Ο Λέων Τολστόι (ρωσ. Лев Никола́евич Толсто́й, Λεφ Νικολάιεβιτς Τολστόι) 9 Σεπτεμβρίου 1828 – 20 Νοεμβρίου 1910 (ή με το τότε ισχύον ημερολόγιο στη Ρωσία 28 Αυγούστου 1828 – 7 Νοεμβρίου 1910) ήταν Ρώσος συγγραφέας. Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους συγγραφείς όλων των εποχών. Είναι γνωστός για τα έργα του «Πόλεμος και Ειρήνη» και «Άννα Καρένινα», που συγκαταλέγονται στα σημαντικότερα μυθιστορήματα όλων των εποχών.
Ο Βίος του Λέοντα Τολστόι
Ο Λέων Τολστόι γεννήθηκε στη Γιάσναγια Πολιάνα (το οικογενειακό κτήμα 12 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Τούλα) το 1828 από αριστοκρατική οικογένεια. Ορφάνεψε, όμως, προτού κλείσει τα δέκα του χρόνια και από πατέρα και από μητέρα. Από το 1844 ως το 1847 σπούδασε στο πανεπιστήμιο του Καζάν. Από το τέλος της δεκαετίας 1850-1860 ο Τολστόι εγκαταστάθηκε στη Γιάσναγια Πολλιάννα, άνοιξε σχολείο για τα αγροτόπαιδα και ίδρυσε το περιοδικό «Γιάσναγια Πολιάνα». Προηγουμένως ταξίδεψε στη Γαλλία, Ελβετία, Ιταλία και Γερμανία.
Έχοντας μεγάλα χρέη από τη χαρτοπαιξία, αποφάσισε να καταταγεί στο στρατό. Ο Λέων Τολστόι πήρε μέρος στον Κριμαϊκό Πόλεμο (1853-1856), ως αξιωματικός του πυροβολικού και του απονεμήθηκαν πολλές ανώτερες διακρίσεις. Στον πόλεμο της Κριμαίας γνώρισε την ψυχή του Ρώσου στρατιώτη και τη φρίκη του πολέμου. Στη συνέχεια επιχείρησε δύο ταξίδια και γυρίζοντας στη Ρωσία, παντρεύτηκε (1862), έκανε οικογένεια κι έζησε ευτυχισμένος «σαν πατριάρχης», όπως έγραψε ο ίδιος. Με την κατά 16 χρόνια μικρότερη σύζυγό του Σοφία Μπερς απέκτησε 13 παιδιά. Την περίοδο εκείνη έγραψε τα δύο αριστουργήματά του «Πόλεμος και Ειρήνη» (1869), το οποίο ζωντανεύει τη Ναπολεόντεια εποχή και την «Άννα Καρένινα» (1877), ένα δυνατό ψυχογραφικό και οικογενειακό δράμα.
Ο Λέων Τολστόι είχε ανήσυχο πνεύμα
Η ανησυχία του, όμως, ταράζει και πάλι τη ζωή του. Είχε τύψεις που ζούσε μέσα στα πλούτη, ενώ τόσοι άλλοι δυστυχούν. Θέλει να τα αφήσει όλα, περιουσία, οικογένεια, δόξα και να ζήσει απλά, σύμφωνα με τις ιδέες του. Τότε γράφει τα έργα του με τα μεγάλα προβλήματα και τις υψηλές ηθικές αρχές της αγάπης, της καλοσύνης και της συμπόνοιας: «Πάτερ Σέργιος» (1898), «Σονάτα του Κρόιτσερ» (1889), «Κύριος και δούλος» (1895) και «Ανάσταση» (1899). Έγραψε, ακόμα, ένα δραματικό έργο, «Το κράτος του ζόφου» (1886) κι ένα θαυμάσιο μεγάλο διήγημα «Ο θάνατος του Ιβάν Ίλιτς» (1866).
Το 1910 αποφασίζει να εγκαταλείψει τα «εγκόσμια», να τα αρνηθεί όλα και να ζήσει μία απλή ζωή μέσα στη φύση. Μα είναι πια 82 ετών και η υγεία του κλονίζεται. Στις 20 Νοεμβρίου (7 Νοεμβρίου με το παλαιό ημερολόγιο) ο σπουδαίος ρώσος συγγραφέας, «ο γίγας της ρωσικής γης», όπως τον αποκαλούν, άφησε την τελευταία του πνοή στη σιδηροδρομικό σταθμό της πόλης Αστάκοβο της Ρωσίας.
Κριτική για τον Λέοντα Τολστόι
Η ζωή του Λέοντα Τολστόι χαρακτηρίστηκε από μεγάλες αντιθέσεις, καθώς τα πρώτα άσωτα χρόνια της αριστοκρατίας τα διαδέχτηκε η ριζοσπαστική μεταστροφή του προς την άρνηση του πλούτου, τη φιλανθρωπία και προς έναν ιδιόμορφο ειρηνιστικό και χριστιανικό αναρχισμό, που έτυχε θαυμασμού από προσωπικότητες όπως ο Μαχάτμα Γκάντι και ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Με τα θρησκευτικά κείμενά του ήρθε όμως σε αντιδικία με την εκκλησία της Ρωσίας, η οποία τον απέβαλε από τις τάξεις της το 1901.
