Σοβολάκο: η πρώτη νίκη του Καραϊσκάκη

Μετά την αποτυχία τους τα Χριστούγεννα του 1822 να καταλάβουν το Μεσολόγγι, οι πασάδες Ομέρ Βρυώνης και Κιουταχής αναχώρησαν για το Βραχώρι (Αγρίνιο) με σκοπό να περάσουν τον Αχελώο και να φύγουν ο πρώτος στην Ήπειρο και ο δεύτερος στα Τρίκαλα. Καθώς ο Καραϊσκάκης πληροφορήθηκε ότι οι Τούρκοι θα περνούσαν από το αρματολίκι του στα Άγραφα, έσπευσε να καταλάβει τον Αη-Βλάση ή Σοβολάκο.

Ο Καραϊσκάκης στο αρματολίκι των Αγράφων διορίσθηκε το 1822 από τον Χουρσήτ πασά, ενώ η Γερουσία της Δυτικής Ελλάδας στη θέση αυτή είχε αναγνωρίσει τον Γιαννάκη Ράγκο. Ο Καραϊσκάκης έδιωξε τον τελευταίο με τα όπλα, πράγμα που δυσαρέστησε πολύ τον Μαυροκορδάτο και έπεσε στη δυσμένεια του. Ο καπετάνιος για να κρατήσει το αρματολίκι του προσποιόταν υποταγή στην τουρκική εξουσία και οι τουρκικές αρχές υποκρίνονταν πως πιστεύουν στην υποταγή περιμένοντας την κατάλληλη ευκαιρία να εκστρατεύσουν εναντίον του. Η στάση του Καραϊσκάκη ως το 1823 ήταν στάση αναμονής. Και όπως λέει ο Δημήτριος Αινιάν, ο καπετάνιος «οικονομούσεν αμφότερα τα μέρη, κλίνων όμως προς του Έλληνας».

Όταν ο Καραϊσκάκης έπιανε το Σοβολάκο για να εμποδίσει το πέρασμα των Τούρκων από το αρματολίκι του τυπικά δεν ερχόταν σε σύγκρουση με την τουρκική εξουσία, η οποία πάντοτε, όταν παραχωρούσε αρματολίκι των Αγράφων, δεχόταν τον όρο να μην περνούν Τούρκοι από εκεί.

Στις 15 Ιανουαρίου ο Καραϊσκάκης έπιασε το Σοβολάκο, τοποθέτησε τα παλικάρια του σε μια κορυφογραμμή και ο ίδιος μαζί με άλλους στο κέντρο της παράταξης μπροστά σε μια σπηλιά. Όταν έφτασαν οι Τούρκοι στο Σοβολάκο του ζήτησαν να τους αφήσει ελεύθερο τον δρόμο. Ο Καραϊσκάκης αρνήθηκε. Έτσι άρχισε η μάχη του Αη-Βλάση ή Σοβολάκου. Οι Τούρκοι με ορμητική έφοδο ανέβηκαν, τσάκισαν και έτρεψαν σε φυγή το αριστερό και το δεξιό μέρος της παράταξης των Ελλήνων. «Η σπηλιά» όμως «ήτον απότομος και αδύνατο κανείς να φύγει. Εκεί ήτον το κέντρο». -«Εδώ θα πεθάνουμεν όλοι, όσοι απομείναμεν! λέγει ο αρχηγός. Στρώνει ο πόλεμος. Ανακαλεί ο σαλπιγκτής τους τσακισθέντας. Συνέρχεται ο στρατός ακούων τον αρχηγόν οπίσω», επιστρέφουν και νικούν.

Καταδιώκουν τους Τουρκαλβανούς ως το Βραχώρι. Διακόσιοι σκοτώθηκαν και μεταξύ τους και ο Ισμαήλ Χατζημπέντος από βόλι του Καραϊσκάκη μετά από μονομαχία μαζί του κατά τη διάρκεια της μάχης. Από τους Έλληνες 20, ανάμεσα τους και το πρωτοπαλίκαρο και επιστήθιος φίλος του Καραϊσκάκη, ο Μπακογιάννης. Οι Τούρκοι στις 28 Ιανουαρίου από το Βραχώρι πέρασαν τον Αχελώο.

Τελικά οι Τούρκοι έφθασαν στον Κραβασαρά στις 8 Φεβρουαρίου και από εκεί με πλοία πέρασαν στην Πρέβεζα. Η νίκη αυτή του Καραϊσκάκη στάθηκε αποφασιστική για τη φήμη και τη μετέπειτα στάση του στην Επανάσταση.

Με πληροφορίες από: Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών