Ο σύνθετος τετρακιόνιος σταυροειδής εγγεγραμμένος είναι ένας αρχιτεκτονικός τύπος χριστιανικού ναού του 10ου και 11ου αιώνα, που χαρακτηρίζει τη σχολή της Κωνσταντινούπολης. Ο συγκεκριμένοςτύπος, όμως, γνώρισε και κάποια διάδοση και στην κυρίως Ελλάδα. Οι ελλαδικοί σύνθετοι ναοί ακολουθούν μόνο κατά…
Πολυπληθέστεροι από τις βασιλικές και τα τρουλαία κτίσματα είναι στη μεσοβυζαντινή εποχή οι σταυροειδείς εγγεγραμμένοι ναοί, των οποίων ο τρούλλος βαστάζεται από τέσσερα ελεύθερα στηρίγματα. Ο τύπος αυτός ναών διαμορφώνεται πλήρως την εποχή της μακεδονικής δυναστείας και θα επικρατήσει με…
Οι ναοί με τρούλλο και περιστώο απαντούν σε διάφορες παραλλαγές στην Κωνσταντινούπολη, τη Μακεδονία και στις περιοχές της επιρροής τους. Αποτελούνται από κεντρικό χώρο που καλύπτεται με τρούλλο, ο οποίος στηρίζεται σε τέσσερις ογκώδεις πεσσούς με τη μεσολάβηση τόξων και…
Το σημαντικότερο παράδειγμα στρογγυλού ναού είναι η Ροτόντα στην Πρεσλάβα, πρωτεύουσα του Βούλγαρου τσάρου Συμεών (893-927), που χτίστηκε έξω από την ακρόπολη γύρω στο 900. Πρόκειται για μια σχετικά μικρή δωδεκάπλευρη ροτόντα διαμέτρου 15μ. Έχει ολόγυρα ημικυκλικές κόγχες και μία…
Τον 9ο αιώνα οι τετράκογχοι ναοί ήταν πολύ διαδεδομένοι. Το πρωιμότερο και αξιολογότερο μνημείο της κατηγορίας των τετράκογχων ναών είναι το καθολικό της Μονής Περιστερών, που βρίσκεται 30χλμ νοτιοανατολικά της Θεσσαλονίκης. Κτίστηκε από τον Μικρασιάτη μοναχό και μετέπειτα Άγιο Ευθύμιο…
Οι μονόχωροι τρίκογχοι ναοί είναι παραλλαγή των μονόκλιτων ελεύθερων σταυρών με την απλή προσθήκη κογχών στα τρία σκέλη του σταυρού. Κατάγονται από τα πρωτοχριστιανικά μαρτύρια και είχαν μεγάλη διάδοση στην παλαιοχριστιανική εποχή στη Βόρεια Αφρική, τη Συρία και την Αρμενία.…
Ο ελεύθερος σταυρός είναι σχήμα χριστιανικού ναού, που κατάγεται από τα ρωμαϊκά μαυσωλεία. Χρησιμοποιήθηκε την παλαιοχριστιανική εποχή κυρίως σε μαρτύρια. Ήδη από τον 5ο αιώνα μεταδόθηκε στην Χερσώνα και την Αρμενία και στη συνέχεια στην κεντρική Μικρά Ασία, όπου γνώρισε…
Ο αρχιτεκτονικός τύπος που προτιμάται από τον 6ο μ.Χ. αιώνα και μετά στην κατασκευή εκκλησιών είναι η τρουλλαία βασιλική. Ένας αρχιτεκτονικός τύπος που δημιουργήθηκε στη εποχή του Ιουστινιανού, από τον συνδυασμό της βασιλικής και του τρουλλαίου κτίσματος. Τον αρχιτεκτονικό αυτό…
Από την εποχή του Μεγάλου Κωνσταντίνου γίνεται προσπάθεια να αντικατασταθεί η αρχαία λατρεία των ειδώλων με τη λατρεία του αυτοκράτορα. Οι αρχαίοι ναοί βρίσκονται νομίμως στην κατοχή των ειδωλολατρών. Ο Κωνστάντιος Β’ αποσυνδέει τους αρχαίους ναούς από τη λατρεία και…
Στη Λατινική Δύση οι βασιλικές παρουσιάζουν γενικά ομοιομορφία. Είναι την εποχή αυτή κατά κανόνα απλές τρίκλιτες με υπερυψωμένο το μεσαίο κλίτος και χωρίς υπερώα. Απολήγουν ανατολικά σε ημικυκλική αψίδα. Εξωτερικά οι ναοί είναι απέριττοι, ενώ εσωτερικά διαθέτουν πλούσιο γλυπτό και…
Στην Χερσόνησο του Αίμου και ιδιαίτερα τον ελλαδικό χώρο ο χριστιανισμός είχε εξαπλωθεί ήδη από την εποχή του Αποστόλου Παύλου, η αντίδραση όμως της νέας θρησκείας παρέμεινε μέχρι και τον 5ο αιώνα ιδιαίτερα έντονη στους συντηρητικούς πληθυσμούς της υπαίθρου και…
Η αρχιτεκτονική στη Συρία ακολουθεί αυτή του αιγιακού χώρου. Η αρχιτεκτονική όμως της ενδοχώρας της Συρίας αγνοεί τις ρωμαϊκές μορφές και αντλεί από την εγχώρια παράδοση. Πρόκειται για κράμα ελληνιστικών και ανατολικών στοιχείων και μπορεί να θεωρηθεί ως η τελευταία…
