Αποβιβαστήκαμε στην Κόρινθο, που είχε φτάσει στο απόγειο της. Τα καλλιτεχνικά αριστουργήματα της, οι κάθε είδους θησαυροί της συναγωνίζονταν τον πλούτο του Παρθενώνα και του ιερού του Δία στην Ολυμπία, όταν οι Ρωμαίοι την κατέστρεψαν από άκρη σε άκρη. Αργότερα ανοικοδομήθηκε από τους ίδιους και ανέκτησε μέρος της πρώτης λάμψης της.
Ο Ηρώδης ο Αττικός, ο λαμπρός αυτός πολίτης-ευεργέτης της Αθήνας, έπραξε το ίδιο για την Κόρινθο. Ανασκεύασε το θέατρο της με δικά του έξοδα. Όμως, ο Αλάριχος ισοπέδωσε και πάλι τα πάντα, έτσι ώστε σήμερα η πόλη, η οποία κάτω απ΄την ενετική κατοχή απέκτησε και πάλι μια κάποια σπουδαιότητα, είναι λεηλατημένη όσο ποτέ.
Στην Κόρινθο ελπίζαμε ότι παρά την έλλειψη άφθονης συγκομιδής, τουλάχιστον η περιέργεια μας θα έβρισκε κάτι να σταχυολογήσει ανάμεσα στα ερείπια που διακρίναμε. Αλλά αν υπάρχει στην Ελλάδα για όπου πρέπει κανείς στη θέα της να εγκαταλείπει κάθε ελπίδα, αυτή είναι η μελαγχολική και ερημωμένη Κόρινθος. Τι αλλαγή!
Ποτέ μεγαλείο που είχε εκπέσει δεν μας είχε προκαλέσει παρόμοια θλίψη. Τα τείχη που έχουν καταρρεύσει κατά το ήμισυ, φέρουν σημάδια πρόσφατης λεηλασίας. Οι κάτοικοι της έχουν φύγει. Μερικοί στρατιώτες τριγυρίζουν μέσα στα χαλάσματα της σε αναζήτηση λείας, ενώ μέσα σε αυτή τη μοναξιά, που μοιάζει καταραμένη επτά δωρικές κολόνες μένουν όρθιες -πιστεύεται ότι ανήκουν στο ναό του Ποσειδώνα- μοναδικές μαρτυρίες ότι σε άλλους χρόνους υπήρχαν θεοί για την Κόρινθο.
Μας έδειξαν τα σχεδόν σβησμένα ίχνη ενός αμφιθεάτρου που διαμορφώθηκε πάνω σε βράχο και κατόπιν ανεβήκαμε στην ακρόπολη και την κορυφή από όπου μας αποκαλύφθηκε όλος ο Ισθμός, οι δύο θάλασσες και ένας μεγάλος ορίζοντας. Είχαμε μπροστά μας την τοποθεσία αυτής της τόσο ανθούσας πόλης, την άκρη του κόλπου και πίσω μας τις κορυφές του Κιθαιρώνα, ο οποίος μας απέκρυβε τις Πλαταιές και τη Θήβα, αριστερά μας τον Ελικώνα και στο βάθος το νεφοσκεπή Παρνασσό. Δεξιά στον έτερο κόλπο είχαμε την Αθήνα και το Ναύπλιο, όπου σκοπεύαμε να κατευθυνθούμε, αλλά οι συνθήκες δε μας το επέτρεψαν γιατί ο πόλεμος μόλις είχε αρχίσει. Οι γιοι του Κολοκοτρώνη είχαν καταφέρει τα πρώτα χτυπήματα. Ένα τμήμα από κλέφτες στρατοπέδευσε στην Κόρινθο.
