Προεπαναστατικά επεισόδια (Μάρτιος 1821)

Μετά την αναχώρηση τους από την Αγία Λαύρα, ο Παλαιών Πατρών Γερμανός, ο Κερνίκης Προκόπιος και ο Ανδρέας Ζαΐμης πήγαν στα Νεζερά, ο Ασημάκης Ζαΐμης και ο Ασημάκης Φωτήλας στην Κερπινή (χωριό στα βόρεια των Καλαβρύτων), ο Σωτήρης Χαραλάμπης και ο Σωτήρης Θεοχαρόπουλος στη Ζαρούχλα, ο Παναγιώτης Φωτήλας στο Λιβάρτζι και ο Ανδρέας Λόντος στα Βούρα (Διακοφτό). Από αυτά τα χωριά, όπου αισθάνονταν ασφαλείς, έρχονταν σε συνεννοήσεις διά μέσου των απεσταλμένων τους με τους αρχηγούς των άλλων επαρχιών της Πελοποννήσου, ενώ παράλληλα στρατολογούσαν τους πρώτους ενθουσιώδεις στρατιώτες για τον Αγώνα. Ακόμη σε αυτές τις περιοχές θα λάβουν χώρα πολλά προεπαναστατικά επεισόδια.

Από τα μέσα ως τις 20 Μαρτίου, μερικές μεμονωμένες επιθέσεις εναντίον των Τούρκων στην επαρχία Καλαβρύτων, που πρόσθεσαν πολύ μεγάλη ένταση στην ήδη τεταμένη ατμόσφαιρα και αποτέλεσαν τον σπινθήρα για την έναρξη της Επανάστασης στην περιοχή, αποτέλεσαν τα προεπαναστατικά επεισόδια, που άνοιξαν το δρόμο για τον Αγώνα. Προεπαναστατικά επεισόδια έγιναν και σε άλλες επαρχίες της Πελοποννήσου, ιδίως στη Μεσσηνία.

Ο Νικόλαος Σολιώτης, ο μυημένος στη Φιλική Εταιρεία ταχυδρόμος, που τον είχε συναντήσει στα Καλάβρυτα ο απογοητευμένος από τα αποτελέσματα της σύσκεψης της Βοστίτσας Παπαφλέσσας, τήρησε την υπόσχεση που του έδωσε τότε και πρώτος σήκωσε τα όπλα εναντίον των Τούρκων. Στις 14 Μαρτίου 1821, όπως αφηγείται ο ίδιος στα απομνημονεύματα του, έστησε ενέδρα και χτύπησε στις Πόρτες, κοντά στο Αγρίδι, τους ταχυδρόμους που μετέφεραν επιστολές του καϊμακάμη Σελήχ στον Χουρσήτ στα Ιωάννινα.

Μετά το πρώτο αυτό επεισόδιο του Αγώνα ακολούθησε στις 16 ή 18 Μαρτίου η επίθεση, με την ευχή του Ασημάκη Ζαΐμη, των Χονδρογιανναίων εναντίον του εισπράκτορα Σεϊδή Λαλιώτη, που μετέφεραν μαζί με τον καταγόμενο από τη Βυτίνα τραπεζίτη Νικ. Ταμπακόπουλο δημόσια χρήματα από τα Καλάβρυτα στην Τριπολιτσά. Η απόπειρα έγινε στην τοποθεσία Χελωνοσπηλιά, κοντά στις Καστανιές. Ο Σεϊδής κατόρθωσε να διαφύγει και έντρομος διηγήθηκε στους Τούρκους αγάδες την περιπέτεια του.

Τότε εκδόθηκε διαταγή του καϊμακάμη Σελήχ στους προύχοντες να χτυπούν ανελέητα κάθε παρόμοιο κρούσμα κλεφτών στον καζά τους, αν ήθελαν να έχουν την εύνοια της Διοικήσεως. Διαφορετικά οι συνέπειες θα ήταν βαρύτατες για αυτούς. Η διαταγή που έχει ημερομηνία 20 Μαρτίου, αναφέρεται στον επεισόδιο της Χελωνοσπηλιάς και βοηθά στην χρονολόγηση των γεγονότων.

Άλλο επεισόδιο των κρίσιμων εκείνων ημερών ήταν ο φόνος κατά διαταγή του Ασημάκη Φωτήλα στο Λιβάρτζι δύο Τούρκων σπαχήδων (φοροεισπράκτορες) από την Τριπολιτσά, των Τσιπουγλαίων. Ακόμη η δολοφονική επίθεση του Νικόλαου Σολιώτη εναντίον Αλβανών στο Βερσοβά, η προσβολή και ο φόνος μερικών από τους 18 Τούρκους που πηγαίνοντας από τα Σάλωνα στην Τριπολιτσά, έπεσαν στην ενέδρα των Πετμεζαίων στην Ακράτα, καθώς και ο φόνος στον Ανάγυρο του Σοπωτού των Μουκαπελεμτσίδων, που συνόδευαν τους Ασήμαγα και Ομέραγα, από τους Σταθ. Πανόπουλο, Αθαν. Κίσο, Παν. Βλάντη και άλλους.

Το πιο σοβαρό όμως επεισόδιο που κατέληξε στην πρώτη καθ’ αυτή πολεμική επιχείρηση του Αγώνα ήταν η επίθεση εναντίον ανθρώπων του Τούρκου διοικητή (βοεβόδα) των Καλαβρύτων Ιμπραήμ πασά Αρναούτογλου, που είχε ξεκινήσεις στις 18 ή 20 Μαρτίου για την Τριπολιτσά. Προπορευόταν ο Αράπης δούλος του και χωριστά ο καφετζής του με εντολή να κάνουν στο τσιφλίκι του, στη Ντάρα, τις απαιτούμενες προετοιμασίες για την εκεί διανυκτέρευση του. Στη θέση Παλιόπυργος οι Πετμεζαίοι, ενεδρεύοντας, σκότωσαν τον αράπη. Λίγο αργότερα ο Τούρκος καφετζής επίσης έπεσε στην ενέδρα, που του έστησαν οι ίδιοι μαζί με τους Μαζαίους, και σκοτώθηκε. Ο Αρναούτογλου όταν πληροφορήθηκε τι συνέβη, έντρομος, έσπευσε να κρυφτεί μαζί με Τούρκους κατοίκους της περιοχής στους τρεις οχυρούς πύργους των Καλαβρύτων.

Τα γεγονότα των Καλαβρύτων έγιναν αμέσως γνωστά στην κεντρική τουρκική διοίκηση, στην Τριπολιτσά, που αποφάσισε τότε να φυλακίσει τους ομήρους αρχιερείς και προκρίτους. Από τη στιγμή εκείνη άρχισαν να φθάνουν στην Τριπολιτσά Τούρκοι πρόσφυγες, ιδίως από την ύπαιθρο, ενώ παράλληλα και πολλοί Έλληνες φρόντιζαν να ασφαλίσουν τις οικογένειες τους σε ορεινά κρησφύγετα και όσοι μπορούσαν μακριά από την Πελοπόννησο και ιδιαίτερα στα νησιά.

Με πληροφορίες από: Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών