Η Νεοανακτορική Περίοδος δεν έφερε σημαντικές αλλαγές στην κοινωνική οργάνωση των κρητικών πόλεων, μολονότι οι τάξεις πολλαπλασιάστηκαν και οργανώθηκαν με καλύτερη προσαρμογή στη νέα ζωή των πόλεων και της υπαίθρου. Τα παλαιά γένη, που είχαν τροφοδοτήσει την ανώτερη τάξη, δεν ασκούν πια ουσιαστικό ρόλο.
Ο γρήγορος και εύκολος πλουτισμός δημιούργησε μια νέα κοινωνική τάξη ευγενών που στήριζε τα δικαιώματά της στον πλούτο της. Η αφθονία της παραγωγής σε κάθε είδος βιοτεχνίας είχε συντελέσει στην ανάπτυξη της τάξης των βιοτεχνών που θα αποτέλεσε μια μέση τάξη. Με την καθιέρωση κάποιου είδους φεουδαρχικού συστήματος η τάξη των καλλιεργητών έφθασε σε αξιόλογη ευημερία χάρη στη συστηματοποίση της καλλιέργειας και της άρδευσης.
Το πρόβλημα των αρδεύσεων είχε πρωταρχική σημασία. Σε περιόδους ξηρασίας οι κάτοικοι κατέφευγαν σε κάθε λογής τελετουργίες για να φέρει η θεότητα την βροχή. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι καλλιεργητές είχαν αναπτύξει ειδικά αρδευτικά συστήματα με δίκτυα υδαταγωγών, συστηματοποιώντας και ενώνοντας τις προσπάθειες τους.
Η συγκεντρωτική οργάνωση της πολιτικής εξουσίας, που εγκανιάζεται με την ίδρυση των παλαιότερων ανακτόρων, εξακολούθησε να έχει θεοκρατική βάση. Οι βασιλείς ήταν παράλληλα μεγάλοι αρχιερείς, όπως αποδεικνύεται από την μορφή των ιερών δωματίων των θρόνων. Χαρακτηριστικά είναι επίσης τα εμβλήματα εξουσίας που βρέθηκαν στο ανάκτορο των Μαλίων.
Δεν γνωρίζουμε ποια είναι η σημασία του τίτλου Μίνως -αν περί τίτλου πρόκειται, ανάλογου με εκείνου του Φαραώ στην Αίγυπτο. Αλλά στην παράδοση τα ονόματα Πασιφάη, Αριάδνη, Ευρώπη, είχαν θρησκευτική σημασία αποδίδοντας την έννοια της πανσελήνου, του μσοφέγγαρου και της πάναγνης θεότητας.
Μας είναι άγνωστα τα ποικίλα αξιώματα των τιτλούχων της Αυλής και των λοιπών οργάνων της διοίκησης. Είναι φανερό μόνο ότι υπήρχε μια ιεραρχία, που κορυφωνόταν στα πρόσωπα της βασιλικής οικογένειας. Τίποτα δεν δείχνει ότι η βασίλισσα είχε θέση ισάξια ή πιο υψηλή από τον βασιλιά. Μπορούσε ωστόσο να καταλάβει το ανώτατο αξίωμα όταν δεν υπήρχε ενήλικος διάδοχος. Στο ιερατείο η θέση της βασίλισσας ήταν πολύ σημαντική, αφού η φύση της θρησκείας είχε δώσει πρωταρχικό ρόλο στην γυναίκα.
Η οργάνωση πολύ συστηματικότερων αρχείων από εκείνα που είχαν χρησιμοποιηθεί στα παλαιότερα ανάκτορα δείχνει την πρόοδο της ανακτορικής γραφειοκρατίας. Οι ανώτεροι αξιωματούχοι κατοικούσαν μέσα στο ανάκτορο ή σε σπίτια που βρίσκονται γύρω από αυτό, πολλές φορές σε άμεση επαφή με τα βασιλικά κτίρια.
Η Νεοανακτορική Περίοδος χαρακτηρίζεται και από την υψηλή στάθμη του βίου των ευγενών, αλλά και για την μοναδική λεπτότητα και χάρη που ξεχώριζε την ζωή στην Κρήτη από την ζωή στα άλλα μεγάλα κέντρα των σύγχρονων πολιτισμών της Αιγύπτου και της Ανατολής. Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά ήταν η μεγάλη ελευθερία των γυναικών όχι μόνο με τη συμμετχή σε κάθε εκδήλωση της κοινωνικής ζωής, αλλά και με την ανεξάρτητη εξέλιξη τους ώστε να αναπτύσσουν και να εκφράζουν απόλυτα την δική τους προσωπικότητα.
