Ο Βιργίλιος (70π.Χ.-19π.Χ.)

Ο Βιργίλιος, πλήρες όνομα Πόπλιος Βιργίλιος Μάρων (Publius Vergilius Maro, 15 Οκτωβρίου 70 π.Χ. – 21 Σεπτεμβρίου 19 π.Χ.), ήταν αρχαίος Ρωμαίος ποιητής της περιόδου του Οκταβιανού Αύγουστου. Το σημαντικότερο ίσως έργο του, η Αινειάδα, θεωρείται το σπουδαιότερο  έπος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Ο Βίος του Βιργιλίου

Ο Βιργίλιος γεννήθηκε στις ειδούς του Οκτωβρίου του 684 έτους από κτίσεως Ρώμης, ήτοι στις 15 Οκτωβρίου 70π.Χ., σε ένα χωριό κοντά στη Μάντουα, που βρισκόταν στις Άνδεις. Ο πατέρας του ήταν ένα φτωχός μεροκαματιάρης, ο οποίος μετά το γάμο του με τη Μάγια Πώλλα, κόρη δημόσιου κλητήρα και μητέρα του Βιργίλιου, έλαβε ως προίκα κάποια περιουσία, την οποία εκμεταλλεύτηκε, αγοράζοντας κάποια δασική έκταση. Οπότε ο πρώην μεροκαματιάρης εξελίχθηκε σε ανεξάρτητο επιχειρηματία μικρών εκμεταλλεύσεων, όπως ήταν η μελισσοκομία και η κεραμική. Για αδέλφια του το μόνο που ξέρουμε είναι ότι είχε δύο αδελφούς οι οποίοι πέθαναν σε παιδική ηλικία.

Για τα πρώτα χρόνια της ζωής του Βιργίλιου δε θα γνωρίζαμε τίποτα αν δεν ήταν γνωστή η εποχή στην οποία έτυχε να ζήσει. Ο ίδιος ο ποιητής ήταν βαθύτατα ευγνώμων προς τον πατέρα του, ο οποίος παρά την κατώτερη οικονομική και κοινωνική του θέση φρόντισε ώστε να βοηθήσει το γιο του να λάβει την καλύτερη μόρφωση για την εποχή του. Ο Βιργίλιος δώδεκα ετών βρίσκεται στην Κρεμώνα, όπου διδάσκεται τα στοιχειώδη γράμματα. Στα δεκαέξι στάλθηκε στο Μιλάνο για ευρύτερες σπουδές. Εκεί ασκήθηκε στην Ελληνική και τη Λατινική Φιλολογία και απέκτησε κιόλας σπουδαία φήμη ως ευμαθής, επιμελής και πολυμαθής.

Το 52π.Χ. ο Βιργίλιος πήγε στη Ρώμη για ανώτερες σπουδές, κυρίως στη Ρητορική, Ιατρική και Φιλοσοφία. Εν τω μεταξύ είχε ντυθεί την ανδρική τήβεννο, το οποίο σημαίνει ότι ο πατέρας του κέρδιζε αρκετά, ώστε να έχει το δικαίωμα του Ρωμαίου πολίτη και κατ’ επέκταση να το μεταβιβάσει και στο γιο του. Αυτό το δικαίωμα διαφαίνεται και από τη φιλοδοξία του να αναδειχθεί ως πολιτικός άνδρας, προοπτική που του επέτρεπε ή πιθανώς και να του επέβαλλε η κοινωνικοοικονομική του θέση ανάμεσα στους αριστοκράτες συμπολίτες του στη Μάντουα. Αλλά δυστυχώς ο Βιργίλιος δεν επέδειξε σπουδαίες ικανότητες σχετικά με τη Ρητορική, για τις οποίες άλλωστε και ο ίδιος πείστηκε νωρίς, ύστερα από κάποιες ανεπιτυχείς δημόσιες εμφανίσεις του, και γι’ αυτό εγκατέλειψε τη Ρητορική και μαζί και τη φιλοδοξία για την ανάδειξη του στο στίβο της πολιτικής. Ωστόσο η προτίμηση του Βιργιλίου να σπουδάσει τις επιστήμες αυτές αποδείχνει και το ενδιαφέρον του να αποκτήσει την όσο γινόταν στέρεα και αληθινή μόρφωση.

Ο Βιργίλιος είχε την σφοδρή επιθυμία να ταξιδέψει στην Αθήνα όπου σκόπευε να ασχοληθεί με τη Φιλοσοφία. Ο εμφύλιος πόλεμος στη Ρώμη κατά τα έτη 25-22π.Χ. δεν του το επέτρεψε, παρά το έτος 19π.Χ. Κατά μια επίσκεψη του στα Μέγαρα του παρουσιάσθηκε υψηλός πυρετός. Εκείνη την εποχή περνούσε από την Αθήνα ο Αύγουστος προερχόμενος από την Ανατολή και πηγαίνοντας στη Ρώμη. έτσι δείχνοντας το ιδιαίτερο ενδιαφέρον του για την υγεία και τη ζωή του ποιητή τον ανάγκασε να τον συνοδέψει πίσω στη Ρώμη. Βγαίνοντας όμως στο Βρινδήσιο η κατάσταση της υγείας του ποιητή είχε τόσο επιδεινωθεί, ώστε εκείνος υπέκυψε στις 21 Σεπτεμβρίου του 19π.Χ. Τάφηκε στη Νεάπολη.

Το έργο του Βιργιλίου

Ο Βιργίλιος αφού εγκατέλειψε τη Ρητορική επιδόθηκε στην Ποίηση. Ήδη από την εφηβική του ηλικία έγιναν ευρύτερα γνωστά σπουδαία ποιήματα του. Το πρώτο του ποίημα αναφερόταν σε κάποιο περιπλανώμενο ληστή ονόματι Βαλλίστα . Ακολουθεί μια μακρά σειρά ποιημάτων, αναφέρονται τα: Καταλεπτόν, Πριάπεια, Επιγράμμματα, Σκληρές, Κείρις, Κουνούπι, ως πρωτόλεια του ποιητή. Τα περισσότερα από αυτά συμπεριελήφθησαν στη συλλογή του με τίτλο Appendix Vergiliana. Ακόμη έγραψε τα Βουκολικά ή Εκλογές, τα Γεωργικά, την Αινειάδα. Η Αινειάδα είναι το σημαντικότερο έργο του ποιητή. Είναι το έπος του ρωμαϊκού πολιτισμού. Από το έτος 30 μέχρι το 19π.Χ., ένδεκα ολόκληρα χρόνια, ο ποιητής είναι καταπιασμένος συνέχεια με τη σύνθεση του έπους του Αινεία.

Ο Αινείας ήταν ήρωας της Τροίας. Επικεφαλής των Τρώων φυγάδων, μετά τον Τρωικό πόλεμο έφυγαν από την Τροία και αναζήτησαν αλλού πατρίδα. Μετά από πολλές περιπλανήσεις και περιπέτειες έφτασαν στο αρχαίο Λάτιο και εκεί εγκαταστάθηκαν ιδρύοντας μια νέα Τροία, τη Ρώμη. Με αυτό το έπος ο Βιργίλιος κυνήγησε πολλούς σκοπούς: Αρχικά ήθελε να δώσει στους Ρωμαίους το δικό τους έπος της φυλής τους, όπως οι Έλληνες τα Ομηρικά Έπη. Ύστερα ήθελα να υμνήσει τη Ρώμη, που ξεκινώντας από το ασήμαντο Λάτιο θέριεψε και αναδείχτηκε κοσμοκράτειρα δύναμη. Τέλος, με την Αινειάδα ζήτησε να κωδικοποιήσει όλες τις θρησκευτικές πίστεις και δοξασίες, που ήταν καθαρά ρωμαϊκές.

Ο χαρακτηρισμός του Βιργιλίου

Ο Βιργίλιος ως άνθρωπος ήταν ειλικρινής προς όλους και ιδιαίτερα απέναντι στους φίλους του, ήταν αγαθός, τρυφερός και αγνός. Απέφευγε τις κοινωνικές επιδείξεις, ήταν ταπεινός και διατήρησε μέχρι το θάνατό του την αγροτική αφέλεια της παιδικής του ηλικίας. Είχε λευκή την παιδική του ψυχή. Είχε σταθερή και λεπτότατη ευαισθησία, η δε ευσυνειδησία του σχετικά με την καλλιτεχνική του εργασία ήταν σύστοιχη με την ποιητική του μεγαλοφυία. Διακατεχόταν από ανειρήνευτο πάθος τελειομορφίας για τα προϊόντα της ποίησης του.

Η αγάπη του προς τη φιλοσοφία, η τρυφερή και πολύ ευαίσθητη καλλιτεχνική του ιδιοσυγκρασία μαρτυρούν τύπο εσωστρεφή και μυστικοπαθή. ίσως σ’ αυτό οφείλεται και η προτίμηση του να διαμένει μόνιμα στην Ιταλία ή στη Σικελία, γιατί το κλίμα στις περιοχές αυτές είναι ευνοϊκό για την ιδιοσυγκρασία του ποιητή, ο οποίος ήταν λιτοδίαιτος, φυματικός, στομαχικός και συχνά έπασχε από πονοκέφαλο και φλεγμονές του λαιμού. Η δειλία του μπροστά στο κοινό και η έλλειψη ευφράδειας δεν οφειλόταν σε φυγανθρωπία ή μισανθρωπία, αλλά στο ότι ήταν τύπος δημιουργού, ο οποίος μέσα τη γόνιμη σιγαλή απομόνωση του πάσχει για το -από ιδανική άποψη- τέλειο.

Πηγή: https://www.papadimasbooks.gr