Βρήκαμε ένα κατάλυμα σε ένα σπίτι εγκαταλελειμμένο. Οι προηγούμενοι επισκέπτες του είχαν κάψει τις πόρτες και τα παράθυρα. Τα ξύλινα πατώματα υπάρχουν ακόμη. Κάψτε τα μας απαντούν όταν ζητάμε ξύλα για να μαγειρέψουμε το ρύζι μας. Διάφοροι περίεργοι στρατιώτες μας επισκέπτονταν. Τους υποδεχόμασταν καθισμένοι στις αποσκευές μας, για να μην τους προκαλέσουμε την επιθυμία να τις ανοίξουν. Συμφωνήσαμε να μην απομακρυνθούμε ο ένας από τον άλλο και το βράδυ να κοιμηθούμε με το όπλο στο χέρι. Ωστόσο, ο Δημήτριος συναντά κάποιους γνωστούς και το βράδυ κυκλώνει το σπίτι με σκοπούς.
Συνήθισα τους φύλακες και ονειρευόμουν την κρήνη Πειρήνη. Κάποιοι την τοποθετούσαν στον Ακροκόρινθο και πιστεύω περισσότερο στην παράδοση αυτή. Άλλοι μου έδειχναν στην κάτω πόλη, μια μικρή δεξαμενή γοτθικής κατασκευής. Ο Παυσανίας αναφέρει έναν αξιοσημείωτο αριθμό κρηνών. Βρήκαμε αρκετές από αυτές. Ψηλά χόρτα, μαρμάρινα θραύσματα και τούβλα παρεμποδίζουν τη ροή τους. Στύλοι κείτονται ακόμη στο έδαφος. Μία, με αρχαίο πράσινο χρώμα, τη χρησιμοποιήσαμε για κάθισμα στην κορυφή της ακρόπολης. Αυτά τα μάρμαρα, κάποια μεταλλικά ανάγλυφα, οι επτά όρθιες κολόνες ενός άγνωστου ναού, είναι ό,τι απομένει από τη μεγαλοπρέπεια μιας πόλης όπου η Αφροδίτη έτρεφε στο ιερό της χίλιες και πλέον ιέρειες. Μια πόλη που υπήρξε θέατρο της οργής της Μήδειας και των απολαύσεων της Λαΐδος.
Επιπλέον, δεν μπορούμε να την προσεγγίσουμε χωρίς το φόβο της μόλυνσης και της αιματηρής αναρχίας. Είναι απαραίτητο για τον περίπατο μας η συνοδεία φρουράς. Για να κοιμηθούμε πρέπει να μισθώνουμε φρουρά -και κάτω από αυτές τις συνθήκες μπορούμε να πούμε ότι η Κόρινθος δεν προσφέρεται για επίσκεψη στους φτωχούς.
Το λιμάνι Κεχρεαί της Κορίνθου ήταν στο Σαρωνικό κόλπο, και το Λέχαιο στον απέναντι κόλπο (Κορινθιακό). Πρόκειται για μια θαυμάσια εμπορική θέση. Είναι το φυσικό λιμάνι διαμετακομιστικού εμπορίου της Μικράς Ασίας με την Ευρώπη, της Ελλάδας με την Ιταλία. «Σας συστήνω, έλεγε ο Απόστολος Παύλος, την αδελφή Φοίβη, διακόνισσα της Εκκλησίας, που βρίσκεται στο λιμάνι Κεχρεαί». Σήμερα, μόνο ένα σπίτι αποτελεί τη χριστιανική κοινότητα.
Το λιμάνι διατηρεί ακόμη μερικά καΐκια. Νοικιάσαμε ένα και κατά τα μεσάνυχτα ανοιχτήκαμε κωπηλατώντας. Ξάπλωσα στη βάρκα και αφέθηκα στις σκέψεις μου. Τι θα έπρεπε να πω για την Ελλάδα; Εκτός από τον ουρανό της και κάποια χαλάσματα, αν της αφαιρέσετε τη λαμπερή φορεσιά με την οποία τη ντύνει η φαντασία μας, πόσο λύπη προκαλεί η γύμνια της!
Bartelemy Bacheville