Ο Πέτρος και οι θάλασσες

Ο Πέτρος ο Μέγας ήταν αυτοκράτορας της Ρωσίας, ο οποίος ανέβηκε στην εξουσία λίγο μετά την άνοδο των Ρομανόφ, η δυναστεία των οποίων ξεκινά το 1613. Ο Πέτρος ο Μέγας στην ουσία μπαίνει στα πολιτικά πράγματα διαδεχόμενος τον πατέρα του, τη δεκαετία του 1680. Ο Πέτρος ο Μέγας ήταν ένας γίγαντας: πανύψηλος, ξεπερνούσε τα 2.05 μέτρα.

Ενόσω ήταν νέος συμμετείχε σε εκστρατείες με τον πατέρα του, του άρεσενα μπλέκεται με τους στρατιώτες, να κάνει μαζί τους όποια εργασία χρειάζονταν, να αποκολλούν κάρα, να δημιουργούν προσβάσεις με ξυλεία για να περάσουν ποταμούς, κ.λπ. Ήταν μια πολύ σπουδαία προσωπικότητα που ήξερε να διοικεί και να αλλάζει την πορεία ενός λαού τόσο μεγάλου και τόσο εκτεταμένου όπως είναι οι Ρώσοι στον 17ο και 18ο αιώνα.

Ο Πέτρος ο Μέγας, όταν ενηλικιώθηκε και μπήκε στη διαδικασία τού να συνδυάζεται με τη δράση του πατέρα του κ.λπ., είδε την προσπάθεια από πλευράς της Ρωσίας να επεκταθεί προς τη Βαλτική Θάλασσα και να καταλάβει τμήματα προς τα δυτικά. Η Ρωσία είχε ένα πρόβλημα. Ο Πέτρος ο Μέγας είχε δει τη μεγάλη αγωνία της χώρας του για τον εξής στόχο της: Επί Ρομανόφ δόθηκε μεγάλη έμφαση στην επέκταση της Ρωσίας προς τα ανατολικά και με τη βοήθεια των Κοζάκων (ενός σώματος εφίππων γενναίων πολεμιστών που σχετίζονταν με τη στέπα και που ήταν ιππείς καταπληκτικοί και αφοσιωμένοι στους τσάρους) μπόρεσαν να καταλάβουν τις εκτεταμένες αυτές περιοχές των στεπών και της ταϊγκά στην οποία ζουν φυλές νομάδων, κυνηγών

Ενώ οι Ρομανόφ πήγαν πολύ καλά στην επέκτασή τους προς τα ανατολικά και έφτασαν στη δεκαετία του 1630 ήδη στον Ειρηνικό ωκεανό και συνέχιζαν αυτές τους τις εξελίξεις, είχαν ένα πρόβλημα: δεν είχαν κανένα λιμάνι. Και έτσι, ο Ιβάν ο Τρομερός στον 16ο αιώνα, αποφάσισε να ιδρύσει ένα λιμάνι, εδώ στον Αρχάγγελο, σε βόρειο δηλαδή σημείο, στον Αρκτικό ωκεανό στην ουσία. «Архангельск» (Αρχαγκέλσκ) λέγεται. Είναι το πρώτο λιμάνι της Ρωσίας και το λιμάνι αυτό είχε ένα μεγάλο πλεονέκτημα: ότι επιτέλους η χώρα είχε ένα λιμάνι. Όμως το λιμάνι αυτό ήταν γιόα πολλούς μήνες τον χρόνο κλεισμένο από τους πάγους, επομένως στην ουσία το είχες κάποιους μήνες μόνο τον χρόνο.

Όταν ο πατέρας του Πέτρου του Μεγάλου άρχισε να παίζει τον ρόλο του στην περιοχή της Ρωσίας, αισθάνθηκε ότι είναι κρίμα για τη Ρωσία να μην έχει ένα λιμάνι στη Βαλτική. Η Βαλτική Θάλασσα βρίσκεται στα δυτικά και είναι μια θάλασσα ζεστή, δεν παγώνει τον χειμώνα, και τα όρια της Ρωσίας ήταν κοντά στη Βαλτική, αλλά δεν έβγαινε στη θάλασσα. Η Ρωσία ήθελε με κάθε τρόπο αν είναι
δυνατόν να κατακτήσει τη ζώνη της Βαλτικής για να γίνει μια δύναμη της Βαλτικής και να έχει και έξοδο στη θάλασσα αυτή.

Για να πετύχει όμως αυτά η Ρωσία, έπρεπε να συγκρουστεί με τη Σουηδία, διότι την εποχή αυτή, στο τέλος του 17ου αιώνα, η μεγάλη δύναμη της Βαλτικής είναι η Σουηδία και ελέγχει αυτά τα παράλια. Έτσι η Ρωσία, πριν από τον Πέτρο τον Μεγάλο, είχε αρχίσει συγκρούσεις με τη Σουηδία.
Όμως στη διάρκεια των συγκρούσεων αυτών η Σουηδία κατανικούσε τον ρωσικό στρατό και η Ρωσία ζούσε τη μία ήττα μετά την άλλη.

Ο Πέτρος ο Μέγας το είχε ζήσει αυτό. Ο ίδιος, συμμετέχοντας σε εκστρατείες, είχε βιώσει αυτήν την ταπείνωση της χώρας του και τις αλλεπάλληλες ήττες από τη Σουηδία και τον είχε ταράξει το γεγονός ότι μια χώρα η οποία ήδη ήταν μεγάλη ηττώνταν από μία άλλη χώρα, η οποία ήταν πολύ μικρότερη αναλογικά από την Ρωσία.

Ο Μέγας Πέτρος εξαρχής είχε σκεφθεί: «για ποιον λόγο η Ρωσία μένει τόσο πίσω; γιατί ηττάται στρατιωτικά; τι φταίει;» Και απάντησε μόνος του, παρατηρώντας τα πράγματα, ότι «συμβαίνει αυτό διότι είμαστε βαθιά καθυστερημένη χώρα, βρισκόμαστε πάρα πολύ πίσω, οι θεσμοί μας, η οργάνωσή μας, η οικονομία μας είναι βαθιά καθυστερημένα» σε σχέση με τη Σουηδία, η οποία ήταν μια χώρα που είχε επαφή με τις ακόμη πιο προχωρημένες χώρες της Δύσεως και είχε άλλο τρόπο πολέμου, άλλο τρόπο οργάνωσης, άλλο τρόπο δράσης.

Ο Πέτρος ο Μέγας βλέποντάς τα αυτά, αποφάσισε να είναι εκείνος που θα βοηθήσει τη χώρα του να αποκτήσει πρόσβαση στη Βαλτική Θάλασσα. Πίστευε βαθύτατα ότι η χώρα του πρέπει να αποκτήσει πρόσβαση σε δύο θάλασσες: η μία ήταν η Βαλτική Θάλασσα και η άλλη ήταν η Μαύρη Θάλασσα. Και οι δύο κοντά στα όρια της Ρωσίας τότε, αλλά ταυτοχρόνως μακριά από το να φτάσουν στο ύδωρ.

Ποιος σταματούσε τη Ρωσία στα δυτικά; η Σουηδία. Ποιος σταματούσε τη Ρωσία στον Νότο; Η Οθωμανική Αυτοκρατορία, διότι η περιοχή γύρω από τη Μαύρη Θάλασσα ήταν οθωμανική. Η Μαύρη Θάλασσα από τον 16ο αιώνα και στον 17ο αιώνα -και αυτό ίσχυσε μέχρι ένα σημείο του 18ου αιώνα- ήταν οθωμανική λίμνη, που σήμαινε ότι ολόγυρα οι Οθωμανοί είχαν την κυριαρχία. Επομένως οι Ρώσοι έπρεπε στο δεύτερο μισό του 17ου αιώνα να διεμβολίσουν δύο μεγάλες δυνάμεις: τη Σουηδία και την Οθωμανική Αυτοκρατορία.