Ο τουρκικός στρατός το 1922

Ο τουρκικός στρατός είχε υποστεί πολλές απώλειες κατά τις πολεμικές επιχιερήσεις του 1921 και σε απλούς πολεμιστές αλλά και αξιωματικούς όλων των βαθμών. Ήταν όμως για τον τουρκικό στρατό ευκολότερη η αναπλήρωση των απωλειών από ό,τι ήταν για την ελληνική στρατιά. Τα κενά συμπληρώθηκαν με την αθρόα προσέλευση εμπειροπόλεμων αξιωματικών από την Κωνσταντινούπολη, με εκατοντάδες νέων μάχιμων αξιωματικών της Στρατιωτικής Σχολής της Άγκυρας, και επιπλέον με την πρόσκληση όλων των εφέδρων αξιωματικών, που είχαν συμμετάσχει στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι ανάγκες σε οπλίτες καλήφθηκαν με την πρόσκληση των κλάδων, 1919, 1920 και 1921, όπως και όλων όσων βρίσκονταν σε αναστολή κατατάξεως.

Ο τουρκικός στρατός το 1922

Η ελληνική ηγεσία πιστεύοντας ότι ο ελληνικός στρατός δεν ήταν σε θέση μετά τις επιχειρήσεις του Σαγγάριου, να αναλάβει επιθετική πρωτοβουλία, σύντομα τουλάχιστον, μετέφερε τον κύριο όγκο των δυνάμεων της νοτιότερα. Εκέι η διαχείμαση τους θα γινόταν υπό καλύτερες συνθήκες, αλλά κυρίως ο ανεφοδιασμός τους θα γινόταν ευκολότερος, εφόσον θα βρίσκονταν πλησιέστερα στα εύφορα διαμερίσματα του Ικονίου και των Αδάνων, που διέθεταν αρκετά καλό οδικό δίκτυο και σιδηρόδρομο. που έφθανε στη περιοχή της εγκατάστασης των στρταιωτικών τμημάτων. Επιπλέον καλυπτόταν έτσι το Ικόνιο από τυχόν ελληνική επιθετική ενέργεια, αλλά προπάντων εξασφαλιζόταν η δυνατότητα να αναληφθεί τουρκική επίθεση εναντίον της «εξέχουσας» του Αφιόν Καρά Χισάρ.

Ο εφοδιασμός του τουρκικού στρατού, και ιδίως η ανάπτυξη της επιθετικής του ικανότητας, επιδιώχθηκε με εντατική εκαπίδευση και με ασκήσεις στο πλαίσιο μεραρχίας και Σώματος Στρατού. Κέντρο Εκπαιδεύσεως ιδρύθηκε στο Ικόνιο για τη μετεκπαίδευση των αξιωματικών, και έμπεδα Συντάγματα, επτά πεζικού, ένα πυροβολικού και ένα πολυβόλων, συστήθηκαν στα μετόπισθεν για την εκπαίδευση των νεοσυλλέκτων. Ιδιαίτερη προσοχή δόθηκε στις υπηρεσίες πληροφοριών και έτσι το Τουρκικό Επιτελείο ήταν πάντα πληροφορημένο για την κατάσταση και τις κινήσεις του ελληνικού στρατού.

Ο εφοδιασμός σε ιματισμό έγινε με προμήθεις από την Κωνσταντινούπολη και από τους Γάλλους και τους Ιταλούς διαμέσου των λιμανιών της Μερσίνας, της Αλεξανδρέττας και της Αττάλειας. Από τους Γάλλους έγινε προμήθεια 1.500 οπλοπολυβόλων, και 400 φορτηγών αυτοκινήτων «Μπερλιέ» των 3 τόννων, ενώ υπογράφηκε και συμφωνία με Ιταλούς αντιπροσώπους του εργοστασίου «Φίατ» (Fiat) για την προμήθεια 150 αυτοκινήτων. Στα Άδανα ίδρυσαν οι Γάλλοι εργοστάσιο πυρομαχικών. Επίσης έγινε προμήθεια 50 αεροπλάνων, αναγνωριστικών και καταδιωκτικών. Έτσι, ο τουρκικός στρατός ενισχυόταν συνεχώς, ιδίως από τις αρχές του 1922, και κάθε μέρα που περνούσε βελτιωνόταν.

Τον Αύγουστο του 1922, η συνολική δύναμη των συγκροτημένων μονάδων του τουρκικού στρατού έφθανε τους 120.000 άνδρες. Οι μάχιμοι ήταν 78.000 και από αυτούς 7.000 περίπου ιππείς. Απέναντι στο νότιο τμήμα το ελληνικού μετώπου βρίσκονταν συνολικά 80.000 Τούρκοι στρταιώτες. Από αυτούς μάχιμοι ήταν 55.000 και μεταξύ τους 5.000 περίπου ιππείς.

Ο αντιστράτηγος Κλ. Μπουλαλάς στο βιβλίο του «Η Μικρασιατική Εκστρατεία 1919-1922», συγκρίνοντας τον εξοπλισμό των δύο αντιπάλων στρατών, αναφέρει ότι οι Έλληνες υπερείχαν στον αριθμό των ανδρών (μάχιμων και μη), τον αριθμό των πυροβόλων, των πολυβόλων και οπλοπολυβόλων, αλλά μειονεκτούσαν όσον αφορά το Ιππικό, την αποτελεσματικότητα και το βεληνεκές των οπλοπολυβόλων, το διαμέτρημα, το βεληνεκές και το βάρος βλήματος των πολυβόλων.

Στο Νότιο Συγκρότημα οι Έλληνες ήταν ισόπαλοι στις δυνάμεις πεζικού, πλεονεκτούσαν σε αριθμό πολυβόλων και οπλοπολυβόλων και μειονεκτούσαν στο Ιππικό. Οι Τούρκοι όμως δεν μπορούσαν να υπερηφανευτούν για το ηθικό των στρατιωτών τους, το οποίο ουδέποτε ήταν εξαίρετο και αγωνιστικό, υπερείχαν όμως στα στελέχη.

Αν όμως οι δύο αντίπαλοι στρατοί ήταν σχεδόν ισόπαλοι στο νότιο τομέα του μετώπου, οι Τούρκοι ειδικά στο νότια του ποταμού Ακάρ τμήμα του εξασφάλιζαν συντριπτική υπεροχή, με κατάλληλη διάταξη των δυνάμεων τους. Έτσι ενώ απέναντι στο ελληνικό Γ’ Σώμα Στρατού έταξαν μικρές σχετικά δυνάμεις απέναντι στην «εξέχουσα» του Αφιόν Καραχισάρ, συγκέντρωσαν 11 μεραρχίες πεζικού σε πρώτη γραμμή και 4 μεραρχίες πεζικού και 4 μεραρχίες ιππικού σε εφεδρεία. Από αυτές στα νότια του ποταμού Ακάρ βρίσκονταν 8 μεραρχίες πεζικού σε πρώτη γραμμή, 4 μεραρχίες πεζικού και 3 μεραρχίες ιππικού σε εφεδρεία, και υποστηρίζονταν από 200 ελαφρά και 22 βαρέα πυροβόλα.

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών