Όντιν και Θορ

Οι δύο βασικοί και ισχυρότεροι Αίσιρ της μυθολογίας των Βορείων (Σκανδιναβών), ο Όντιν και ο Θορ ήταν πολύ διαφορετικοί μεταξύ τους. Ο Όντιν ήταν ο θεός των ποιητών και των βασιλιάδων, των πολεμιστών, της μαγείας και ο Θορ ήταν αυτός που εξέφραζε τον κοινό Βίκινγκ, τον Ισλανδό ή τον Νορβηγό κάτοικο του φιόρδ. Ο Ντυμεζίλ διαιρώντας τους θεούς βάσει των λειτουργιών και των πιστών τους, βλέπει τον Όντιν ως υπέρτατο θεό, ως βασιλιά, ιερέα και μάγο. Ο Θορ, κατά τη γνώμη του έχει τα χαρακτηριστικά του θεού του πολέμου, κατ’ ουσία σκληρός και επιθετικός.

Όντιν και Θορ
Φρέυρ, Θορ, Όντιν

Αυτή διάκριση έχει κάποιο νόημα. Είναι σίγουρο ότι ο Θορ πολεμάει για να σώσει τους θεούς από τους θνητούς εχθρούς τους, τους γίγαντες. Αλλά και ο Όντιν έχει στενούς δεσμούς με τη μάχη, προστατεύοντας τους διαλεγμένους του πολεμιστές και τελικά συγκεντρώνοντας τους γύρω του.

Όντιν

Από τους δύο, ο Όντιν είχε πολύ περισσότερο πολύπλοκο χαρακτήρα, πράγμα που οφείλεται, σύμφωνα με κάποιους μελετητές, στο γεγονός ότι με πέρασμα των αιώνων ο Όντιν οικειοποιήθηκε χαρακτηριστικά και τομείς δραστηριότητας που προηγουμένως ανήκαν σε άλλους θεούς. Η ετερογένεια της φύσης του Όντιν αντικατοπτρίζεται στην τεράστια ποικιλία ονομάτων που του αποδίδονται, ονομάτων που δεν είναι ακριβώς παρατσούκλια, αλλά έχουν και τέτοιο χαρακτήρα, αυτό που οι Βόρειοι ονομάζουν heiti, ουσιαστικό που προέρχεται από το ρήμα «heita=ονομάζομαι».

Ο Όντιν είναι ο παλαιότερος και επιφανέστερος θεός, αυτός που ελέγχει τα πάντα. Οι άλλοι θεοί τον υπακούν όπως τα παιδιά τον πατέρα τους. Σε ποίημα των Σκανδιναβών ο Όντιν ονομάζεται Πατέρας των Πάντων, Πατέρας των Σκοτωμένων, Θεός των Κρεμασμένων, Θεός των Αιχμαλώτων, Θεός των Φορτίων. Ο Όντιν έδωσε στον εαυτό του ακόμη περισσότερα ονόματα.

Τα ονόματα που παραπέμπουν σε πόλεμο και αρματωσιά αναφέρονται στον θεό της μάχης, τον προστάτη των μεγάλων πολεμιστών, τον θεό που διαλέγει για τον στρατό του τους λαμπρότερους μαχητές. Όμως ακριβώς αυτής του της δραστηριότητας ο Όντιν αποδεικνύεται άπιστος, άστατος, ιδιότροπος αφού βοηθήσει ένα μεγάλο πρωταθλητή για αρκετό καιρό, μετά θα τον προδώσει, αφήνοντας να τον σκοτώσουν ώστε μετά να μπει στο στρατό του Όντιν στη Βαλχάλα. Η απιστία είναι μέρος της συνολικής φύσης, του Όντιν, όπως ήταν και μέρος του τρόπου ζωής των Βίκινγκς, πολλοί από τους οποίους πρέπει να θεωρούσαν τον ‘Οντιν δικό τους θεό.

Θορ

Ο Θορ είναι μαχητής και οι εχθροί του είναι εχθροί των θεών: νάνοι, τέρατα και πρωτόγονες δυνάμεις. Για τον Θορ σώζονται πολύ μύθοι. Μερικοί από αυτούς παρατίθενται στα πρώτα σκαλδικά ποιήματα, πράγμα που δείχνει τη μεγάλη τους ηλικία και ίσως υπονοεί ότι ο θεός λατρευόταν πρακτικά και στην εποχή των Βίκινγκς. Ο Θορ είναι ο μοναδικός θεός που επικαλούνται οι αναμνηστικές επιγραφές των Βίκινγκς, όπου φράσεις όπως «ο Θορ ας καθαγιάζει αυτούς τους ρούνους» ή «ο Θορ ας καθαγιάζει αυτά τα μνημεία» τον παρουσιάζουν ως θεότητα-προστάτη. Παρ’ όλα αυτά δεν είναι πάντα εύκολο να βρούμε τους μύθους, ούτε να τους ερμηνεύσουμε, παρά μόνο ως απλή αφήγηση γεγονότων.

Οι μύθοι για τον Θορ, αν και διαφέρουν πολύ ως προς τις λεπτομέρειες, έχουν ένα κοινό θέμα: τους αγώνες του Θορ εναντίον των τερατωδών όντων που μπορούν να θεωρηθούν εχθροί των θεών και επομένως και εχθροί των ανθρώπων. Υπάρχουν ακόμη ιστορίες για το πώς ο Θορ, που έλειπε από την Άσγκαρδ, επέστρεψε την κατάλληλη στιγμή για να σώσει τους θεούς από δύσκολες καταστάσεις.

Ο Θορ ήταν ένας θεός που τον τιμούσαν ιδιαίτερα την εποχή των Βίκινγκς. Στο ναό της Ουψάλας, μας λέει ο Αδάμ της Βρέμης, υπάρχουν αγάλματα τριών θεών τους οποίους αναγνωρίζουμε ως Θορ, Όντιν και Φρέυρ. Ο Θορ, ο ισχυρότερος των τριών, είχε τοποθετηθεί στο μέσον: «ελέγχει τον αέρα, κυβερνά τον κεραυνό και στη αστραπή, τους ανέμους και τις καταγίδες, τον αίθριο καιρό και τα σπαρτά».

Αν εμφανιστεί απειλή επιδημίας ή λιμού, ο Θορ είναι ο θεός που επικαλούνται στις θυσίες. Αυτά δεν συμπίπτουν με το πως δείχνουν τον Θορ οι νορβηγικοί και ισλανδικοί μύθοι, αλλά οπωσδήποτε δικαιολογούν τη δημοτικότητα του στις κοινότητες αυτές που βασίζονταν στην γεωργία και την αλιεία. Ο Θορ είναι ο μοναδικός θεός με το όνομα του οποίου σχηματίζονταν πολυάριθμα σύνθετα κύρια ονόματα την εποχή των Βίκινγκς, τόσο αρσενικά (Θόρστεϊν, Θόρφινρ) όσο και θηλυκά (Θόργκερδρ, Θόργκουνρ).

Τα τελευταία ισλανδικά έπη αναφέρουν ανθρώπους που λάτρευαν τον Θορ ως προσωπικό τους θεό, όπως ο Θόρολφ από το νησί Μοστρ της δυτικής Νορβηγίας. «Συντηρούσε το ναό του Θορ στο νησί, ήταν πολύ καλός φίλος του Θορ, γι’ αυτό και τον έλεγαν Θόρολφ». Σε μια περίοδο πολιτικής κρίσης «οργάνωσε ένα λαμπρό συμπόσιο με θυσίες και συμβουλεύτηκε τον αγαπημένο του φίλο, τον Θορ, αν έπρεπε να συμφιλιωθεί με τον βασιλιά ή να εγκαταλείψει τη χώρα και να βρει ένα διαφορετικό τρόπο ζωής, για τον εαυτό του και η συμβουλή του Θορ οδήγησε τον Θόρολφ στην Ισλανδία». Καθώς πλησίαζε στη χώρα αυτή, έριξε στη θάλασσα τους ξύλινους στύλους που στήριζαν το επίσημο τιμητικό κάθισμα του στο νορβηγικό προγονικό του παλάτι. «Ο Θορ έδειξε μια μόνο λύση. Ο Θόρολφ αποφάσισε να εγκατασταθεί στην Ισλανδία, στο μέρος που βγήκε στην ξηρά ο Θορ». Οι άποικοι ακολούθησαν τους στύλους που επέπλεαν και βγήκαν σε ένα ακρωτήριο της δυτικής Ισλανδίας, το οποίο από τότε ονομάζεται Θόρσνες.

Μύθοι και Ιστορία των λαών

error

Enjoy this blog? Please spread the word :)

Αρέσει σε %d bloggers: