Πυρπόληση της τουρκικής ναυαρχίδας

Μετά την καταστροφή της Χίου, τον Μάιο του 1822 έγιναν δύο απόπειρες να πυρποληθούν τουρκικά πλοία στα παράλια της Μικράς Ασία. Δυστυχώς απέτυχαν. Έτσι την 1η Ιουνίου δύο πυρπολικά, ένα ψαριανό με κυβερνήτη τον Κωνσταντίνο Κανάρη και ένα υδραίικο με κυβερνήτη τον Ανδρέα Πιπίνο, συνοδευόμενα από τέσσερα άλλα πλοία που θα βοηθούσαν μετά την πυρπόληση, στη διάσωση των πληρωμάτων των πυρπολικών, ξεκινούσαν από τα Ψαρά για το παράτολμο έργο τους, την πυρπόληση της τουρκικής ναυαρχίδας.

Με αρκετές προφυλάξεις αφού περίμεναν ευνοϊκό άνεμο, τη νύχτας της 6ης προς την 7η Ιουνίου, πλησίασαν την αρμάδα. Το βαθύ σκοτάδι της αφέγγαρης νύχτας και η συμμετοχή των Τούρκων στη μεγάλη γιορτή του μπαϊραμιού θεωρήθηκαν κατάλληλη ευκαιρία για την πυρπόληση. Τα φωτισμένα για τη γιορτή τουρκικά πλοία έκαναν ακόμη ευνοϊκότερες τις συνθήκες, γιατί τα πυρπολικά μπορούσαν να κινηθούν με άνεση στη σκοτεινή θάλασσα και να επισημάνουν ευκολότερα τον στόχο τους.

Ο Κανάρης έπλευσε προς τη ναυαρχίδα και ο Πιπίνος εναντίον του δικρότου του Μπεκήρ μπέη, που οι Τούρκοι χρησιμοποιούσαν για αντιναυαρχίδα. Το πυρπολικό του Πιπίνου πλησίασε, ο Πιπίνος πυροδότησε, αλλά το πλήρωμα βιαστικά απομακρύνθηκε στη βάρκα του πυρπολικού χωρίς να έχει προσδέσει γερά το μπουρλότο στο δίκροτο. Εξάλλου το πλήρωμα του αντιλήφθηκε έγκαιρα το μπουρλότο και κατάφερε να το απωθήσει.

Το πυρπολικό όμως του Κανάρη, με πηδαλιούχο τον Ιωάννη Θεοφιλόπουλο, μπόρεσε με θαυμάσιους ελιγμούς να προσδέσει στέρεα στη ναυαρχίδα, από την πλευρά που έπνεε ο άνεμος. Σε λίγα λεπτά και ενώ το πλήρωμα είχε αποβιβασθεί στη βάρκα, τεράστιες φλόγες άρχισαν να απλώνονται σε όλα τα σημεία του πλοίου, στο οποίο ήταν συγκεντρωμένοι όλοι σχεδόν οι αξιωματικοί του τουρκικού στόλου που βρίσκονταν κοντά στο στενό της Χίου. Τα ογδόντα τέσσερα πυροβόλα του άρχισαν τότε να εκπυρσοκροτούν συμπληρώνοντας την καταστροφή και από τις 2.000 άνδρες που ήταν συγκεντρωμένοι στη γιορτή ελάχιστοι σώθηκαν.

Ο Καρά Αλής στην προσπάθεια του να διαφύγει στη βάρκα, πληγώθηκε θανάσιμα, από φλεγόμενο κατάρτι που έπεσε πάνω του, και εξέπνευσε μόλις μεταφέρθηκε στην ακτή. Αντίθετα οι πυρπολητές, χωρίς κανένα θύμα ανάμεσα τους ξέφυγαν και πλησίασαν στα πλοία που τους περίμεναν στην είσοδο του στενού.

Το κατόρθωμα αυτό πανηγυρίσθηκε από όλο τον Ελληνισμό. Τεράστια εντύπωση προκάλεσε το κατόρθωμα των ηρωικών πυρπολητών και στη Ευρώπη, όπου χαρακτηρίστηκε «κοσμοϊστορικό γεγονός». Ο Άγγλος ιστορικός Τόμας Γκόρντον γράφει πως η πυρπόληση της ναυαρχίδας ήταν «ένα από τα πιο καταπληκτικά στρατιωτικά κατορθώματα που αναφέρει η ιστορία» και εκθειάζοντας τον Κανάρη γράφει: «είναι ο πιο έξοχος εκπρόσωπος του ηρωισμού που η Ελλάδα όλων των εποχών μπορεί να υπερηφανεύεται».

Με πληροφορίες από: Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών