Η προανακτορική περίοδος (2600π.Χ.-2000π.Χ.)

Ο μινωικός πολιτισμός είναι ο πρώτος πολιτισμός υψηλής στάθμης στον ευρωπαϊκό χώρο. Η προανακτορική περίοδος, η παλαιοανακτορική περίοδος και η νεοανακτορική περίοδος είναι οι τρεις φάσεις του μινωικού πολιτισμού.

Ολόκληρη η περιοχή του Αιγαίου κατοικείται από Πελασγούς. Αρχαιολογικά μαρτυρίες το επιβεβαιώνουν, όπως και τα γλωσσικά κατάλοιπα που λήγουν σε -νθος, -νδος, -σ(σ)ος, -τ(τ)ος, όπως Λαβύρινθος, Ερύμανθος, Κνωσός, Γαργητός, Υμηττός, Ινατος, Λύκαστος. Οι λαοί αυτί ανήκουν στη «μεσογειακή» φυλή, με ανθρωπολογικά χαρακτηριστικά τη δολιχοκεφαλία, το βραχύ ανάστημα, τα μαύρα μαλλιά και τα μαύρα μάτια. Δεν έχουν φυλετική σχέση με τους Σημίτες της Ανατολής, ούτε με τους Αιγύπτιους και τους άλλους λαούς της Αφρικής.

Η διάδοση του χαλκού συνδέεται με την εκτεταμένη μετανάστευση πληθυσμών από τα μικρασιατικά παράλια στην Κρήτη, στις Κυκλάδες και τη νότια Ελλάδα στα μέσα της 3ης χιλιετίας π.Χ. Χαρακτηριστικά γνωρίσματα της εξέλιξης αυτής του πολιτισμού είναι η ανάπτυξη της ναυτιλίας και των εμπορικών σχέσεων με την Ανατολή και την Αίγυπτο. Τα ανατολικά παράλια της Κρήτης αναπτύσσονται γρήγορα. Την ίδια εποχή στην Μεσαρά αναπτύσσονται οικισμοί γεωργών και βοσκών. Επίσης αναπτύσσονται οδικές αρτηρίες για την επικοινωνία των κρητικών πόλεων μεταξύ τους. Η γνώση του ορείχαλκου δίνει άλλες διαστάσεις στη ζωή της εποχής. Τα πλοία τελειοποιήθηκαν και η επικοινωνία με τα μεσογειακά παράλια γίνεται πιο ασφαλής και αποδοτική.

Η προανακτορική περίοδος χαρακτηρίζεται και αυτή, όπως η νεολιθική εποχή, για την κατοίκηση στα σπήλαια της Μιαμούς, της Ειλείθυιας, της Τράπεζας, του Αρκαλοχωρίου. Παράλληλα χτίζονται σπίτια με καθορισμένο αρχιτεκτονικό σχέδιο. Σχεδόν παντού υπάρχει ο συνδυασμός λιθοδομής και πλινθοδομής, με εσωτερικά επιχρίσματα. Μια υποψία πολεοδομικής οργάνωσης αρχίζει να διαφαίνεται στους οικισμούς της εποχής.

Η ταφή των νεκρών γίνεται σε σπήλαια, αλλά και σε θολωτούς τάφους (Μεσαρά), που θεωρούνται πρόδρομοι των μεταγενέστερων ταφικών έργων των Μυκηνών και της Κρήτης. Οι τάφοι είναι κοινοί για όλη την κοινότητα και η λατρεία των νεκρών, με προσφορές αγγείων, κοσμημάτων κ.λ.π είναι πολύ ανεπτυγμένη.

Ο κεραμεικός τροχός είναι πια γνωστός και η κεραμεική δίνει αξιόλογα έργα. Ενδιαφέρονταν είναι τα έργα μικροτεχνίας, χρυσοχοΐας, αργυροχοΐας, χαλκοτεχνικής. Κοσμήματα γυναικεία και ανδρικά, εγχειρίδια, σφραγίδες μας δίνουν το μέτρο της μινωικής τέχνης κατά την προανακτορική περίοδο και προοιωνίζουν τη μεγάλη ακμή που είναι κοντά.

Με πληροφορίες από: Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών