Στρίμπογκ και άλλες θεότητες των Ρώσων

Ο Στρίμπογκ πιστεύεται ότι συνδεόταν με τη λατρεία του αέρα. Κάποιοι ερευνητές ετυμολογούν το όνομα του Στρίμπογκ ως παράγωγο από τη σλαβική ρίζα «στρι», που σημαίνει άνεμος. Στις περισσότερες μελέτες του σλαβικού παγανισμού θεωρείται ότι ήταν ο θεός των ανέμων, ενώ οι θεότητες Ντάζμπογκ και Χορς οι θεοί του ήλιου.

Στρίμπογκ και άλλες θεότητες των Ρώσων
Ασημένιο κόσμημα που αναπαριστά τον Σιμάργκλ

Στην «Μπαλάντα της στρατιάς του Ιγκόρ» διαβάζουμε: «οι άνεμοι, εγγονοί του Στρίμπογκ, φυσούν από τη θάλασσα με βροχή από βέλη κατά της γενναίας στρατιάς του Ιγκόρ». Το ζητούμενο είναι αν ο συγγραφέας αναφέρεται στον σλαβικό θεό ως προπάτορα των ανέμων. Αν ναι γιατί στέλνει τα βέλη του να βλάψει τον σλαβικό στρατό.

Ο ισχυρισμός ότι ο Χορς ήταν θεός του ήλιου προέρχεται από μια εξίσου ασαφή αναφορά στην «Μπαλάντα». Το 1114 στο «Μύθο των παρελθοντικών χρόνων» ο χρονικογράφος συγκρίνει τις σλαβικές θεότητες Ντάζμπογκ και Σβαρόγκ με τα ελληνικά αντίστοιχά τους. Ο Ντάζμπογκ, γιος του Σβαρόγκ, παρουσιάζεται ως ήλιος-τσάρος, γγνωστός τους Έλληνες ως Ήλιος. Ετυμολογικά το όνομα Ντάζμπογκ προέρχεται από τη λέξη «μπογκ=θεός» και «νταβάτ/ντατ=δίνω», που υποδηλώνει ότι ήτνα ο θεός που πλουσιοπάροχα προσέφερε σε όσους τον λάτρευαν.

Η Μόκοσα συνήθως θεωρείται θεότητα θηλυκού γένους. Παρόλο που τίποτα συγκεκριμένο δεν είναι γνωστό γθα τη λατρεάι της, μερικοί Ρώσοι μελετητές έχουν φτάσει στο συμπέρασμα ότι ήταν θεά της γονιμότητας, υπεύθυνη και για την ευκαρπία των σπαρτών και για την προστασία της γυναικείας εργασίας και ιδιαίτερα της ύφανσης.

Το όνομα προέρχεται από τη λέξη «μόκρι», που σημαίνει «υγρασία». Ορισμένοι την συνδέουν με την έννοια της ζωογόνου υγρασίας της γης, την προσωποποιημένη υγρή μητέρα της ρωσικής λαίκής παράδοσης και τη χριστιανική λατρεία της Αγιομάρτυρος Παρασκευής, γνωστής στη λαίκή παράδοση «Παρασκευά-Πιάτνιτσα». Ήταν η λεγόμενη Αγία των γυναικών, προστάτιδα των οικιακών εργασιών, του νερού και της υφαντουργικής.

Την ονομαστική ημέρα την Παρασκευής απαγορευόταν η ύφανση και το πλύσιμο των παιδιών και των εούχων. Υπάρχει επίσης η υπόθεση πως στη γυναικεία μορφή με τα χέρια ανασηκωμένα σαν σε ικεσία που υπάρχει σε ορισμένα ρωσικά κεντήματα, υπάρχουν στοιχεία της Μόκοσα.

Η λαϊκή παράδοση της Βόρειας Ρωσίας γνώριζε ένα διαβολεμένο πλάσμα που λεγόταν μόκοσα. Οι γυναίκες που άφηναν μισοτελειωμένα τα υφαντά τους τη νύχτα χωρίς να τα σταυρώσουν φοβούνταν ότι το μόκοσα θα μπέρδευε το νήμα και θα το μόλυνε. Λεγόταν επίσης ότι η παρουσία αυτού του πλάσματος στο σκοτάδι, που υποτίθεται ότι είχε μεγάλο κεφάλι και μακριά αδύντα χέρια, μπορούσε να ανιχνευτεί από το στριφογίρισμα του αδραχτιού του. Αν και και έχουν το ίδιο όνομα, οποιαδήποτε άμεση σχέση ανάμεσα στη Μόκοσα και του μόκοσα είναι εντελώς υποθετική.

Μια άλλη θεότητα των Ρώσων, ο Σιμάργκλ, πιστεύεται ότι έχει ιρανική καταγωγή και ίσως προέρχεται από το υπέροχο πτηνό Σενμορού ή Σιμούργ της αρχαίας Περσίας, που ήταν εν μέρει πουλί, εν μέρει σκύλοςκαι εν μέρει λιοντάρι ή γρύπας. Σύμφωνα με τον περσικό μύθο οι σπόροι των φυτών διασπείρονται στη γη όταν η Σιμούργ τινάζει τα φτερά της.

Αντίστοιχα, ο Σιμάργκλ του Βλαδίμηρου πιστεύεται ότι ήταν θεός των σπαρτών και της βλάστησης. Μερικά ασημένια βραχιόλια από το Κίεβο και την Παλαιά Ριαζάν, που χρονολογούνται από τον 12ο και 13ο αιώνα αναπαριστούν ένα παράξενο φτερωτό πλάσμα, άλλοτε με νύχια και κεφάλι σκύλου και άλλοτε μάλλον με γρύπα με κεφάλι αετού. Το πλάσμα αυτό θυμίζει τη χαραγμένη μορφή της Σιμούργ σε αρχαία ασημένια και χρυσά περσικά πιάτα. Μερικοί θεωρούν αυτή τη διακόσμηση ως αναπαράσταση του Σιμάργκλ.