Οι μονόχωροι τρίκογχοι ναοί είναι παραλλαγή των μονόκλιτων ελεύθερων σταυρών με την απλή προσθήκη κογχών στα τρία σκέλη του σταυρού. Κατάγονται από τα πρωτοχριστιανικά μαρτύρια και είχαν μεγάλη διάδοση στην παλαιοχριστιανική εποχή στη Βόρεια Αφρική, τη Συρία και την Αρμενία.…
Ο ελεύθερος σταυρός είναι σχήμα χριστιανικού ναού, που κατάγεται από τα ρωμαϊκά μαυσωλεία. Χρησιμοποιήθηκε την παλαιοχριστιανική εποχή κυρίως σε μαρτύρια. Ήδη από τον 5ο αιώνα μεταδόθηκε στην Χερσώνα και την Αρμενία και στη συνέχεια στην κεντρική Μικρά Ασία, όπου γνώρισε…
Ο αρχιτεκτονικός τύπος που προτιμάται από τον 6ο μ.Χ. αιώνα και μετά στην κατασκευή εκκλησιών είναι η τρουλλαία βασιλική. Ένας αρχιτεκτονικός τύπος που δημιουργήθηκε στη εποχή του Ιουστινιανού, από τον συνδυασμό της βασιλικής και του τρουλλαίου κτίσματος. Τον αρχιτεκτονικό αυτό…
Από την εποχή του Μεγάλου Κωνσταντίνου γίνεται προσπάθεια να αντικατασταθεί η αρχαία λατρεία των ειδώλων με τη λατρεία του αυτοκράτορα. Οι αρχαίοι ναοί βρίσκονται νομίμως στην κατοχή των ειδωλολατρών. Ο Κωνστάντιος Β’ αποσυνδέει τους αρχαίους ναούς από τη λατρεία και…
Στη Λατινική Δύση οι βασιλικές παρουσιάζουν γενικά ομοιομορφία. Είναι την εποχή αυτή κατά κανόνα απλές τρίκλιτες με υπερυψωμένο το μεσαίο κλίτος και χωρίς υπερώα. Απολήγουν ανατολικά σε ημικυκλική αψίδα. Εξωτερικά οι ναοί είναι απέριττοι, ενώ εσωτερικά διαθέτουν πλούσιο γλυπτό και…
Η Θεσσαλονίκη βρίσκεται σε θέση-κλειδί στη Χερσόνησο του Αίμου και πολύ γρήγορα τράβηξε το ενδιαφέρον των Ρωμαίων αυτοκρατόρων. Ο καίσαρας Γαλέριος την ανέδειξε σε πρωτεύουσα του τμήματος που διοικούσε. Τα μνημεία της Θεσσαλονίκης λοιπόν δεν θα μπορούσαν να είναι κάτι…
Στην Χερσόνησο του Αίμου και ιδιαίτερα τον ελλαδικό χώρο ο χριστιανισμός είχε εξαπλωθεί ήδη από την εποχή του Αποστόλου Παύλου, η αντίδραση όμως της νέας θρησκείας παρέμεινε μέχρι και τον 5ο αιώνα ιδιαίτερα έντονη στους συντηρητικούς πληθυσμούς της υπαίθρου και…
Η αρχιτεκτονική στη Συρία ακολουθεί αυτή του αιγιακού χώρου. Η αρχιτεκτονική όμως της ενδοχώρας της Συρίας αγνοεί τις ρωμαϊκές μορφές και αντλεί από την εγχώρια παράδοση. Πρόκειται για κράμα ελληνιστικών και ανατολικών στοιχείων και μπορεί να θεωρηθεί ως η τελευταία…
Στην Αίγυπτο, στα μεσογειακά παράλια της, επικρατεί η ξυλόστεγη βασιλική του Αγίου Μηνά, 70 χιλιόμετρα δυτικά της Αλεξάνδρειας. Το μνημείο χτίστηκε στο σημείο, όπου κατά την παράδοση, η καμήλα που μετέφερε το λείψανο του Αγίου Μηνά, σταμάτησε αρνούμενη να προσχωρήσει.…
Τα μνημεία των παραλίων της ανατολικής Μεσογείου θεωρούνται ότι έχουν στενούς δεσμούς με την Κωνσταντινούπολη. Τούτο όμως είναι δύσκολο να εξακριβωθεί, γιατί τα μνημεία της Κωνσταντινούπολης της εποχής πριν το 450 περίπου έχουν χαθεί και ελάχιστα σώζονται από την εποχή…
Μεγάλη οικοδομική δραστηριότητα παρατηρείται στις επαρχίες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και μάλιστα στην Ελλάδα. Είναι η εποχή του αυτοκράτορα Ιουστινιανού Α’, ο οποίος παράλληλα με τον ναό της του Θεού Σοφίας φροντίζει να χτίσει χριστιανικούς ναούς και στις άλλες περιοχές της…
Σημαντικό καλλιτεχνικό κέντρο του δεύτερου μισού του 4ου αιώνα αποβαίνει το Μιλάνο. Η πόλη του 353 είναι για μακρά χρονικά διαστήματα έδρα του Ρωμαίου αυτοκράτορα και αποτελεί ουσιαστικά την πρωτεύουσα της Δύσης. Το σημαντικότερο μνημείο είναι ο ναός του Αγίου…
