Ο Γιαν Χους

Ο Τζον Ουίκλιφ, ο πρώτος που κατέκρινε τηνΚαθολική Εκκλησία, έζησε στην Αγγλία και ήταν καθηγητής στην Οξφόρδη. Την ίδια εποχή που δρα ο Τζον Ουίκλιφ στην Αγγλία, στην Πράγα λειτουργεί στην εκκλησία αλλά και διδάσκει στο Πανεπιστήμιο της Πράγας ο Γιαν Χους (Jan Huss). Ήταν καθηγητής θεολογίας, μία σπουδαία μορφή της τσέχικης κοινωνίας που εκείνη την περίοδο βρίσκεται υπό γερμανικό έλεγχο.

Ο Γιαν Χους πιστεύει εξίσου ότι η Καθολική Εκκλησία πρέπει να μεταρρυθμιστεί, πρέπει να αλλάξει, και την κατηγορεί περίπου γι’ αυτά που την κατηγορεί και ο Τζον Ουίκλιφ. Δεν γνωρίζει ο ένας τον άλλον, αλλά σε κάποια στιγμή της δράσης του ο Γιαν Χους θα πληροφορηθεί για τη δράση του Τζον Ουίκλιφ και μάλιστα θα φτάουν στον Γιαν Χους γραπτά του Τζον Ουίκλιφ και έτσι κατά κάποιον τρόπο, χωρίς να συντονιστούν, αυτοί οι δυο άνθρωποι, σε δύο διαφορετικά σημεία της Ευρώπης ξεχωριστά, δρουν με την ίδια ζέση και την ίδια αφοσίωση για τον ίδιο σκοπό.

Ο Γιαν Χους κάνει ό,τι έκανε και ο Τζον Ουίκλιφ στην Αγγλία, δηλαδή μεταφράζει πρώτη φορά εκείνος την Αγία Γραφή στην τσέχικη γλώσσα. Και μάλιστα δεν είναι σπουδαίος μόνο γιατί μεταφράζει την Αγία Γραφή από τη Vulgata στην τσέχικη γλώσσα, αλλά διότι είναι η πρώτη φορά που γράφεται η τσέχικη γλώσσα.

Ο Τσέχος ιερωμένος λοιπόν, ζώντας στην Πράγα, διδάσκει και μέσα στις αίθουσες του Πανεπιστημίου της Πράγας και μέσα στην εκκλησία. Αμφισβητεί την ανάγκη της Εκκλησίας να έχει ιεραρχία και τόσο αποκλειστική διοίκηση. Θεωρεί ότι οι πιστοί πρέπει να μετέχουν στα πράγματα, ότι ο κάθε πιστός μπορεί να είναι ιερέας, δηλαδή με την έννοια ότι δεν χρειάζεται κάποιος να είναι εξειδικευμένος επαγγελματίας για να μεταφέρει το δίδαγμα της Βίβλου και της Παλαιάς και της ΚαινήςΔιαθήκης. Αρκεί ο κάθε πιστός να είναι σε εγρήγορση, να έχει ενδιαφέρον για την πίστη του και επομένως ο κάθε πιστός μπορεί να είναι εκείνος ο οποίος θα σώσει τον εαυτό του.

Ο Χους επίσης μιλά φλογερά εναντίον της διαφθοράς της Εκκλησίας και κατά του κλήρου και
του Πάπα. Αμφισβητεί τα Μυστήρια. Και επίσης αμφισβητεί το δικαίωμα της Εκκλησίας να
συγκεντρώνει στα χέρια της τόσο μεγάλο πλούτο, είτε ως άτομο, είτε ως φορέας. Ο Γιαν Χους όταν διδάσκει, η Καθολική Εκκλησία βρίσκεται στη φάση του μεγάλου της σχίσματος. Και κάποια στιγμή ο Πάπας ζητά από τον Γιαν Χους να έρθει στη Σύνοδο της Κωνστάντζας.

Ο Γιαν Χους ήταν στέλεχος, ήταν σημαντικό πρόσωπο της Καθολικής Εκκλησίας, αλλά ήδη είχε ανησυχήσει πάρα πολύ την ιεραρχία και τον ίδιο τον Πάπα. Του δίδονται διαβεβαιώσεις για τη ζωή του: ότι αν έρθει στην Κωνστάντζα θα είναι ασφαλής και θα μπορεί να εκθέσει αυτά τα οποία επιθυμεί. Φθάνοντας όμως στην Κωνστάντζα, συλλαμβάνεται και ζει βασανιστικούς μήνες ανακρίσεων και φυλάκισης και τελικά καίγεται ζωντανός στην πλατεία της Κωνστάντζας.

Ο Γιαν Χους σε καμία στιγμή, ανεξαρτήτως πιέσεων και βασανιστηρίων, δεν ανακάλεσε την άποψή του και μέχρι την τελευταία στιγμή φιλοσοφούσε και σκεφτόταν πάλι τις κατευθύνσεις της Καθολικής Εκκλησίας. Ο Γιαν Χους πέθανε λοιπόν πάνω στην πυρά, και το ενδιαφέρον είναι ότι σχεδόν μαζί του πέθανε κι ο πιο στενός του συνεργάτης στην Πράγα, ο Ιερώνυμος (Hieronymus) της Πράγας (ήτανε δύο εξαιρετικά στενοί φίλοι), επίσης ιερωμένος της Καθολικής Εκκλησίας, ο οποίος παρότι ο Χους τον ειδοποίησε να μην έρθει στην Κωστάντζα, εκείνος ήρθε, βασανίστηκε και κάηκε και εκείνος στην πυρά, λίγο διάστημα μετά από τον Γιαν Χους.