Το οδικό δίκτυο της Λακωνίας

Η Σπάρτη έχει εικόνα συγκροτημένου κράτους σε κάθε τομέα της δημόσιας και της ιδιωτικής ζωής μετά τα μέσα του 7ου αιώνα π.Χ. Η νίκη στον Μεσσηνιακό πόλεμο και η υπαγωγή της Μεσσηνίας στις περιοικίδες περιοχές της Σπάρτης εξασφάλισε έκτοτε στην τελευταία το οικονομικό υπόβαθρο για τη συγκρότηση σε κράτος. Επιπλέον συνέβαλε καθοριστικά στην έξοδο της στον υπόλοιπο κόσμο με αξιοζήλευτες διπλωματικές και οικονομικές σχέσεις με χώρους όπως η Ιωνία και με συνακόλουθη την πολιτιστική έκρηξη της Λακωνίας τα χρόνια που ακολουθούν. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο δημιουργήθηκε το οδικό δίκτυο της Λακωνίας.

Το οδικό δίκτυο της Λακωνίας
Η αμαξηλάτη οδός Σπάρτης-Τεγέας στη θέση Μονοδένδρι

Οι αρχαίοι Έλληνες δημιούργησαν και ανέπτυξαν πυκνότατο οδικό δίκτυο, τελείως ιδιότυπο και πρωτοποριακό, εξασφαλίζοντας την απρόσκοπτη αμαξηλάτη επικοινωνία σε όλο σχεδόν τον ελλαδικό χώρο. Το αμαξηλάτο οδικό σύστημα των αρχαίων Ελλήνων χρονολογείται τουλάχιστον από τον 7ο αιώνα π.Χ.

Το πιο πυκνό δίκτυο βρίσκεται στην Πελοπόννησο και πρέπει να υπήρξε έργο μιας συγκεντρωτικής εξουσίας, απολύτως αναγκαίας και ικανής για το σχεδιασμό, την πραγμάτωση και τη διαρκή συντήρηση του. Αυτή η εξουσία δεν μπορεί να είναι να είναι άλλη από την Πελοποννησιακή Συμμαχία με κινητήρια δύναμη τη Σπάρτη. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι η ίδια η Σπάρτη διέθετε οδικό δίκτυο εκπληκτικής πυκνότητας, το πολυσχιδέστερο μάλιστα στον ελλαδικό χώρο.

Ο «στρατιωτικός» χαρακτήρας του αμαξηλάτου οδικού δικτύου είναι πασιφανής. Προηγήθηκαν οι στρατιώτες και ακολούθησαν οι έμποροι. Δεν υπήρχε αλλιώς η δυνατότητα να αναλάβει η ιδιωτική πρωτοβουλία τέτοιας κλίμακας έργα. Σημασία για τη δημιουργία του οδικού δικτύου είχε η ύπαρξη ισχυρής συγκεντρωτικής εξουσίας, όπως ήταν η Σπάρτη.

Η Περσία και η Ρώμη αποτελούν τα ακριβή παράλληλα παραδείγματα με τη Σπάρτη. Και ο δύο διέθεταν αξιοθαύμαστο, σε πυκνότητα και ποιότητα παρεχόμενων υπηρεσιών, οδικό δίκτυο που κάλυπτε όχι μόνον την εκάστοτε επικράτεια τους, αλλά εξυπηρετούσε ένα πολύ ευρύτερο όμορο χώρο. Και οι δύο ισχυρές συγκεντρωτικές εξουσίες δημιούργησαν πρωτίστως το οδικό δίκτυο τους για τη ευχερή και απρόσκοπτη κίνηση των στρατιών τους, όπως άλλωστε και η Σπάρτη. Η τελευταία μάλιστα είχε να επιδείξει και μια ειδοποιό διαφορά επιπλέον από την Περσία και τη Ρώμη, αφού είχε ορίσει ως υπεύθυνη για τις οδούς της την ανώτατη πολιτειακή αρχή της, τους δύο βασιλείς. Αυτοί, δηλαδή, που ηγούνταν μιας εκστρατείας ήταν ταυτοχρόνως και οι υπεύθυνοι άρχοντες για το οδικό δίκτυο, μέσω του οποίου επιτυγχανόταν η διεκπεραίωση όποιας στρατιωτικής επιχείρησης.

Η δυνατότητα της Σπάρτης να μεταφέρει ταχύτατα τον στρατό της, όπου υπήρχε ανάγκη και η αξιοθαύμαστη ευχέρεια στρατιωτικών κινήσεων οφειλόταν κατά μεγάλο μέρος στο αμαξηλάτο οδικό δίκτυο και όχι μόνο στην πειθαρχία και την ευψυχία των ανδρών της. Ακόμη, μπορούσε σήμερα να υποθέσουμε ότι υπήρχε και σώμα επιφορτισμένο με τα της οδοποιίας, κάτι ανάλογο με το σημερινό «μηχανικό».

Το οδικό δίκτυο της Λακωνίας διέθετε περίπου 100 αμαξηλάτες οδούς. Η επικοινωνία της Σπάρτης με το Βορρά σήμερα γίνεται με έναν μόνο άξονα. Στην αρχαιότητα γινόταν με τέσσερις: σημερινός δρόμος Σπάρτη-Τρίπολη, διαμέσου αρχαίας Σκιρίτιδος (σημερινή περιοχή Κολλινών-Βλαχοκερασιάς), κατά μήκος του Ευρώτα ως τη Μεγαλοπολιτική, που ήταν η κύρια στρατιωτική οδός (Πελλάνα-Ανεμοδούρι-Ασέα) και τον δυτικότατο, που διέτρεχε την κορυφογραμμή του βόρειου Ταϋγέτου σε υψόμετρο 1.600μ.

Υποβολή απάντησης

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *