Η ελληνική επίδραση στις περσικές πόλεις ήταν μια αργή και σταδιακή διαδικασία εισαγωγής του ελληνικού στοιχείου στις εδραιωμένες περσικές και ιρανικές συνήθειες. Το αποτέλεσμα από την συνεύρεση των δύο πολιτισμών ήταν να δημιουργηθούν νέες τάξεις ηγετών. Παρ’ όλα αυτά οι περσικές πόλεις διατήρησαν τον ανατολικό τους χαρακτήρα, με την παρείσφρηση, βέβαια, ορισμένων ελληνικών εθίμων και παραδόσεων. Σε αυτήν την περίοδο, αναπτύχθηκε ένα ασιατικό μόρφωμα με στοιχεία ελληνικά, που συνενώνει το κυρίαρχο ανατολικό στοιχείο με το δυτικό, ενθαρρύνοντας έτσι τις εμπορικές και πολιτιστικές ανταλλαγές μεταξύ των δύο κόσμων. Αυτή ήταν η περιρρέουσα ατμόσφαιρα κατά τη βασιλεία των στρατηγών που κυβέρνησαν την περιοχές της Περσίας μετά τον Αλέξανδρο.
Σασσανίδης ηγεμόνας
Μετά τον θάνατο του Αλεξάνδρου ξέσπασαν αιματηρές επαναστάσεις σε ορισμένες από αυτές τις περιοχές, στις οποίες πρωτοστάτησαν οι τοπικές δυναστείες που παλαιότερα όριζαν την περιοχή. Ο Σέλευκος κυριάρχησε στην περιοχή της Συρίας-Μεσοποταμίας και του Ιράν. Η βασιλεία του γιου του Αντιόχου -από τον γάμο με την Βακτριανή πριγκίπισσα Απάμα- στις χώρες ανατολικά του Ευφράτη χάρισε για πρώτη φορά με τον θάνατο του Αλεξάνδρου μια περίοδο σταθερότητας στην περιοχή. Με τους Σελευκίδες, το Ιράν έγινε ο κύριος προμηθευτής πρώτων υλών και γεωργικών προϊόντων στην Ανατολή. Τα καραβάνια ταξίδευαν από εκεί φορτωμένα χρυσό, ασήμι, πολύτιμους λίθους, υφάσματα, χαλιά, βαμβάκι, σιτάρι, φρούτα και μπαχαρικά.
Τον 3οπ.Χ. αιώνα οι Πάρθοι, λαός που προερχόταν από την Κασπία θάλασσα, ξεκίνησαν για την κατάκτηση της Περσίας. Η δυναστεία των Σασσανιδών εξασφάλισε την απελευθέρωση από τους Πάρθους και ίδρυσε ένα νέο περσικό βασίλειο με ηγέτη τον Αρδασίρ Α’. Με τον Αρδασίρ αναβιώνουν πολλές παραδόσεις των Αχαιμενιδών, όπως ο τίτλος «βασιλεύς των βασιλέων», οι τελετές της Αυλής, η ζωροαστρική θρησκεία και η χαρακτική τέχνη. Η δυναστεία αυτή διαρκεί ως τις αρχές του 7ου μ.Χ. αιώνα., οπότε και σημειώνεται η άνοδος του Ισλάμ.
Οι συνεχείς διαμάχες ανάμεσα στον ανατολικό κόσμο των περσικών δυναστειών και το δυτικό των Ελλήνων και των Ρωμαίων έχουν αποτυπωθεί στην τέχνη. Τα εργαστήρια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας παρήγαγαν πολλά αγάλματα Πάρθων και Περσών αιχμαλώτων. Αλλά και οι Πέρσες ηγεμόνες εγκωμίαζαν στους βράχους της Περσίας τις μάχες και τις νίκες τους απέναντι στον ισχυρό στρατό των εχθρών τους, που σπάνια κατάφερνε να περάσει νικητής τα σύνορα του Τίγρη.
Ο Σαπώρ Α’, Σασσανίδης ηγεμόνας (μέσα 3ου π.Χ. αιώνα), ζήτησε να λαξευτεί στους βράχους του Νακς-ι Ρουτάμ, δίπλα στους τάφους των Αχαιμενιδών βασιλέων, ο θρίαμβος του έναντι των Ρωμαίων αυτοκρατόρων που ηττήθηκαν στη μάχη. Ο Πέρσης βασιλιάς παρουσιάζεται καθισμένος σε άλογο, με την εξουσία που του έχει αναθέσει ο Αχούρα Μάζντα, συνθλίβει κάτω από τις οπλές του αλόγου τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Γορδιανό Γ’. Ο Φίλιππος ο Άραβας παρουσιάζεται να πέφτει γονατιστός μπροστά του, ενώ ο Βαλεριανός εμφανίζεται με δεμένα τα χέρια του ως αιχμάλωτος. Οι τρεις Ρωμαίοι αυτοκράτορες φαίνονται εντελώς υποταγμένοι στο μεγαλείο του Σασσανίδη αυτοκράτορα, ο οποίος με τον τρόπο αυτό παρουσιάζεται αιώνες μετά τον τέλος της δυναστείας των Αχαιμενιδών ως άξιος διάδοχος και συνεχιστής του έργου τους.
Με πληροφορίες από: nationalgeographic