Το θαλάσσιο εμπόριο στο Μεσαίωνα γνωρίζει μεγάλη άνθηση. Οι πλευρές της θάλασσας είναι πιο ευνοϊκές για το εμπόριο, και τούτο διότι η θάλασσα είναι ενιαία. Υπάρχουν κίνδυνοι στην θάλαασα, τρικυμίες, πειρατές, αλλά η θάλλασα προσφέρεται στη γρηγορότερη ανάκαμψη. Η ζώνη της Μεσογείου είναι η πρώτη που επωφελείται από αυτή την ανάκαμψη.
Στη Μεσόγειο, τα ηνία του εμπορίου παίρνουν οι πόλεις της Ιταλίας. Η Ιταλία βρίσκεται στο κέντρο της Μεσογείου και το σχήμα της είναι τέτοιο που ακουμπά και προς τη νότια. Η Ιταλία είναι μακρόστενη περιοχή. Οι βόρειες περιοχές της ακουμπούν σχεδόν στην κεντρική Ευρώπη και επομένως από εκεί μπορούν να τροφοδοτούνται με εμπορεύματα που έρχονται από την κεντρική και βορειότερη Ευρώπη, ενώ είναι εκτεθειμένη στο κέντρο της Μεσογείου, σε καλό σημείο, που
επιτρέπει στην Ιταλία να κυκλοφορεί και προς τα δυτικότερα της Μεσογείου και προς τα
ανατολικότερα της Μεσογείου.
Στο 1100-1200 η περιοχή της Μεσογείου η οποία ακόμη κρατά δυνάμεις είναι η ανατολική πλευρά, με το Βυζάντιο, παρότι έχει μπει σε παρακμή, να έχει ακόμη έκταση και παρουσία. Εκεί, γύρω στο 1100, οι υπόλοιπες ακτές της Μεσογείου βρίσκονται υπό αραβικό έλεγχο, κάτι το οποίο δεν εμποδίζει όμως τις εμπορικές συναλλαγές, γιατί στα εμπορεία της ανατολικής Μεσογείου έμποροι έρχονταν, έκαναν συναλλαγές και ανταλλάσσονταν προϊόντα από τη μια και από την άλλη περιοχή.
Οι πόλεις, λοιπόν, της Ιταλίας είναι οι πρώτες οι οποίες επωφελούνται από τις εξελίξεις, με
πιο εντυπωσιακή στην ανάπτυξή της την πόλη της Βενετίας. Η Βενετία βρίσκεται στο βόρειο
άκρο της Αδριατικής, πολύ κοντά στην Ελβετία, κοντά στους δρόμους των Άλπεων. Είναι μία
πόλη, η οποία αρχικά βρισκόταν υπό τον έλεγχο του Βυζαντίου, αργότερα έγινε ανεξάρτητη
πόλη με δική της διοίκηση, ασφαλής μέσα στα τενάγη της. Η Βενετία είναι κτισμένη μέσα
σε μία πολύ ρηχή θαλάσσια περιοχή, ένα τέναγος, μια λιμνοθάλασσα, και αυτό την καθιστά αρκετά ασφαλή από επιθέσεις που εκείνες τις εποχές υπήρχαν.
Λόγω του ότι είναι ασφαλής και βρίσκεται σε αυτή την κομβική θέση, η Βενετία αναπτύσσει ένα ναυτικό που έμελλε να γίνει θρυλικό στην ιστορία της Μεσογείου αλλά και της Ευρώπης. Οι Βενετοί δεν είναι μόνοι. Δίπλα τους αναπτύσσονται και η Ανκόνα, η περιοχή του Αμάλφι και σταδιακά η Γένοβα, η Φλωρεντία. Δημιουργούνται, δηλαδή, κόμβοι εμπορίου που συνδέονται κυρίως με το ναυτικό εμπόριο, που όμως το ναυτικό εμπόριο τροφοδοτείται από το στεριανό εμπόριο και η ανάπτυξη των πόλεων της Ιταλίας στηριζόταν στο γεγονός ότι μπορούσαν να κινηθούν στη θάλασσα και να τροφοδοτούνται και να τροφοδοτούν άλλα λιμάνια, αλλά και να δέχονται προϊόντα και να εξάγουν προϊόντα από δρόμους της στεριάς.
Η Βενετία από αυτή την πλευρά ήταν σε εξαιρετική θέση τοποθετημένη, όπως και η Γένοβα. Οι δύο αυτές πόλεις είναι αντικριστές: η μία προς τις πλευρές της κεντρικής Ευρώπης, Ελβετία, γερμανικό κόσμο, και η άλλη προς τις πλευρές της δυτικής Ευρώπης, τη Γαλλία και τις περιοχές που σήμερα είναι βόρεια Ιταλία. Οι Βενετοί θα πάρουν προνόμια από το Βυζάντιο, καθώς η Βυζαντινή Αυτοκρατορία στη δεκαετία του 1070 είχε μεγάλα θέματα με τις επιδρομές των Βίκινγκς (των Νορμανδών).
Ζήτησε βοήθεια από τη Βενετία για να αντιμετωπίσει τους Νορμανδούς και ως αντάλλαγμα η Βενετία ζήτησε από το Βυζάντιο -από τους Κομνηνούς- προνόμια προσέγγισης των πλοίων της με τελείως ειδική μεταχείριση, όταν προσέγγιζαν για εμπόριο στα βυζαντινά λιμάνια. Το αποτέλεσμα ήταν, ναι μεν να αντιμετωπίσουν τους Νορμανδούς για το Βυζάντιο, αλλά να αποκτήσουν τελείως προνομιακή θέση στο εμπόριο του Βυζαντίου, το οποίο τελικά και πήραν στα χέρια τους αυτές οι ιταλικές πόλεις, στα 1100, στα 1200. Η Βενετία έχει μεγάλη παρουσία στα λιμάνια της Ανατολής, στην Αλεξάνδρεια, στην Κρήτη, σε όλες τις περιοχές του Αιγαίου και της ανατολικής Μεσογείου, με αποτέλεσμα να γίνει η ναυαρχίδα της ανάπτυξης των ιταλικών πόλεων.
Η Βενετία θα λάμψει από τον 12ο μέχρι και τον 17ο αιώνα. Στον 18ο αιώνα πλέον θα βρεθεί σε παρακμή. Όμως είχε μια λαμπρή πορεία, στη διάρκεια της οποίας συγκρούστηκε βαρύτατα με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, όταν οι Τούρκοι έκαμψαν τη δύναμη του Βυζαντίου και κυριάρχησαν στην ανατολική Μεσόγειο. Η Βενετία θα μεταμορφωθεί στον μεγάλο παράγοντα εμπορίου και αναζωογόνησης της οικονομίας, όχι μόνο της Ιταλίας, αλλά ολόκληρης της Μεσογείου με τη δράση της. Θα εξελιχθεί και σε προμαχώνα της Χριστιανοσύνης ενάντια στους Οθωμανούς, με τους οποίους θα πολεμήσει επί 300 έτη και τελικά θα ηττηθεί, αλλά θα έχει σταματήσει την επέλαση των Οθωμανών προς τα δυτικότερα.