Σύσκεψη της Λευκάδας (1821)

Τέλος Ιανουαρίου ή αρχές Φεβρουαρίου 1821 έγινε στα αγγλοκρατούμενα τότε Επτάνησα η σύσκεψη της Λευκάδας. Η σύσκεψη αυτή ήταν αποφασιστική για την επανάσταση στην Στερεά Ελλάδα.

Η Λευκάδα, το πιο κοντινό νησί των Επτανήσων στην Στερεά Ελλάδα, αποτέλεσε όλα τα χρόνια της σκλαβιάς άσυλο για τους καταδιωκόμενους Ρουμελιώτες, που την αισθάνονταν σαν δεύτερη πατρίδα. Από το 1817 υπήρχε στην Λευκάδα τριμελής επιτροπή Φιλικών, Ιωάννης Ζαμπέλιος, Ιωάννης Ζαπραλής και ο Άγγελος Σούνδιας. Με ζήλο και ενθουσιασμό εργάζονταν και οι τρεις για τη διάδοση των εθνικών σκοπών της Φιλικής Εταιρείας και μυούσαν σε αυτήν τους Ρουμελιώτες οπλαρχηγούς.

Στα τέλη Δεκεμβρίου 1820, ο Ιωάννης Ζαμπέλιος πήρε μήνυμα από αντιπρόσωπο του Υψηλάντη, πως αποφασίστηκε να γίνει στη Λευκάδα μετά τη γιορτή των Θεοφανίων σύσκεψη των Φιλικών οπλαρχηγών της Στερεάς. Από τις αρχές Ιανουαρίου άρχισαν να καταφθάνουν στη Λευκάδα ο Οδ. Ανδρούτσος, ο Γ. Τρόγκας, ο Γ. Βαρνακιώτης, ο Γ. Καραϊσκάκης, ο Δ. Μακρής, ο Ν. Στορνάρης, ο Δ. Κοντογιάννης, ο Δ.Κίτσος, ο Κατσικογιάννη, ο Πανουργιάς. Έφθασε επίσης ως απεσταλμένος των Πελοποννησιών ο Ηλίας Μαυρρομιχάλης, γιος του Πετρόμπεη, που για να μην κινήσει τις υποψίες των Άγγλων ήρθε στη Λευκάδα με την ιδιότητα του καρβουνέμπορου. Σαν απεσταλμένος των νησιών ήρθε ο Υδραίος Γιακουμάκης Τομπάζης.

Η σύσκεψη της Λευκάδας έλαβε χώρα στο σπίτι του Ιωάννη Ζαμπέλιου. Η ακριβής ημερομηνία δεν μας είναι γνωστή. Σύμφωνα με το «Σημειωματάριο ενός Φιλικού» του Ζαμπέλιου, η σύσκεψη έγινε την Κυριακή των Απόκρεω, χωρίς όμως να καθορίζει την ημερομηνία. Το θέμα που συζητήθηκε ήταν οι προετοιμασίες που έπρεπε να γίνουν για να ξεσηκωθεί η Στερεά. Στους συνέδρους αναγγέλθηκε ότι έχει ορισθεί από την Αρχή ως ημέρα της έναρξης του Αγώνα η 25η Μαρτίου. Πιθανότατα την πληροφορία την έδωσε ο Ηλίας Μαυρομιχάλης. Ο τελευταίος μετέφερε και το μήνυμα των Πελοποννησίων να ξεσηκωθούν όλοι οι Έλληνες ταυτόχρονα, και την έκκληση τους να καταλάβουν οι οπλαρχηγοί της Στερεάς τις διαβάσεις, ώστε να μην φτάσει στην Πελοπόννησο τουρκικός στρατός.

Η είδηση πως πλησίαζε η μέρα του ξεσηκωμού έγινε δεκτή με μεγάλο ενθουσιασμό από τους παρευρισκόμενους οπλαρχηγούς. Αποφάσισαν ομόφωνα να αρχίσουν τις κατάλληλες προετοιμασίες ώστε να είναι έτοιμοι να ξεσηκωθούν τη μέρα που είχε ορισθεί. Η Λευκάδα ορίστηκε ως τόπος προμήθειας και συγκέντρωσης πολεμοφοδίων. Ανατέθηκε τέλος η εξέγερση της Ανατολικής Στερεάς στους Οδ. Ανδρούτσο και Πανουργιά και της Δυτικής στους Βαρνακιώτη και Τσόγκα. Οι αποφάσεις των συνέδρων επισφραγίστηκαν με δοξολογία και ορκωμοσία που έγινε στο εκκλησάκι της Παναγίας Βλαχέραινας. Όπως σχετικά αναφέρει ο Ζαμπέλιος «γονυπετείς και δακρύοντες όλοι παρεκάλεσαν τον Δημιουργόν να σώσει την ανεγειρομένη Ελλάδα και να στεφανώσει το έργο των με την θείαν χάριν».

Η σπουδαία αυτή σύσκεψη της Λευκάδας παραλληλίστηκε με εκείνη της Βοστίτσας μιας και στην πρώτη συζητήθηκε η έναρξη της επανάστασης στην Ρούμελη και στην δεύτερη στην Πελοπόννησο. Υπάρχει, όμως, μια διαφορά. Στη σύσκεψη της Λευκάδας όλοι οι σύνεδροι δέχθηκαν με ενθουσιασμό το μήνυμα του ξεσηκωμού. Ίσως γιατί σε αυτήν πήραν μέρος ψυχωμένοι οπλαρχηγοί.

Οι αποφάσεις της σύσκεψης μπήκαν αμέσως σε εφαρμογή από τους Ρουμελιώτες οπλαρχηγούς. Έτσι μετά τη διάλυση της ο Πανουργιάς έφυγε για την Ανατολική Στερεά και άρχιζε να προετοιμάζει την εξέγερση της. Οι οπλαρχηγοί της Αιτωλοακαρνανίας ήρθαν ο καθένας στην επαρχία του για τον ίδιο σκοπό.

Εκεί όμως μόνο μερικοί φάνηκαν συνεπείς ως προς την απόφαση που πήραν στη Λευκάδα. Έτσι ο οπλαρχηγός Δ. Μακρής, με σκοπό να εμψυχώσει τον πληθυσμό της περιοχής του, επιτέθηκε στις 5 Μαρτίου με 28 συντρόφους του στην Σκάλα του Μεσολογγίου εναντίον Τούρκων που συνόδευαν «θησαυρό» προοριζόμενο για τη Ναύπακτο. Η επίθεση αυτή ήταν το πρώτο προεπαναστατικό επεισόδιο της Δυτικής Στερεάς Ελλάδας.

Ακολούθησε λίγο αργότερα η επίθεση στην γέφυρα της Τατάρνας, όπου ο Οδ. Ανδρούτσος μαζί με τον ηγούμενο της εκεί μονής Κυπριανό και με ομάδα ψυχωμένων παληκαριών χτύπησαν 60 Τούρκους, που με αρχηγό τον Δερβέναγα Χασάν μπέη Γκέκα, συνόδευαν μεγάλη χρηματαποστολή. Χαρακτηριστικό είναι ότι αντίθετα με ό,τι συνέβη στη Σκάλα Μεσολογγίου, εδώ οι αγωνιστές άφησαν άθικτα τα χρήματα για να φανεί έτσι ότι η επίθεση είχε καθαρά επαναστατικό χαρακτήρα.

Με πληροφορίες από: Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών