Οι αγρότες του θεσσαλικού κάμπου, τα χρόνια που ακολούθησαν την ενσωμάτωση της Θεσσαλίας στο Ελληνικό Κράτος, είχαν να αντιμετωπίσουν τεράστιες οικονομικές δυσκολίες. Το Μετοχικό Γεωργικό Ταμείο Αλληλοβοήθειας ήρθε να καλύψει πολλές από τις οικονομικές ανάγκες των Θεσσαλών.
Μετοχικό Γεωργικό Ταμείο Αλληλοβοήθειας
Ευνοϊκή συγκυρία
Το Μετοχικό Γεωργικό Ταμείο Αλληλοβοήθειας ιδρύθηκε το 1900. Οι οικονομικές συνθήκες που επικρατούσαν τότε για τους αγρότες ήταν σχεδόν απάνθρωπες. Δεν προκαλεί έκπληξη λοιπόν ότι σε μια τέτοια συγκυρία, η πρόταση ενός θεσμού πολλά υποσχόμενου (συλλογικός δανεισμός, συλλογική απόκτηση καλλιεργητικών μέσων κ.λ.π.) προσέλκυσε την προσοχή των αγροτών. Με δεδομένο όμως ότι ο Αλμυρός δεν κατείχε την αποκλειστικότητα των συσσωρευμένων αγροτικών προβλημάτων, το ζητούμενο είναι η ανίχνευση και πρόσθετων συνθηκών που, ενδεχομένως, συλλειτούργησαν έτσι ώστε η προτροπή προς το συνεταιρίζεσθαι να μην παραμείνει μια ελκυστική πρόταση αλλά να πάρει σάρκα και οστά.
Δύο στοιχεία δημιούργησαν στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα ευνοϊκό κλίμα: α) η αναθέρμανση των συζητήσεων για τους συνεργατικούς θεσμούς του παρελθόντος και β) η ώσμωση νέων επιστημόνων εργατών, (κυρίως καπνεργατών και σιγαροποιών) και άλλων επαγγελματιών που συμμετείχαν ενεργά στην τοπική κοινωνικοπολιτική κίνηση.
Ο τοπικός βουλευτής Γ. Φιλάρετος και οι οπαδοί του συμμερίζονταν και διέδιδαν τις συνεργατικές αντιλήψεις του. Η προσέγγιση των οπαδών του Φιλάρετου με τα εργατικά στρώματα θα διευκολύνει την επιτυχία της ιδρύσεως. Η έντονη παρουσία και των παλιννοστούντων στο οικονομικό γίγνεσθαι και η συνεισφορά τους στο κοινωνικό, καθώς και πρωτοστατούν στην έντονη συλλογική δράση και αναπτύσσεται στην ευρύτερη περιφέρεια του Βόλου, δεν πρέπει να περνούν απαρατήρητες.
Παράλληλα αξιοσημείωτη υπήρξε και η ανταπόκριση που βρήκαν τα νεύματα αυτά σε μερίδα της τοπικής κοινωνίας. Η δυναμική που εκλύεται από τις ζυμώσεις αυτές και οι αναδυόμενες συλλογικότητες, ιδίως όταν η περιοχή θα αποτελέσει πόλο έλξης χιλιάδων μισθωτών εργατών, συνιστούσαν στοιχεία ενδεικτικά της υπό διαμόρφωση ώσμωσης μεταξύ ευρύτερων κοινωνικών δυνάμεων.
Οι παλιννοστούντες καπνεργάτες, κομίζοντας νέες εμπειρίες, θα αποτελέσουν τους καλούς αγωγούς για τη σύνδεση της τοπικής κοινωνίας με τον ευρύτερο περίγυρο της, ενώ λίγο αργότερα οι ίδιοι θα πρωτοστατούσαν και στην ίδρυση του Εργατικού Κέντρου Αλμυρού.
Το Μετοχικό Γεωργικό Ταμείο Αλληλοβοήθειας πήρε σάρκα και οστά αφού βοήθησαν και ένας γόνος οικογένειας καπνοκαλλιεργητών, ο δάσκαλος Μιχόπουλος και ο γεωπόνος Γρηγοριάδης, οι οποίοι τυχαία συνυπήρξαν στην περιοχή και έσπειραν το σπόρο του Ταμείου.
Η κρατική αναγνώριση
Ο συνεταιρισμός του Αλμυρού θα τύχει το 1907 έμμεσης κρατικής αναγνώρισης. Πραγματικά, ήταν η πρώτη φορά που μια αμιγώς γεωργική οργάνωση απολάμβανε επίσημης κρατικής επιδοκιμασίας. Τούτο έγινε με την ψήφιση του νόμου ΓΣΒ’/ 1907 στο άρθρο 4 του οποίου προβλεπόταν η ανάθεση του έργου του σε πενταμελή επιτροπή και οριζόταν με σχεδόν φωτογραφική διάταξη ως πρόεδρος ο Μιχόπουλος.
Αξιοποίηση
Το 1911 το Μετοχικό Γεωργικό Ταμείο Αλληλοβοήθειας θα αγοράσει αλωνιστικές μηχανές συλλογικής ιδιοκτησίας, πράγμα που θεωρείται επίτευγμα-σταθμός. Δύο στοιχεία συνηγορούν σε αυτό; Πρώτον: Η χρηματοδότηση του συγκεκριμένου εγχειρήματος. Η εξασφάλιση των απαιτούμενων πιστώσεων με την υπογραφή από είκοσι μέλη του συλλόγου, του δανειστικού συμβουλίου της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας, συνιστούσε βήμα-πρόκριμα για τη μετάβαση στη διευρυμένη με αλληλευθύνη προσωπική πίστη και στο συλλογικό δανεισμό. Πρακτικές, δηλαδή, που θα αποτελούσαν μονιμότερο χαρακτηριστικό κατά τη άσκηση της αγροτικής πίστης. Δεύτερον: είναι η εισροή στο ταμείο του συλλόγου, ως αντίτιμου για τη χρήση της αλωνιστικής μηχανής ενός σεβαστού ποσού. Η εξέλιξη αυτή έτρεφε προσδοκίες όχι μόνο για τη γρήγορη απόσβεση, αλλά και για τη μετατροπή του συλλόγου σε Τράπεζα Γεωργική.
Το εγχείρημα του Αλμυρού δημιούργησε «προηγούμενο» και αποτέλεσε καλό παράδειγμα και μια καλή εμπειρία και για άλλες περιοχές της Ελλάδας, όχι μόνο στον οικονομικό αλλά και τον συνεταιριστικό και κοινωνικό τομέα. Η διαπλαστική νομοθετική πρωτοβουλία δεν αγνόησε τον κοινωνικό ρυθμό. Επηρεάστηκε από αυτόν, αλλά και τον επηρέασε στο σχέδιο αστικού εκσυγχρονισμού και οργάνωσης της κοινωνίας που τότε βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη.