Σε γενικές γραμμές, οι ξένοι, οι επίσημες κυβερνήσεις των ευρωπαϊκών δυνάμεων, καθώς και οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής δεν έκαναν τίποτα για να βοηθήσουν τον Ελληνισμό της Μικράς Ασίας στις τραγικές εκείνες μέρες της καταστροφής. Όχι μόνο έδειξαν ασυγχώρητη αδιαφορία, αλλά συχνά κράτησαν εχθρική στάση καταφεύγοντας σε ψεύδη ή δείχνοντας απάνθρωπο κυνισμό.
Σχετικά με τον εμπρησμό της Σμύρνης ο Γάλλος Franklin Boullion είπε ότι «οι Έλληνες πυρπόλησαν την Σμύρνη». Χαρακτηριστικό του κυνισμού επίσημων εκπροσώπων των ευρωπαϊκών δυνάμεων είναι και το παρακάτω συμβάν που αναφέρει ο Αμερικανός πρόξενος στην Σμύρνη Horton: Ο Γάλλος γενικός πρόξενος «ευφυολογώντας» για την καθυστέρηση του σε ένα γεύμα, όπου παρευρισκόταν και ο ίδιος ο Horton δήλωσε ότι «η ατμάκατος με την οποία ερχόμουν από το γαλλικόν πολεμικόν προσέκρουε συνεχώς εις πλέοντα πτώματα Ελληνίδων». Σε άλλο σημείο ο Horton ανέφερε: «Η πυρπόλησις της Σμύρνης και η σφαγή και η κακοποίησις του πληθυσμού κατέστη δυνατή κατά το σωτήριον έτος του 1922 εκ των ανταγωνισμών και των αντιτιθέμενων εμπορικών συμφερόντων μερικών χριστιανικών δυνάμεων και της παρασχεθείσης υπό τινών εξ αυτών ηθικής και υλικής βοήθειας εις τους Τούρκους. Οι Τούρκοι διέπραξαν τας φοβεράς των πράξεις εν τη πεποιθήσει ότι δεν θα εύρισκον αντίδρασιν ή επίκρισιν από μέρους των Ηνωμένων Πολιτειών. Έφθασαν δε να πιστεύουν τούτο χάρις εις μία έντονον προπαγάνδαν διεξαγομένην εις τον αμερικανικόν τύπον υπό μερικών που επεδίωκαν να αποκτήσουν παραχωρήσεις από μέρους των Τούρκων και υπό ενδιαφερομένων συγγραφέων. Καμία ακόμη γλαδστώνειος δεν υψώθη φωνή, από οιανδήποτε αμερικανικήν πηγήν, μολονότι οι Τούρκοι υπερέβησαν εαυτούς εις τα θηριωδίας των. Η απόκρυψις παροιμοίων γεγονότων, ως τα ιστορηθέντα εις τα προηγηθέντα, ή παρερμηνεία αποκαλύπτει χαμηλόν αίσθημα ηθικής αντιλήψεως, συνεπές προς το πνεύμα της εμπορικής μας εποχής». Αξίζει ακόμη να αναφερθεί η στάση των γαλλικών δυνάμεων στα Μουδανιά, όπου αφόπλιζαν τους Έλληνες στρατιώτες και τους παρέδιδαν στους Τούρκους.
Αν όμως οι κυβερνήσεις κράτησαν αυτή τη στάση, πολλά άτομα μεμονωμένα, βοήθησαν συχνά να σωθούν πολλοί μικρασιάτς. Αναφέρεται στο Κορδελιό ένας Γάλλος, φορώντας την παλιά στολή τού του υπολιμενικού του γαλλικού στρατού, έσωσε τη ζωή πολλών κατοίκων. Η Αμερικανίδα γιατρός Esther Lovejoy φρόντισε για την παροχή ιατρικής βοήθειας σε πολλούς πάσχοντες, ενώ ο Ιταλός πλοίαρχος του πλοίου «Μεγκ» παρέλαβε πλήθος προσφύγων και τούς μετέφερε στην Ελλάδα.
Πολλοί Αμερικανοί ιδιώτες, όπως, η διευθύντρια του Αμερικανικού Κολεγγίου στη Σμύρνη M. Mills, ο υποδιευθυντής της ΧΑΝ στο προάστιο της Σμύρνη Παράδεισο, Asa Jennings, με ατομική πρωτοβουλία, βοήθησαν στη σωτηρία μεγάλου αριθμού προσφύγων, παραλαμβάνοντας τους σε πλοία εμπορικά ή ακόμη και πολεμικά. Ο Αγγελομάτης γράφει ότι «οι Αμερικανοί ήσαν πράγματι οι μόνοι που θα μπορούσαν να σώσουν σμυρναϊκόν πληθυσμό, αλλά ημποδίζοντο από τις οδηγίες των κυβερνήσεων τους».
Ο Αμερικανός πρόξενος στην Σμύρνη George Horton, με την ανθρωπιστική του στάση απέναντι στους π ρόσφυγες αποτέλεσε μοναδική εξαίρεση ανάμεσα στους επίσημους εκπροσώπους των ξένων Δυνάμεων. Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι και ορισμένοι Τούρκοι πολίτες που δεν είχαν τυφλωθεί από τον εθνικιστικό φανατισμό, έσωσαν αρκετούς Έλληνες, πληρώνοντας σε μερικές περιπτώσεις το τόλμημα τους και με την ίδια τους τη ζωή.