Στο πρώτο του ταξίδι (1809-1811) στο Μεσολόγγι ο Βύρων ικανοποιούσε την ποιητική του ιδιοσυγκρασία, ενώ στο δεύτερο (1823-1824) την ηρωική του διάθεση. Όπως φαίνεται από την αλληλογραφία του και τα γραφόμενα του γενικά, ο Βρετανός ποιητής είχε έντονη την ότι το δεύτερο ταξίδι του όχι μόνο θα ήταν το τελευταίο του αλλά θα έφερνε και το τέλος της ζωής του.
Ο Βύρων έφθασε στο Μεσολόγγι από την Ιταλία μέσω των Ιονίων Νήσων στις 4 Ιανουαρίου 1824. Ο χώρος και ο χρόνος της άφιξης του ήταν ιδιαίτερα σημαντικοί. Το Μεσολόγγι βρισκόταν σε αποκλεισμό από τους Τούρκους, ενώ η περίοδος 1823-1824 ήταν κρίσιμη για τον Αγώνα εξ αιτίας διχονοιών που προέκυψαν μεταξύ των επαναστατών και οδηγούσαν σε ανοιχτό εμφύλιο. Έτσι η άφιξη του Βύρωνα σε έναν τόπο απογοητευμένων και εξουθενωμένων πήρε σχεδόν μεσσιανικό χαρακτήρα. Η υποδοχή που του επιφυλάχθηκε ήταν εξαιρετικά θερμή.
Από την ημέρα της άφιξης του στο Μεσολόγγι ο Βύρων καταπιάστηκε με την υπόθεση της Επανάστασης. Το πρώτο μεγάλο κέρδος για τους επαναστάτες και τους κατοίκους ήταν η αναπτέρωση του ηθικού τους. Ένας διαπρεπής ξένος, επίσημος και διεθνούς φήμης, ήλθε να ζήσει, να υποφέρει και να αγωνισθεί μαζί τους, σε αντίθεση με την υπολογιστική και μεροληπτική στάση των κυβερνήσεων των Μεγάλων Δυνάμεων.
Από τις πρώτες μέριμνες του Βύρωνα ήταν η λεπτομερής ενημέρωση του (σε γενικές γραμμές ήδη γνώριζε τα προβλήματα) και οργάνωση του Αγώνα. Συνομιλητές του, ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, ο Βρετανός Συνταγματάρχης Στάνχοπ, οι Έλληνες οπλαρχηγοί κ.α. Παράλληλα άρχισε τις επαφές του για τη επίτευξη ομόνοιας και συναινέσεως μεταξύ των διαφορετικών παρατάξεων που διάβρωναν τον Αγώνα και οδηγούσαν αναπόφευκτα σε εμφύλιο πόλεμο. Η προσπάθεια του αυτή ίσως ήταν η κυριότερη προσφορά του στην υπόθεση της Επανάστασης. Οι δυσκολίες μεγάλες, οι ανάγκες μεγαλύτερες.
Στην επίτευξη συγκλίσεως των αντιμαχόμενων μερίδων συνετέλεσε πολύ η οικονομική ενίσχυση των αγωνιζομένων από τον Βύρωνα. Σημαντικά ποσά, που θα επούλωναν, τουλάχιστον προσωρινά, τις τεράστιες ανάγκες των στρατιωτών και των ναυτών, διέθεσε ο Βύρων στους Έλληνες, άλλοτε υπό μορφήν δανείου, άλλοτε ως δωρεές. Έτσι μπόρεσε να αντιμετωπίσει την αγανάκτηση των πενομένων, που αδύναμοι και απρόθυμοι για αγώνα έμεναν ανενεργοί και περιφερόμενοι πολιτικολογούντες και μεμψιμοιρούντες παρά αγωνιζόμενοι.
Η ουδέτερη ιδιότητα του ξένου συναγωνιστή τους, ο οποίος δεν φαινόταν να επιδιώκει άμεσα προσωπικά οφέλη, όπως οι πολιτικοί και οι οπλαρχηγοί, συντελούσε αποφασιστικά στην αίσθηση εμπιστοσύνης και συνεννοήσεως, χωρίς βέβαια να αποφευχθούν εντελώς οι διχογνωμίες ή και οι αποσκιρτήσεις ακόμη. Τα γεγονότα αυτά στενοχωρούσαν ιδιαίτερα τον Βύρωνα, αλλά έδειχνε κατανόηση προϊδεασμένος για την εν γένει κατάσταση των Ελλήνων από το πρώτο του ταξίδι.
Αυτήν την όχι ευχάριστη κατάσταση ήθελε να βελτιώσει και με την οικονομική συνδρομή για τη λειτουργία ενός τυπογραφείου και την έκδοση από αυτό εφημερίδων που θα ενημέρωναν τους επαναστάτες για την πραγματική κατάσταση και θα τους ανέβαζαν το ηθικό και πνευματικό επίπεδο τους ή θα προορίζονταν για τους ξένους που θα τους κατατόπιζαν για τα πραγματικά γεγονότα και θα τους απομάκρυναν από την οργιάζουσα και ανεξέλεγκτη παραπληροφόρηση. Στο θέμα αυτό η θέση του Βύρωνα ήταν πιο ρεαλιστική από εκείνη του Στάνχοπ που υποστήριζε την απόλυτη ελευθερία του Τύπου. Η διάσταση απόψεων Βύρωνα και Στάνχοπ στο θέμα της ελευθεροτυπίας εκείνη τη χρονική στιγμή, μπορεί να έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον από άποψη ιστορίας των ιδεών, δεν δείχνει όμως πολιτικό ρεαλισμό στη σκέψη του στρατιωτικού Στάνχοπ. Ο Βύρων φαίνεται καλύτερος γνώστης και της ελληνικής πραγματικότητας και του ύψους των περιστάσεων.
Η ηρωική αντίληψη του Βύρωνα γίνεται πιο εμφανής στο θέμα της εκστρατείας κατά της Ναυπάκτου, στην οποία ηγείτο ο ίδιος. Σε δύο πράγματα θα πρέπει να επικεντρώσει κανείς το ενδιαφέρον του. Οι προσπάθειες του Βύρωνα και των συνεργατών του για την οργάνωση και την εκπαίδευση αξιόμαχου σώματος, που θα ήταν ικανό να δώσει μια νίκη με σημασία στους επαναστάτες, είναι το πρώτο. Το δεύτερο είναι η απόφαση του να ηγηθεί αυτοπροσώπως μιας τέτοιας ενέργειας, καθαρώς στρατιωτικής, για την οποία δεν είχε ούτε προσόντα ούτε πείρα. Ωστόσο, λόγω πολιτικής σκοπιμότητας και ψυχολογικής διαθέσεως επέβαλλαν μια παρόμοια απόφαση. Το φάσμα για έναν ηρωικό θάνατο τον δυνάστευε από καιρό, αλλά δεν επρόκειτο να πραγματοποιηθεί.
Η ήδη κλονισμένη υγεία του και οι τολμηρές ενέργειες του σε ένα κλίμα ανθυγιεινό τον οδήγησαν σε ασθένεια, για την οποία οι γιατροί του δεν είχα σαφή αντίληψη ούτε ομόθυμη θεραπευτική πρόταση. Ο λόρδος Βύρων παρέδωσε το πνεύμα του στις 9 Απριλίου 1824. Η εορτή της Λαμπρής μετατράπηκε σε ημέρα πένθους και θλίψεως. Μέσα σε λίγες μέρες το στήριγμα χάθηκε, οι προσδοκίες και τα όνειρα έσβησαν, οι προοπτικές άλλαξαν πορεία. «Δημόσιον πένθος θα τηρηθή επί είκοσι μίαν ημέρας» κατά την ανακοίνωση της Προσωρινής Κυβερνήσεως της Δυτικής Ελλάδος.
Πηγή: http://www.enet.gr