Προσπάθησε να βρει το αληθινό νόημα του Χριστιανισμού, πιστεύοντας πως σκοπός της ζωής δεν είναι να εξυπηρετεί την κατώτερη ζωική φύση, αλλά τη φωτεινή δύναμη, που βρίσκεται στα βάθη της ανθρώπινης ψυχής και η οποία βοηθάει τον άνθρωπο να αναγνωρίζει το αγαθό. Εκτός όμως από αυτές τις αντιλήψεις, ο Τολστόι κατάφερε ν’ απεικονίσει με απαράμιλλο τρόπο τη ρωσική κοινωνία της εποχής του και με την αναπαραστατική δύναμη της τέχνης του να δώσει εκπληκτικούς πίνακες από τη ζωή της τσαρικής Ρωσίας του 19ου αιώνα. Αν και καταγόταν από πλούσια οικογένεια, αφοσιώθηκε με μεγάλη αγάπη στους μουζίκους, βοηθώντας τους και μελετώντας τη ζωή τους. Γεμάτος θρησκευτική έξαρση και δεμένος με τα προβλήματα της εποχής του, προσπάθησε να βρει γιατί υποφέρουν οι άνθρωποι και προσπάθησε να απελευθερώσει τον άνθρωπο και να αποκαταστήσει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Ως καλλιτέχνης ο Τολστόι διακρίνεται για τη βαθιά γνώση των κρυφών πτυχών της ψυχής και την άμεση καθαρότητα του αισθήματος. Το έργο του είχε τεράστια σημασία και άσκησε γόνιμη επίδραση στη ρωσική και στην παγκόσμια λογοτεχνία.
Εκδόσεις στα Ελληνικά
Μυθιστορήματα
- ΟΙ ΚΟΖΑΚΟΙ (1863)
- ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗ (1864-1869)
- ΑΝΝΑ ΚΑΡΕΝΙΝΑ (1873-1877)
- ΑΝΑΣΤΑΣΗ (1899)
Νουβέλες και διηγήματα
- ΤΑ ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΣΕΒΑΣΤΟΥΠΟΛΗΣ (1855)
- (ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΒΑΣΤΟΥΠΟΛΗ)
- ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΕΥΤΥΧΙΑ (γνωστό και με τον τίτλο ΚΑΤΙΑ) (1859)
- ΠΟΛΙΚΟΥΣΚΑ (1863)
- Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΙΒΑΝ ΙΛΙΤΣ (1886)
- Η ΣΟΝΑΤΑ ΤΟΥ ΚΡΟΪΤΣΕΡ (1889)
- ΑΦΕΝΤΗΣ ΚΑΙ ΔΟΥΛΟΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ (1895)
- ΧΑΤΖΗ-ΜΟΥΡΑΤ (1904)
- ΦΙΟΝΤΟΡ ΚΟΥΖΜΙΤΣ
- ΠΑΤΗΡ ΣΕΡΓΙΟΣ (1911)
- Ο ΔΙΑΒΟΛΟΣ (1911)
- ΝΟΥΒΕΛΕΣ ΚΑΙ ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ 1851-1863
- ΝΟΥΒΕΛΕΣ ΚΑΙ ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ 1884-1903
- Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΝΟΣ ΑΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ
Θεατρικά
- ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΟΥ ΖΟΦΟΥ (1887)
- Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΟΥ ΣΚΟΤΑΔΙΟΥ
- Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΟΥ ΣΚΟΤΟΥΣ
- ΤΟ ΖΩΝΤΑΝΟ ΠΤΩΜΑ (1900)
Αυτοβιογραφικά
- ΠΑΙΔΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ-ΕΦΗΒΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ
- ΜΙΑ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ
Διάφορα
- ΕΤΣΙ ΠΕΘΑΙΝΕΙ Ο ΕΡΩΤΑΣ
- ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΕΧΝΗ
- ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΘΡΗΣΚΕΙΑ—Ο ΝΟΜΟΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΚΑΙ Ο ΝΟΜΟΣ ΤΗΣ ΒΙΑΣ—ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΗΘΙΚΗ
- ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΣΟΦΙΑΣ
- ΠΟΣΗ ΓΗ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ;
- ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΝΟΥΝ ΧΡΗΣΗ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ;
- ΓΙΑΤΙ;
- ΑΠΟ ΤΙ ΖΟΥΝ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ;
- ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΕΡΗΜΙΤΕΣ:
- ΑΛΜΠΕΡΤ-ΛΟΥΚΕΡΝΗ
- Ο ΑΙΧΜΑΛΩΤΟΣ ΤΟΥ ΚΑΥΚΑΣΟΥ
- ΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ
[…] των μεσαίων τάξεων και της κατώτερης ευγένειας, ο Τολστόι ήταν μεγαλοκτηματίας. Και η Ρωσία βρίσκεται […]
[…] Ο Λέων Τολστόι (1828-1910) 9 Σεπτεμβρίου 2019 […]