Έπαιρναν μέρος σε κάθε εξωοικιακή ασχολία, συμμετείχαν σε επικίνδυνα αγωνίσματα, εξορμούσαν με τους άνδρες τους σε κυνηγετικές εκδρομές. Δεν δίσταζαν να αφήσουν την περίτεχνη αμφίεση τους και να φορέσουν το ανδρικό περίζωμα, που άφηνε ολότελα ελεύθερο το σώμα για τέτοιου είδους ασκήσεις.
Για την περιποίηση του σώματος οι Μινωίτισσες χρησιμοποιούσαν καλλωπιστήρια πλήρως εξοπλισμένα. Μεταχειρίζονταν με εξαιρετική δεξιοτεχνία ψιμύθια κάθε λογής για να τονίζουν το κόκκινο των χειλιών και το λευκό του προσώπου, σκοτεινό χρώμα για να μεγαλώνουν τα μάτια, τριχολαβίδες για την λέπτυνση των φρυδιών. Οι γυαλιστεροί μπρούτζινοι καθρέφτες με τις περίτεχνες λαβές από σκαλιστό ξύλο ή ελεφαντόδοντο και οι λειτουργικά επεξεργασμένες κοσμηματοθήκες συμπλήρωναν τον εξοπλισμό των καλλωπιστηρίων.
Πολυποίκιλοι και περίτεχνοι ήταν οι συρμοί των φορεμάτων και των κομμώσεων των γυναικών. Κατάπληξη προκαλούν τα φορέματα με το κομψό ανοιχτό περικόρμιο, που άφηνε ελεύθερα ή σκεπασμένα μόνο με διάφανο τούλι τα στήθη, με τις περίτεχνες ζώνες, τους επανωτούς φραμπαλάδες, την φούστα περισκελίδα με μεσαία ραφή. Μεγάλη ποικιλία υπήρχε και στα καλύμματα της κεφαλής, μπερέδες με αγκράφες, τιάρες, καπελλίνα κλπ., και ακόμη μεγαλύτερη στις κομμώσεις, που πολλές φορές ήταν ψηλές, περίτεχνες συνδυαζόμενες με ταινίες, διαδήματα κ.α.
Απέναντι στην ποικιλία των γυναικείων φορεμάτων το ανδρικό περίζωμα κράτησε την απλότητά του με βασικό σκοπό να ευκολύνει την ευκινησία, υπογραμμίζοντας και την χάρη των ελαστικών δυναμικών μορφών με το υπερβολικό σφίξιμο της μέσης με μεταλλική ζώνη. Η ανάπτυξη ενός είδους πομπικού περιζώματος, ως τα γόνατα, πραγματοποιήθηκε, κάτω από μυκηναϊκές επιδράσεις.
Η χησιμοποίηση του αλόγου σε άρμα έγινε ταυτόχρονα στην Κρήτη και στην μυκηναϊκή περιοχή, πολύ μετά το 1600π.Χ. Τόσο στην Κρήτη όσο και στην μυκηναϊκή περιοχή δεν χρησιμοποιούσαν το άλογο για ιππασία αλλά μόνο για να σέρνει ένα ελαφύ άρμα, που αρχικά χρησιμοποιήθηκε για το κυνήγι και έπειτα για την μεταφορά βαριά ολπισμένων πολεμιστών στην μάχη.
Τα αθλητικά αγωνίσματα ήταν συνηθισμένο θέαμα και συνδυάζονταν με τις ιερές τελετουργίες. Οι πυγμάχοι κατέβαινα στον στίβο με ιδιαίτερο εξοπλισμό: περικεφαλαία, κεστούς (αθλητικά γάντια), δερμάτινες γκέττες. Οι παλαιστές προσέρχονταν κομψοί και στολισμένοι με κοσμήματα. Κυβιστητήρες εκετλούσαν τα άλματα τους με τσέρκια ή πάνω από όρθια στημένα σπαθιά.
Το πιο επικίνδυνο αγώνισμα ήταν οι ταυρομαχίες. Εκτελούσαν ανάρτηση από τα κέρατα του ταύρου και απότομη εκτίναξη, διιπλό κυβίτσημα στον αέρα, πάνω από τη ράχη του γιγάντιου ζώου. Το κατέβασμα του ακροβάτη χρειαζόταν μοναδική επιδεξιότητα για να μην συντριβεί ο ακροβάτης στο έδαφος, γι΄αυτό βοηθητικά πρόσωπα έσπευδαν να τον συγκρατήσουν στην πτώση του. Σήμερα πιστεύεται ότι οι ισπανικές και οι μεξικάνικες ταυρομαχές και ροντεό ξεκίνησαν από τις μινωικές, αφού έχουν επισημανθεί τα ενδιάμεσα στάδια μεταφοράς των ταυρομαχιών στις Βαλεαρίδες. Άλλωστε είναι γνωστές οι σχέσεις της Κρήτης με την Ταρτησό, την σημερινή Ιβηρική Χερσόνησο.
Με πληροφορίες από: Ιστορία του Ελληνικού Έθνους