Μεσολιθική Εποχή: Πρόκειται για κάτι ενδιάμεσο της Παλαιολιθικής και της Νεολιθικής Εποχής. Η φάση αυτή αποτέλεσε τη γέφυρα για την μετάβαση από την παλαιά θηρευτική και συλλεκτική οικονομία στην γεωργική και κτηνοτροφική. Από άποψη τεχνικής η Μεσολιθική Εποχή αποτελεί μια προέκταση της Παλαιολιθικής Εποχής. Και από την πλευρά της οικονομίας ανήκει σε ένα στάδιο προπαραγωγικό. Το κυνήγι παίζει ακόμα ουσιώδη ρόλο, αλλά ο χαρακτήρας της οικονομίας είναι περισσότερο συλλεκτικός παρά θηρευτικός. Η αλεία, η συλλογή καρπών και φυτικής τροφής ή όστρεων κλπ έχει τώρα αυξηθεί πολύ ενώ έχει αρχίσει η πρώτη εξημέρωση ζώων (σκύλων).
Πολιτιστικά η Μεσολιθική είναι η ίδια τελική Παλαιολιθική, προσαρμοσμένη στις νέες συνθήκες περιβάλλοντος του αρχόμενου Ολόκαινου. Γιατί όμως ο άνθρωπος χρειάστηκε να προσαρμόσει την ζωή του, να αλλάξει τρόπο ζωής; Βασική αιτία ήταν η μεγάλη και σε παγκόσμια έκταση κλιματολογική αλλαγή του τέλους του Πλειστόκαινου (9η χιλιετία π.Χ.) που ακολούθησε την οριστική υποχώρηση των παγετώνων από τους πόλους, η επικράτηση δηλαδή θερμότερου και ξηρότερου κλίματος, που δεν διέφερε πολύ από το σημερινό.
Η ριζική αλλαγή του περιβάλλοντος επηρέασε άμεσα τη ζωή των έμψυχων. Τα μεγάλα ζώα που είχαν προσαρμοστεί στο ψυχρό κλίμα και στην ανάλογη βλάστηση (μαμούθ, τριχωτός ρινόκερος, τάρανδος), τα ζώα που εξασφάλιζαν την διατροφή των νεώτερων παλαιολιθικών ομάδων, μετανάστευσαν στον απώτερο Βορρά και τα μεγαλύτερα από αυτά σε λίγο εξαφανίστηκαν οριστικά από τον κόσμο. Στη θέση τους κυριάρχησαν άλλα μικρότερα και ταχύτερα. Χρειάστηκε γι΄αυτό να αναθεωρηθεί ριζικά και να αναπροσαρμοστεί όλη η τακτική του κυνηγιού, καθώς και τα όπλα και τα εργαλεία. Έτσι, η μικρολιθική τεχνική, που επικρατεί τώρα στην λιθοτεχνία, συνδέεται με την πανίδα των δασόβιων μικρών ζώων.
Η Μεολιθική Εποχή στην Ευρώπη επικράτησε ως το 4000π.Χ., ενώ στην Ανατολή από το 8000π.Χ. αρχίζει το πρώιμο νεολιθικό στάδιο. Η Μεσολιθική Εποχή δεν είναι απλά μια περίοδος αλλά μια πολιτισμική φάση, που η χρονική της διάρκεια είναι άνιση, ανάλογη με τον χώρο που αφήνουν σε κάθε περιοχή από τη μεριά το τέλος της Παλαιολιθικής και από την άλλη η αρχή της Νεολιθικής Εποχής.
Όσον αφορά τον ελληνικό χώρο αποκαλυπτική υπήρξε η έρευνα του σπηλαίου Φράγχθη κοντά στο χωριό Κοιλάδα της Ερμιονίδας, σε μικρή απόσταση από το Πόρτο Χέλι. Στον χώρο αυτό βρέθηκαν στρώματα διαδοχικά της Παλαιολοθικής και της Νεολιθικής Εποχής. Πρόκειται για ένα πελώριο άνοιγμα σε ασβεστολιθική πλαγιά, μήκους 150μ. και πλάτους στην είσοδο 30μ. Η είσοδος ανοίγεται ΒΔ περίου 10μ. από την επιφάνεια της θάλασσας.
