Οι ιστορικοί της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης είναι τέσσερις ο Δούκας, ο Μιχαήλ Κριτόβουλος, ο Λαόνικος Χαλκοκονδύλης και ο Γεώργιος Φραντζής.
Ο Δούκας (είναι άγνωστο το όνομα του) αν και αρχίζει την εξιστόρηση του από τη δημιουργία του κόσμου, είναι ιστορικός γιατί επιμένει κυρίως στην εποχή από τον Μανουήλ ως την πολιορκία της Μυτιλήνης (1462). Γράφει σε ύφος δημώδες, αλλά και αριστοκρατικών κοινωνικών αντιλήψεων. Υπήρξε φιλενωτικός, αλλά για λόγους πολιτικής σκοπιμότητας. Στο έργο του θρηνεί την Πόλη. Ο θρήνος του αυτός είναι από τα ωραιότερα δείγματα ιστοριογραφικού ύφους: «Ω πόλις, πόλις πόλεων πασών κεφαλή! Ω πόλις, πόλις κέντρο των τεσσάρων του κόσμου μερών! Ω πόλις, πόλις χριστιανών καύχημα και βαρβάρων αφανισμός! Ω πόλις, πόλις άλλη παράδεισος φυτευθείσα προς δυσμάς, έχουσα ένδον φυτά παντοία βρίθοντα καρπούς πνευματικούς! Πού σου το κάλλος παράδεισε; Πού σου η των χαρίτων του πνεύματος ευεργετική ρώσις ψυχής τε και σώματος;…»
Ο Μιχαήλ Κριτόβουλος ο Ίμβριος έγραψε την ιστορία του («Ιστορίαι») σε ύφος αρχαιοπρεπές κατά μίμηση του Θουκυδίδη. Κυρίαρχη μορφή στο έργο του είναι ο κατακτητής. Ο Κριτόβουλος πιστεύει στην ιδέα του Γένους και στην αξία της ελληνικής παιδείας. Πρόθεση του είναι να συγκινήσει τον Μωάμεθ Β’ συγγράφοντας την ιστορία του στην ελληνική γλώσσα. Δέχεται αναγκαστικά τη συνεργασία με τον κατακτητή για να περισωθεί το ελληνικό Γένος.
Ο Αθηναίος Λαόνικος Χαλκοκονδύλης πιστεύει και αυτός στην αξία της ελληνικής παιδείας την οποία θεωρεί ως μέσο της ανάστασης του Ελληνισμού. Το έργο του «Αποδείξεις Ιστοριών» αναφέρεται στην περίοδο των ετών 1298-1453 και έχει ως θέμα την βαθμιαία εξάπλωση των Οθωμανών. Πρότυπα του στο ύφος και στη γλώσσα είναι ο Ηρόδοτος και ο Θουκυδίδης. Αξίζει να σημειωθεί ότι αιώνες πριν τον Ζαμπέλιο και τον Παπαρρηγόπουλο, ο Χαλκοκονδύλης συνέδεσε τον Νέο Ελληνισμό με τον αρχαίο, μέσω του Βυζαντινού.
Τέλος, ο Γεώργιος Φραντζής εντάσσεται στην ομάδα: ιστορικοί της Άλωσης. Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη και συνδέθηκε με τους Παλαιολόγους. Χρησιμοποιήθηκε σε διοικητικές θέσεις και διπλωματικές αποστολές. Κατά την άλωση αιχμαλωτίστηκε, απελευθερώθηκε και κατέφυγε στην Κέρκυρα, όπου το 1480 πέθανε ως μοναχός Γρηγόριος. Το έργο του παραδόθηκε σε δύο μορφές: το «Μικρόν Χρονικό» που είναι ταχυγραφικές υπομνηστικές σημειώσεις με αυτοβιογραφικό χαρακτήρα, και το «Μέγα Χρονικόν», που είναι ανάπτυξη του Μικρού Χρονικού από μνήμης.
Με πληροφορίες από: Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών
