Οι θεϊκοί εραστές στους κελτικούς μύθους

Οι θεϊκοί εραστές είναι κεντρικό θέμα στους κελτικούς μύθους. Το ζευγάρωμα αρσενικών και θηλυκών ήταν εξέχον χαρακτηριστικό του κελτικού πάνθεου. Στην εικονογραφία και τις επιγραφές της ρωμαιοκελτικής Ευρώπης μπορεί να γίνει διακριτή μια κάποια τυποποίηση: όταν θεοί ελληνορωμαϊκής καταγωγής εισάγονταν στον κελτικό κόσμο, συχνά αποκτούσαν γυναίκες ή συντρόφους που ήταν ιθαγενείς της κατακτημένης περιοχής.

Οι θεϊκοί εραστές στους κελτικούς μύθους

Έτσι οι επιγραφές συχνά μιλούν για κάποιο θεό με κλασικό όνομα συνδεόμενο με μια θεά που έχει κελτικό όνομα, με σημαντικότερο παράδειγμα, αυτής της παράδοσης τον Ερμή (Mercurius) και τη Ροσμέρτα. Η ανδρική θεότητα μπορούσε να έχει ελληνορωμαϊκό όνομα αλλά κελτικό επίθετο: αυτή είναι η περίπτωση του Απόλλωνα Γκράνους και της Σιρόνα. Εναλλακτικά και οι δύο θεότητες μπορούσαν να έχουν ιθαγενή ονόματα: ένα καλό παράδειγμα είναι οι Σουκέλους και Ναντοσουέλτα. Κάποια θεϊκά ζεύγη λατρεύονταν σε εκτεταμένη περιοχή: ο Ερμής και η Ροσμέρτα λατρεύονταν στη Βρετανία, τη Γαλατία, και τη Ρηνανία. Άλλοι, όπως ο Ουκουέτις και η Βεργουσία της Αλεσίας φαίνεται πως λατρεύονταν σε ένα μόνο μέρος.

Ο συμβολισμός που συνδέεται με όλα τα θεϊκά ζεύγη που λατρεύονταν στην ειδωλολατρική κελτική Ευρώπη δείχνει ότι τα επικαλούνταν για την προστασία της υγείας, του πλούτου και της αφθονίας. Έτσι ο Σουκέλους (Αυτός που χτυπάει καλά) και η σύντροφος του, Ναντοσουέλτα (Ελικοειδές ρυάκι), που τα ονόματά τους υπάρχουν σε πέτρα στο Σαρεμπούρ της Α. Γαλατίας, συνδέονται ιδιαίτερα με τον τρύγο, ιδιαίτερα στην Βουργουνδία.

Το σφυρί του Σουκέλους χτυπούσε τη γη και την έκανε γόνιμη, και το έμβλημα της Ναντοσουέλτα, ένα σπίτι πάνω σε ένα στύλο, δείχνει ότι η λατρεία τους είχε και μια οικογενειακή πλευρά. Το όνομα Ροσμέρτα σημαίνει «Μεγάλη Προμηθεύτρια», και τον κελτικό Ερμή τον επικαλούνταν κυρίως, για να τους φέρει εμπορική επιτυχία που συμβολιζόταν με το πουγγί του ή το σεντούκι του με τα χρήματα. Στη Βρετανία η Ροσμέρτα έχει έναν κουβά που ίσως συμβολίζει την αναγέννηση, όπως και ο λέβητας της ανανέωσης, εξέχων στον ιρλανδικό και τον ουαλικό μύθο.

Κάποια από τα θεϊκά ζεύγη που παρουσιάζει η κελτική εικονογραφία σχετίονται με την θεραπεία και την προστασία. Έτσι ο «κελτικός Απόλλων» και οι ποικίλοι του σύντροφοι συνδέονται στενά με λατρείες ιαματικών πηγών. Ο Απόλλων και η Σιρόνα λατρεύονταν στο Χόχσαϊτ της Γερμανίας και αλλού. Στις πηγές της Αλεσίας επικαλούνταν τον Απόλλωνα Μοριτάσγκους και τη Δαμόνα. Η Σιρόνα και η Δαμόνα, σύντροφοι του Απόλλωνα, συμβολίζονται και οι δύο με στάχυα και ερπετά, που συνδυάζουν το σύμβολο της αναγέννησης με το σύμβολο της ευφορίας. Στο Χόχσαϊτ η Σιρόνα μεταφέρει αυγά, ισχυρά εμβλήματα της γονιμότητας και της αναγέννησης.

Οι θεές μερικές φορές αποκαλύπτουν την «πολυανδρική» τους φύση: η Δαμόνα ζευγαρώνει με τον Απόλλωνα στην Αλεσί, με έναν άλλο θεραπευτή τσο Μπόρβο, στην Μπουρμπόν-λε-Μπεν, και με τον τοπικό θεό Άλμπους στο Αρνέ-λε-Ντυκ, τοποθεσίες όλες της Γαλατίας. Η Ανκάμνα ήταν σύντροφος του μεγάλου θεραπευτή Άρη Λένους στο Τρίερ, αλλά και του Άρη Σμέρτριους στο Μαιν, πάλι στην περιοχή του Τρίερ. Ο δεσμός ανάμεσα στον κελτικό Άρη και τη θεραπεία φαίνεται να προήλθε από τη σύλληψη του θεού ως αγωνιστή/φύλακα εναντίον της αρρώστιας, της στειρότητας και του θανάτου.

Κάποια θεϊκά ζευγάρια είχαν αυστηρά περιορισμένη επικράτεια, προσωποποιήσεις της γης ή της κοινότητας στην οποία τα επικαλούνταν. Τέτοια ήταν οι: Λουξόνιους και Μπρίκτα στο Λυξέιγ-λε-Μπεν, Βορμάνος και Βορμάνα στο Ντι της Γαλλίας και Βερωδίνος και Ινσιόνα στο Βίντενμπουργκ του Λουξεμβούργου. Αυτός ο στενός δεσμός με τη γη αναφέρεται και στην ιρλανδική μυθική παράδοση περί ιερής βασιλείας. Από την εικονογραφία των θεϊκών ζευγαριών γίνεται φανερό ότι η επιτυχία της λατρείας τους έγκειται, τουλάχιστον εν μέρει, στον γάμο καθαυτόν, και αυτό μπορεί να δικαιολογήσει, το πόσο δημοφιλείς ήταν οι θεϊκοί εραστές σε ολόκληρο τον κελτικό κόσμο.

Μύθοι και στορία των λαών