Το στά των ζώων, που βρέθηκαν, δείχνουν ότι το θήραμα που προτιμούσαν οι άνθρωποι του Φράγχθη στην Μεσολιθική Εποχή ήταν το ελάφι. Ακολουθούν σε μικρότερη συχνότητα όστα μεγάλων βοοειδών και σε ελάχιστες ποσότητες αγιόχοιρου, αλεπούς, λαγού, σκύλου και άγριων αιγοειδών. Από το μέσο του στρώματος εμφανίζονται και οστά μεγάλων ψαριών, που αργότερα αυξάνουν σε συχνότητα. Ενώ, λοιπόν, στην αρχή το κυνήγι εξασφάλιζε την τροφή, αργότερα ήρθε να προστεθεί και η αλιεία.
Η ζωή των κατοίκων του σπηλαίου αυτού φαίνεται πολύ απλουστευμένη. Τα λίθινα εργαλεία ήταν μάλλον πενιχρά και τα οστέινα ελάχιστα. Δεν υπάρχει κανένα αντικείμενο που να έδειχνε κάποια ιδιαίτερη πολυτέλεια ή καλαισθησία. Μόλις μπορεί να τεκμηριωθεί μια υποτυπώδης διακόσμηση και γενικά το πολιτιστικό επίπεδο φαίνεται χαμηλό. Η ύπαρξη οψιανού, που υποτίθεται μηλιακής προέλευσης κατά το νεώτερο τμήμα της Μεσολιθικής Εποχής, δεν σημαίνει κατά κανόνα ναυτιλία, αλλα απλώς δυνατότητα ανταλλαγής αγαθών.
Τα σποραδικά ανθρωπολογικά λείψανα στο σπήλαιο Φράγχθη ανήκαν σε άνδρες και γυναίκες, βραχύσωμους γενικά (άνδρες: ύψος, 1,56, γυναίκες: ύψος από 1,35 έως 1,39). Μερικές περιπτώσεις δείχνουν διαδεδομένη αναιμία και αρθριτικές παραμορφώσεις.
Ιδιαίτερα σημαντική είναι μια ταφή που σώθηκε πλήρης και ανάγεται σε πρώιμη μεσολιθική φάση. Ο σκελετός ανήκει σε άνδρα ηλικίας 25 ετών περίπου, αναστήματος 1,58 και είχε πεθάνει από ένα χτύπημα στο κρανίο. Η ταφή έγινε μάλλον πρόχειρα, σε ένα αβαθές κοίλωμα του εδάφος. Τα σκέλη ήταν συνεσταλμένα, τα χέρια προς το στήθος, συμμετρικά. Κανένα είδος κτερίσματος δεν βρέθηκε, αλλά παρατηρήθηκαν ίχνη φωτιάς στο κοίλωμα της ταφής. Γύρω και εν μέρει πάνω από τον σκελετό ήταν πολλές πέτρες άγνωστο για ποιο λόγο.
Φαίνεται ότι οι Μεσολιθικοί άνθρωποι του σπηλαίου της Ερμιονίδας έθαβαν τους νεκρούς τους χωρίς ιδιαίτερες τελετουργικές πράξεις, δίπλα στην κατοικία, σε μικρό βάθος και χωρίς στολίδια. Η συνεσταλμένη στάση έχει ιδιαίτερη σημασία (σκοπός της προφανώς είναι η εξοικονόμηση χώρου) και τα ίχνη καύσης δεν μπορούν οπωσδήποτε να συνδεθούν με την ταφή. Πέτρες πάνω στον νεκρό τοποθετούσαν κάποιες φορές και οι Παλαιολιθικοί άνθρωποι, αλλά και οι μεταγενέστεροι.
Με πληροφορίες από: Ιστορία του Ελληνικού Έθνους