Το 334π.Χ., 140 χρόνια περίπου μετά την εισβολή των Περσών στην Ελλάδα, ο Αλέξανδρος, γιος του Φίλιππου Β’ της Μακεδονίας, περνά τον Ελλήσποντο με στρατιωτική δύναμη 40.000 ανδρών, για να ελευθερώσει τις ιωνικές πόλεις της Μκράς Ασίας. Αφού πετυχαίνει την πρώτη του νίκη στον Γρανικό ποταμό, ο Αλέξανδρος προελαύνει ελεύθερα σε ολόκληρη την Ανατολία.
Ο Δαρείος ο Γ’ συγκεντρώνει τις δυνάμεις του στη βόρεια Συρία και συγκεκριμένα στην Ισσό, όπου και δίνεται η καθοριστική μάχη μεταξύ των δύο στρατών: Το 333π.Χ. ο Αλέξανδρος νικά τον Δαρείο ο οποίος δραπετεύει και αρνείται οποιαδήποτε συνθηκολόγηση. Σίγουρος για τον εαυτό του, ο Αλέξανδρος συνεχίζει την εκστρατεία του για την κατάκτηση της Φοινίκης, της Παλαιστίνης και της Αιγύπτου. Ο Δαρείος στο μεταξύ έχει τον χρόνο να συγκεντρώσει τις δυνάμεις του και, το 331π.Χ., Μακεδόνες και Πέρσες αναμετριούνται και πάλι στα Γαυγάμηλα κοντά στον ποταμό Τίγρη, όπου ο Αλέξανδρος νικά οριστικά.
Πραγματοποιεί θριαμβευτική είσοδο στη Βαβυλωνία και στα Σούσα, χωρίς να αντμετωπίσει αντιστάσεις. Οι θησαυροί της πόλης λεηλατούνται, ενώ οι συγγενείς του Δαρείου αιχμαλωτίζονται. Ο Αλέξανδρος είναι αποφασισμένος να αιχμαλωτίσει τον Αχαιμενίδη βασιλιά ακολουθώντας τον μέχρι την καρδιά της Περσικής Αυτοκρατορίας. Στα τέλη του χειμώνα του 331π.Χ., ο Αλέξανδρος φτάνει εξαντλημένος στις Πασαργάδες, όπου αποτίει φόρο τιμής στον τάφο του Κύρου του Μεγάλου. Έπειτα, συνεχίζει την πορεία του προς τη μυστηριώδη Περσέπολη, την οποία και περιγράφει ως την «πιο μισητή πόλη της Ασίας».
Φτάνοντας στην Περσέπολη, ο στρατός του Αλεξάνδρου λεηλατεί την πόλη και σφαγιάζει τους κατοίκους της. Σύμφωνα με τον Λατίνο συγγραφέα Κουίντο Κούρτιο Ρούφο πολλές οικογένειες Περσών αυτοκτονούν για να μην πέσουν στα χέρια των Ελλήνων. Οι θησαυροί της δυναστείας των Αχαιμενιδών λεηλατούνται. 120.000 χρυσά τάλαντα, ασήμι, πολύτιμες πέτρες και χρυσά σκέυη φορτώνονται σε 5.000 μουλάρια και 3.000 καμήλες κια μεταφέροντατσ αΣούσα για να φυλαχτούν.
Η Περσέπολη παραδίδεται στις φλόγες μέσα σε μία νύχτα. Οι αρχαίοι συγγραφείς διαφωνούν για το αν η πυρκαγιά στην Περσέπολη οφείλετο σε ατύχημα ή ήταν προμελετημένη πράξη. Ο Αλέξανδρος που πθανόν δεν βρισκόταν εκείνη τη στιγμή στην πόλη, θα κατέκρινε μια τόσο βάρβαρη πράξη. Ήθελε να εκδικηθεί για τους Περσικούς Πολέμους του προηγούμενου αιώνα, αλλά ήθελε και να ενώσει τους δύο κόσμους κάτω από μια νέα αυτοκρατορία. Η πυρκαγιά σηματοδοτεί το τέλος της Περσέπολης και την οριστική κατάρρευση της μαγικής αυτοκρατορίας των Αχαιμενιδών.
Ο Αλέξανδρος συνέχισε να καταδιώκει τον Δαρείο Γ’, τον οποίο είχε αιχμαλωτίσει ο σατράπης της Βακτριανής. Ο Αλέξανδρος εντόπισε τον Δαρείο στο Χορασάν ετοιμοθάνατο εξαιτίας των χτυπημάτων που είχε δεχτεί από έναν προδότη της ίδιας του της ακολουθίας. Λέγεται ότι Αλέξανδρος κάλυψε τον Δαρείο με τον πορφυρό του μανδύα και μετέφερε τη σορό του στο χώρο της ταφής των προκατόχων του, στο Νακς-ι Ρουστάμ.
Ο Αλέξανδρος παντρεύτηκε την κόρη του Πέρση σατράπη, Ρωξάνη, και συνέχισε την εκστρατεία του προς την Ινδία. Όταν επέστρεψε ο μακεδόνας έμεινε στην Περσία και υιοθέτησε έθιμα και τελετές της Αυλής της Ανατολής. Αυτό επικρίθηκε από τους πιστούς υποστηρικτές του. Για να καταστήσει εφικτή την ένωση μεταξύ Ανατολής και Δύσης παντρεύτηκε την κόρη του Δαρείου Γ’ και γιόρτασε τους γάμους του στα Σούσα παρουσία 10.000 κοριτσιών της Περσίας και αντίστοιχου αριθμού Ελλήνων στρατιωτών. Το 321π.Χ. παρά τις προσπάθειες που κατέλαβαν οι καλύτεροι γιατροί της αυτοκρατορίας, ο Μακεδόνας άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία 33 ετών, στη Βαβυλωνία. Ο θάνατός του δημιούργησε υποψίες για δηλητηρίαση.
Από εκείνη την στιγμή ανοίγει ένα εντελώς νέο κεφάλαιο στην Περσία. Η μεγάλη αυτοκρατορία που έχτισαν οι βασιλείς των βασιλέων μοιράζεται στους στρατηγούς του Μεγάλου Αλεξάνδρου, τους διαδόχους. Έπειτα από μακρόχρονες μάχες, σχεδόν ολόκληρη η Ασία πέρασε στα χέρια του Σέλευκου Α’ του Νικάτορα, ο οποίος ίδρυσε την δυναστεία των Σελευκιδών.
Με πληροφορίες από: nationalgeographic