Για τους Αζτέκους η δημιουργία είναι το αποτέλεσμα συμπληρωματικής αντίθεσης και σύγκρουσης. όπως περίπου ένας διάλογος μεταξύ δύο ατόμων, έτσι και η αλληλεπίδραση και η ανταλλαγή μεταξύ αντιθέτων αποτελούν δημιουργική πράξη. Η έννοια της αλληλοεξαρτώμενης αντίθεσης προσωποποιείται στην σπουδαία δημιουργό θεότητα Ομετεότλ, Θεό της Δυαδικότητας, που κατοικεί στον ανώτερο δέκατο τρίτο ουρανό του Ομεγιοκάν, Τόπου της Δυαδικότητας.
Έχοντας τόσο την αρσενική όσο και τη θηλυκή δημιουργική ικανότητα, το Ομετέοτλ αναφερόταν και ως ζευγάρι Τονακανεκούτλι και Τονακασιχουάτλ, Κύριος και Κυρία της Ύπαρξης μας. Μολονότι το Ομετεότλ αποτελεί την υπέρτατη πηγή των πάντων, οι απόγονοι του, δηλαδή οι κατώτερες αλλά ισχυρές θεότητες, είναι που επιτελούν τις πράξεις της δημιουργίας. Εφόσον οι άνθρωποι είναι προϊόντα ή γεννήματα αυτών των νεότερων θεών, το Ομετεότλ, είναι κάτι σαν τον παππού και τη γιαγιά μας. Ίσως γι’ αυτόν τον λόγο, και για να φανούν οι αρχέγονες καταβολές του, το Ομετεότλ συχνά απεικονίζεται σαν ένα ηλικιωμένο πλάσμα με κρεμασμένη την κάτω γνάθο. Ωστόσο η μεγάλη ηλικία δεν είναι συνώνυμο της αδυναμίας. Οι Αζτέκοι, όπως και οι άλλοι μεσοαμερικανικοί λαοί, θεωρούσαν ότι τα άτομα αποκτούν περισσότερη δύναμη ζωής καθώς γερνούν.
Δύο παιδιά του Ομετεότλ, ο Κετζαλκοάτλ και Τεζκατλιπόκα, διαδραματίζουν ιδιαίτερο ρόλο στην αζτεκική μυθολογία της δημιουργίας. Άλλοτε σύμμαχοι και άλλοτε εχθροί, οι δυο τους δημιουργούν τους ουρανούς και τη γη. Ο Κετζαλκοάτλ, το φανταχτερό ερπετό, ταυτίζεται συχνά με το νερό, τη γονιμότητα και, κατ’ επέκταση, την ίδια τη ζωή.
Μια μορφή του Κετζαλκοάτλ, ο Εχεκάλτ, είναι ο θεός του ανέμου, που εμφανίζεται στην αναπνοή των ζωντανών πλασμάτων και στην αύρα που φέρνει τα ζωογόνα σύννεφα της βροχής. Ενώ ο Κετζαλκοάτλ απεικονίζεται γενικά ως αγαθοεργός πολιτισμικός ήρωας που ταυτίζεται, με την ισορροπία, την αρμονία και τη ζωή, ο Τεζκατλιπόκα αντιπροσωπεύει τη σύγκρουση και την αλλαγή. Μεταξύ των πολλών αζτεκικών ονομάτων γι’ αυτό το τρομακτικό ον συγκαταλέγονται «ο εχθρός» και «αυτός του οποίου είμαστε σκλάβοι». Το όνομα Τεζκατλιπόκα σημαίνει «καθρέφτης που καπνίζει», και αυτός ο θεός εμφανίζεται συνήθως με ένα καθρέφτη από οψιανό, γεμάτο καπνό, στο πίσω μέρος του κεφαλιού του και άλλον ένα στη θέση του ενός ποδιού του. Ο καπνός του καθρέφτη ίσως υπονοεί το μαύρο γυαλί από οψιανό, αλλά επίσης τονίζει τη μυστηριώδη φύση του θεού, που διαρκώς αλλάζει μορφή σαν νεφελώδης ομίχλη.
Το αζτεκικό πάνθεον απαρτίζεται από πολλές άλλες θεότητες, ανάμεσα στις οποίες οι θεοί και θεές της γεωργίας και της βροχής, της φωτιάς, της αγάπης και της ηδονής, του θανάτου, του πολέμου και των ουρανίων σωμάτων. Πολλοί λατρεύονταν στο μεγαλύτερο μέρος του ύστατου μετακλασικού κεντρικού Μεξικού και δεν εμφανίζονται μόνο στα αζτεκικά χειρόγραφα και γλυπτά, αλλά και στα πέντε προϊσπανικά βιβλία που συνθέτουν την Ομάδα Borgia. Ουσιαστικά ο πανταχού παρών Τλαλόκ, θεός της βροχής και της αστραπής, μπορεί να εντοπιστεί ήδη από τον 1οπ.Χ. αιώνα στο κεντρικό Μεξικό.
Στην ύστερη μετακλασική περίοδο εμφανίζεται συνήθως με γουρλωμένα μάτια και προεξέχον επάνω χείλος, με μεγάλα δόντια σαν ιαγουάρου. Η σύζυγός του, η Τσαλτσιουτλίκουε, Εκείνη με το Αχάτινο Πουκάμισο, είναι η θεά των ποταμών και των λιμναζόντων υδάτων. Ο νεαρός θεός του καλαμποκιού, ο Σιντεότλ συχνά απεικονίζεται με μια ουλή στο πρόσωπο και στάχυα από καλαμπόκι στο κάλυμμα της κεφαλής του.
Μια από τις εντυπωσιακότερες θεότητες της γονιμότητας, είναι ο Σίπε Τοτέκ, θεότητα της ανοιξιάτικης αναγέννησης και προστάτης των χρυσοχόων. Μπορεί να αναγνωριστεί εύκολα από τη Μάσκα του και στη στολή από γδαρμένο ανθρώπινο δέρμα. Κατά τη διάρκεια του εικοσαήμερου μήνα Τλακασιπεχουαλίζτλι, οι άνθρωποι υποδύονταν τον Σίπε Τοτέκ φορώντας τα δέρματα θυσιασμένων θυμάτων. Το νόημα αυτού του εθίμου είναι ασαφές, μολονότι ορισμένοι εμηνεύουν το δέρμα ως τη νέα ανοιξιάτικη βλάστηση που καλύπτει τη γη.
Μια ομάδα θεοτήτων έεουν σχέση με τη φωτιά. Η αρχαιότερη από αυτές είναι ο Χουεχουετεότλ, ο Παλαιός Θεός. Αεπικονίζεται πάνω σε λιβανιστήρια ήδη από το 500π.Χ. στην Πουέμπλα. Άλλη σημαντική θεότητα της φωτιάς είναι ο Σιουτεκούτλι, ο Τυρκουάζ Κύριος, ο θεός του χρόνου και προστάτης θεός της εξουσίας.
Άλλοι θεοί του κεντρικού Μεξικού προσωποποιούν την ηδονή και τη λαγνεία. Ο Σοτσιπίλι, ο Πρίγκιπας των Λουλουδιών, ταυτίζεται σε μεγάλο βαθμό με το θεό του καλαμποκιού, και είναι προστάτης θεός της ηδονής και των τεχνών. Ο Σοτσιπίλι συνδέεται επίσης στενά με τον Μακουϊλσοτσίτλ, τον Πενταλούλουδο, θεό των παιχνιδιών και του τζόγου. Η όμορφη θεά Σοτσικετζάλ, ή Κετζάλ των Λουλουδιών, συχνά διακρίνεται από το λουλουδένιο στεφάνι της που έχει δύο κερατοειδή λοφία με πούπουλα από το σμαραγδένιο πουλί κετζάλ. Είναι θεά των τεχνών, της σωματικής απόλαυσης και του παθιασμένου έρωτα.
Η θεά Τλαζολτεότλ, θεά της Βρομιάς, συνδέεται με τις συνέπειες της λαγνείας και της ασέλγειας. Ένα άλλο από τα ονόματά της, Τλαελκάνι, Περιττωματοφάγος, εκφράζει την ταύτιση με την εξομολόγηση και τον εξαγνισμό. Το μαύρο χρώμα γύρω από το στόμα της παραπέμπει προφανώς σε αυτό το δυσάρεστο αλλά απαραίτητο καθήκον. Ο κύριος θεός του θανάτου ήταν ο Μικτλαντεκούτλι, Κύριος του Μικτλάν, του σκοτεινού Κάτω Κόσμου. Συχνά συνδεόμενος από τη γυναίκα του, τη Μικτλανσιχουάτλ, απεικονίζεται ως σκελετός που φοράει ένα κωνικό καπέλο με πιέτες και άλλοι ενδύματα από χαρτί.
Πολλοί από τους θεούς το Μεξικού αντιπροσώπευαν τον ήλιο, τον πλανήτη Αφροδίτη, τα άστρα, τον γαλαξία, και άλλα ουράνια σώματα. Ίσως επειδή οι μετακινήσεις τους στον ουρανό θεωρούνταν κοσμικές μάχες, πολλοί από αυτούς ταυτίζονταν με τον πόλεμο. Ένας από τους φοβερότερους ουράνιους θεούς ήταν ο Τλαχουϊζκαλπαντεκούτλι, Κύριος της Αυγής, η προσωποποίηση της Αφροδίτης ως Αυγερινού. Η πρώτη εμφάνιση της Αφοδίτης ως Αυγερινού είχε σπείρει μεγάλο φόβο στην αρχαία Μεσοαμερική, αφού πίστευαν πως το φως της μπορούσε να προκαλέσει μεγάλη ζημιά.
Πολλοί κώδικες της Ομάδας Borgia περιέχουν περίπλοκους αστρονομικούς πίνακες που προβλέπουν τους κύκλους της Αφροδίτης σε διάστημα περίπου 104 χρόνων. Σε αυτές τις σκηνές ο Τλαχουϊζκαλπαντεκούτλι εκτοξεύει τις πύρινες ακτίνες του με ένα ακόντιο. Ο Μισκοάτλ, Το Ερπετό-Σύννεφο, ήταν άλλος ένας αστρικός θεός. Το σώμα του απεικονίζεται συνήθως με τις κόκκινες και άσπρες λωρίδες που έχουν σχέση με τους αιχμαλώτους πολεμιστές που προορίζονται για θυσία. Θεός του Γαλαξία ο Μισκοάτλ ήταν η προσωποοποίηση των ψυχών των πολεμιστών που γίνονται άστρα με τον θάνατό τους.
Μεταξύ των επιφανέστερων ουρανίων θεών είναι ο Τονάτιου, ο ήλιος. Πρωτοεμφανιζόμενος στην τέχνη των πρώιμων μετακλασικών Τολτέκων, ο Τονάτιου εικονίζεται συνήθως ως ένας πολεμιστής που κρατάει όπλο μέσα σε ένα ηλιακό δίσκο. Μολονότι από τους βασικότερους στη λατρεία του πολέμου – συνήθεια του ήταν να πιάνει αιχμαλώτους και καρδιές για τον ήλιο- ο Τονάτιου δεν ήταν ο μόνος ηλιακός πολεμικός θεός των Αζτέκων.