Λάο Τσε και Ταοϊσμός

Ο Λάο Τσε είναι εξαιρετικά αγαπητός σοφός στην ιστορία της Κίνας. Στην πραγματικότητα κάθε Κινέζος είναι και ταοϊστής, με μια ευρύτερη έννοια, διότι ο Λάο Τσε στην ουσία κωδικοποίησε τη λατρεία των Κινέζων για τη φύση. Ο κάθε Κινέζος είναι ταυτοχρόνως παγανιστής (δηλαδή λατρεύει τη φύση), λατρεύει τους προγόνους, είναι ταοϊστής, είναι κομφουκιανιστής, είναι βουδιστής, μπορεί να είναι και ζεν. Ο ταοϊσμός ήρθε να κωδικοποιήσει τη λατρεία των Κινέζων για τη φύση.

Ο Λάο Τσε φέρεται να έχει γράψει ένα βιβλίο, το Τάο Τε Κινγκ. Κάποιοι αμφισβητούν την ύπαρξη του Λάο Τσε, όπως και πολλών άλλων προσωπικοτήτων της παγκόσμιας ιστορίας. Ο Λάο Τσε φέρεται να γεννήθηκε τον 6ο αιώνα π.Χ., ήταν κρατικός υπάλληλος και οργάνωσε ένα φιλοσοφικό σύστημα, το οποίο στηρίζεται στην εμπιστοσύνη στις δυνάμεις της φύσεως. Δηλαδή ο Λάο Τσε πιστεύει ότι η φύση είναι οδηγός μας. Εμείς είμαστε τμήμα της φύσης, η φύση εμπεριέχει τη σοφία του σύμπαντος, άρα εάν παρακολουθούμε τη φύση και εισπράττουμε σοφία από αυτήν, τότε γινόμαστε κι εμείς πιο σοφοί, πιο γαλήνιοι. Και βέβαια, επειδή και εμείς είμαστε τμήμα της φύσης, εάν παρακολουθούμε τον εαυτό μας, τον κατανοούμε, τον αποκωδικοποιούμε, και φυσικά κάνουμε στοχασμό και μπαίνουμε σε διαλογισμό, τότε μπορούμε να αποκωδικοποιήσουμε τη φύση μας, δηλαδή τον εαυτό μας. Και παρατηρώντας και τη φύση, μέσα απ’ τη γαλήνη που δίνει αυτή η παρατήρηση, να βρίσκουμε τον δρόμο της ζωής, που είναι ένας δρόμος χαράς, ήρεμης χαράς και γαλήνης.

Ο Λάο Τσε είναι φωτεινός. Οι Κινέζοι τον λατρεύουν. Και επειδή τον λατρεύουν, του αποδίδουν όλα τα καλά της παράδοσής τους. Σε αυτόν αποδίδουν τον βελονισμό, σε αυτόν αποδίδουν το τάι τσι, δηλαδή τη γυμναστική, την ήρεμη γυμναστική, σε αυτόν αποδίδουν το φενγκ σούι. Γενικά του αποδίδουν πολλά, που κατά πάσα πιθανότητα δεν τα είπε εκείνος. Αλλά εκείνο, στο οποίο επέμενε, είναι αυτό: η σοφία από τη φύση. Παραδείγματος χάριν, κοιτώντας κανείς τη ροή ενός ποταμού, τον τρόπο με τον οποίο το ποτάμι κυλά, τη σταθερότητα της κίνησής του, το ότι νικά το ποτάμι τα εμπόδια, κάθε εμπόδιο, με την επιμονή του. Είναι μέσα στο ποτάμι ένας βράχος. Αυτόν τον βράχο, έρχεται το νερό και τον τρίβει, και κάποια στιγμή θα τον παρασύρει, κάποια στιγμή θα τον νικήσει. Με μια ήρεμη υπομονή, σταθερή υπομονή.

Ο Λάο Τσε φέρεται να είπε: «Να μην ακούτε με τ’ αφτιά, αλλά ν’ ακούτε με την καρδιά. Να μην ακούτε με την καρδιά, αλλά ν’ ακούτε με την πνοή. Μόνο η πνοή όταν είναι κενή συλλαμβάνει την πραγματικότητα. Η ένωση με το ταό επιτυγχάνεται με το κενό». Δηλαδή όταν μπεις σε μια τέτοια εσωτερική διαδικασία που πια ο διαλογισμός σου θα φτάσει στο κενό, τότε θα φτάσεις κοντά στην πνοή, δηλαδή στον μεγάλο πυρήνα του σύμπαντος. Άλλη διδαχή του Λάο Τσε: «Δίχως να βγεις, μπορείς τον κόσμο όλο να γνωρίσεις. Δίχως απ’ το παράθυρο να βλέπεις, μπορείς να δεις τους δρόμους του ουρανού. Όσο μακρύτερα πας, τόσο λιγότερα γνωρίζεις. Ο συνετός γνωρίζει χωρίς να ταξιδεύει. Βλέπει δίχως να κοιτάζει. Εργάζεται χωρίς να πράττει».

Ο Λάο Τσε δίνει έμφαση στην εσωτερική διαδρομή, αλλά δεν απορρίπτει τον συγχρωτισμό με τους άλλους ανθρώπους. Διότι πιστεύει ότι μαθαίνουμε από τους άλλους ανθρώπους, από την παρατήρηση των άλλων ανθρώπων, από τη συζήτηση με τους άλλους ανθρώπους, είτε εκπεφρασμένη με λόγια είτε άφατη, με τη συζήτηση με τα πουλιά, με τα ζώα, με τη φύση. Επομένως έχει δύο δρόμους η σύλληψή του. Και επίσης ο Λάο Τσε, σε αντίθεση με τον Βούδα και τον Κομφούκιο, οι οποίοι είναι και πολιτικά όντα, πιστεύει ότι δεν έχει κανένα νόημα να ασχολείσαι με την πολιτική. Ό,τι είναι να γίνει θα γίνει, και το πιο σπουδαίο πράγμα είναι ο καθένας να βρει τη γαλήνη του και τη σοφία του μέσα από την ενσωμάτωσή του με τη φύση και τη γλυκιά και ήρεμη αποδοχή της φύσης, άρα και την άντληση σοφίας από τη φύση.

Απόσπασμα από Τάο Τε Κινγκ: «Άδειασε από κάθε τι τον εαυτό σου. Άσε το μυαλό να γαληνέψει ειρηνικά. Τα μύρια όντα υψώνονται και πέφτουν, ενώ ο εαυτός σου παρακολουθεί τον γυρισμό τους. Αναπτύσσονται και ανθούν, και ύστερα στην πηγή ξαναγυρνούν. Την επιστροφή στην πηγή χαρακτηρίζει ηρεμία, που είναι ο τρόπος της φύσης. Ο τρόπος της φύσης δεν αλλάζει. Με ανοιχτό μυαλό θα είσαι ανοιχτόκαρδος. Ανοιχτόκαρδος, το φέρσιμό σου θα ’ναι αρχοντικό. Αρχοντικός, πλησιάζεις το θεϊκό. Θεϊκός, γίνεσαι ένα με το ταό. Η ενότητα με το ταό είναι αιώνια. Και ενώ το σώμα πεθαίνει, το ταό δεν χάνεται ποτέ».