασίας, τη Φοινίκη και τη Νότια Συρία, ήταν πολύ δύσκολο για τους Σελευκίδες να οργανώσουν ισχυρό στόλο. Έτσι εξηγούνται οι συνεχείς πόλεμοι μεταξύ τους τον 3ο π.Χ. αιώνα.
Η κυριαρχία των Πτολεμαίων στο Αιγαίο ερχόταν επίσης σε αντίθεση με τα πολιτικά συμφέροντα των Μακεδόνων. Με τον ισχυρό στόλο που διέθεταν είχαν την δυνατότητα να υποκινούν τους Έλληνες της κυρίως Ελλάδας σε πολέμους εναντίον της Μακεδονίας με σκοπό την εξασθένιση της.
Η επιρροή των Προλεμαίων στην Κεντρική Ελλάδα μπορούσε να γίνει ακόμη μεγαλύτερη, αν, κυριαρχώντας στο Αιγαίο, ο πτολεμαϊκός στόλος κατόρθωνε να καταλάβει τα στενά του Ελλησπόντου. Έτσι οι Πτολεμαίοι θα είχαν υπό τον έλεγχο τους την εισαγωγή οικονομικών αγαθών (σιτηρών και ξυλείας) στην Ελλάδα από τις περιοχές του Βόρειου Εύξεινου Πόντου. Αλλά, ακόμη και αν δεν κατείχαν τα στενά του Ελλησπόντου, μπορούσαν να εφοδιάζουν τους Έλληνες της κυρίως Ελλάδας με αγαθά από την Αίγυπτο, συνδυάζοντας φυσικά την οικονομική βοήθεια με την πολιτική επιρροή τους.
Σε όλο τον σχεδόν τον 3ο π.Χ αιώνα οι Πτολεμαίοι πέτυχαν, χάρη στον ισχυρό στόλο τους και κυρίως στις εσωτερικές αδυναμίες των άλλων μεγάλων ελληνιστικών βασιλείων, να διατηρήσουν την κυραρχία τους στη θάλασσα. Αλλά η «θαλασσοκρατία» αυτή δεν είχε επεκτατικό χαρακτήρα. Την καθιστούσε αναγκαία η έλλειψη οικονομικής αυτάρκειας και ιδιαίτερα το ενδεχόμενο κοινής επίθεσης εκ μέρους του κράτους της Μακεδονίας και των Σελευκιδών.
Με πληροφορίες από: Ιστορία του Ελληνικού Έθνους